SİYASET, MEDYA VE ORDU ÜÇGENİNDE 27 MAYIS ATMOSFERİ: "KARANLIĞA DİRENEN YILDIZ" ÜZERİNDEN BİR BAKIŞ

27 Mayıs 1960 askeri müdahalesi, Türkiye'nin çok partili hayata geçişle başlayan demokrasi tarihinde önemli bir dönüm noktasına tekabül etmektedir. Nitekim söz konusu müdahale seçimle gelen bir iktidara son vererek, demokrasi yolunda atılan adımların yeni bir görünüm kazanmasına neden olmuş, bu tarihten sonra Türkiye'nin demokrasi tarihi askeri müdahaleler nedeniyle kesintilere uğramıştır. Günümüzde de etkileri ve sonuçları tartışılan 27 Mayıs askeri müdahalesi hem meydana geldiği tarihte neden olduğu değişimler ve tarafları hem de bugünün siyasal sistemini belirlemedeki rolü olduğuna ilişkin söylemler nedeniyle her yönüyle irdelenmesini gerekli kılmaktadır. Bu çerçevede 27 Mayıs'ın aktörlerine bakıldığında bir tarafta DP'nin diğer tarafta ona muhalif olan CHP, medya, üniversite1 ve ordunun olduğu görülmektedir. Muhalefet grubunun DP'ye yönelttiği eleştirilerin başında, "baskıcı" ve "anti-demokratik" uygulamalar ile ekonomik sıkıntıların geldiğini ifade etmek mümkündür. Nitekim askeri müdahalenin temel gerekçelerini de bunlar oluşturmaktadır. Türkiye'nin toplumsal ve siyasal tarihine damgasını vuran 27 Mayıs askeri müdahalesi edebi bir tür olan romanlarda ele alınmış, bunu oluşturan koşullar, etkileri ve sonuçları yazarların ideolojik duruşlarına göre kaleme alınmıştır. Bu çalışmada, Sevinç Çokum'un "Karanlığa Direnen Yıldız" romanı incelenmiştir. Öncelikle çok partili hayata geçiş, DP'nin iktidara gelmesi ve siyaset, medya ve ordu arasındaki ilişkilere dair genel bir perspektif sunulmuştur. Eserin çözümlenmesi aşamasında ise hem DP'ye ve taraftarlarına hem de sürecin diğer aktörlerine, yani CHP, ordu, üniversite ve medyaya ilişkin nasıl bir yaklaşım sergilendiği ve bunların söylemleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu aşamada, 27 Mayıs'ın bireysel ve toplumsal düzlemde nasıl bir değişime neden olduğu da incelenmiştir.

MAY 27 ATMOSPHERE IN THE POLITICS, MEDIA AND MILITARY TRIANGLE: AN OVERLOOK THROUGH "KARANLIĞA DİRENEN YILDIZ"

Coup d'état on 27 May 1960 corresponds with an important turning point in Turkey's democratic history which started with transition to a multi-party system. Hence, the coup d'état caused the steps taken for democracy to have a new image by terminating a rulership that was elected, and from this date on the democratic history of Turkey had been interrupted because of military interventions. The coup d'état on May 27 the effects and results of which are still discussed today should be examined thoroughly both because of the changes and camps it caused when it took place and because of the statements which show that it has a role in determining today's regime. In this respect, when the actors of May 27 are examined, it is seen that on one side there is DP and on the other side there is DP's dissident CHP, media, university and the army. It is possible to express that the opposition group criticised DP mostly because of "oppressive" and "antidemocratic" implementations and economic woes. Thus, the leading motives of the coup d'état were these factors. The coup d'état on May 27 which left its mark on Turkey's social and political history was dealt with in the novels and the conditions that constituted it, its effects and its results were written according to the writers' ideological leanings. In this study, Sevinç Çokum's novel "Karanlığa Direnen Yıldız" was examined. First, a general perspective was presented about transition to a multi-party system, DP's rise to ascendancy and politics, the relationship between media and military. In the analysis stage of the work, how both DP and its supporters and the other actors of the period, namely CHP, army, university and media were approached and their discourse were aimed to determine. At this stage, what kind of changes the coup d'état caused at individual and social levels was also examined.

PDF

___

AHMAD, Feroz (2011). Cumhuriyet Türkiye"sinde Siyaset ve Siyasi Partiler, Türkiye Tarihi (1839-2010), Modern Dünyada Türkiye, (Ed. ReGat Kasaba), Gstanbul: Kitap Yayınevi.

AKgGN, Sina (2007)." Siyasal Tarih (1950 - 1960)", ÇağdaG Türkiye Tarihi (1908-1980), (Ed. Sina AkGin ), Gstanbul: Cem Yayınları.

ALVER, Ahmet (2013). "1970"li Yıllar Türkiye Siyasi Tarihinin Kültürel Belleği: 12 Mart Romanı ,,Yaralısın"da Devlet Güdümlü GGkence ve Mahkumiyet Sorunsalı", Turkish Studies, S.8/4, 81-102.

ARIKAN, Mustafa (1997). "27 Mayıs"a Damgasını Vuran Söz ve Beyanlar", Türkiyat AraGtırmaları Dergisi, S.4, s. 299 - 310.

BALIK, Macit (2009). "Türk Romanında 12 Eylül Darbesi", Turkish Studies, 4/1-II, s.2373-2411.

BÖREKCG-OĞUZHAN, Ülkü AyGe (2011). Türkiye"nin ModernleGme Sürecinde Muhalif Aydının Romanlarda Temsili, Gazi Üniversitesi Gazetecilik Anabilim Dalı, YayınlanmamıG Doktora Tezi.

BÖREKCG-OĞUZHAN, Ülkü AyGe (2012). "Darbe Dönemlerindeki "Baskı", "GGkence" ve "giddet"in Türk Romanına Yansımaları: "gafak" ve "Gizli Emir", Uluslar arası Dil ve GletiGim Kongresi, Gzmir Üniversitesi, s. 1629-1640.

BULUNMAZ, BarıG (2012). "Türk Basın Tarihi Gçerisinde Demokrat Parti Dönemi ve Sansür Uygulamaları", Öneri Dergisi, S. 37, 203-214BURAK, Begüm (2011). "Osmanlı'dan Günümüze Ordu-Siyaset GliGkileri", History Studies, S.3 / 1, s. 45 - 67.

ÇAVDAR, Tevfik (1983), "Demokrat Parti", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt: 8, GletiGim Yayınları, Gstanbul.

ÇOKUM, Sevinç (1996). Karanlığa Direnen Yıldız, Gstanbul: Ötüken Yayınları.

DEMGREL, Taner (2005). "Demokrat Parti", Modern Türkiye"de Siyasi DüGünce: Liberalizm, Gstanbul: GletiGim Yayınları.

EROĞUL, Cem (2003), "Çok Partili Düzenin KuruluGu: 1945-71", GeçiG Sürecinde Türkiye, (Ed. Grvin C. Schick ve E. Ahmet Tonak), Gstanbul: Belge Yayınları.

ETE, Hatem (2010). "27 Mayıs"ın Hayaleti", Diyalog, S.Mayıs-Haziran, s. 136 - 139.

FIRAT, Hatice (2009). "Cumhuriyet Sonrası (1960-1980) Türk Romanlarında Adnan Menderes ve Demokrat Parti", Turkish Studies, S.4/1-II, s. 2351- 2372.

GÜLENER, Serdar (2007). "Türk Siyaseti"nde Merkez-Çevre GliGkilerinin Seyri ve 27 Mayıs 1960 Darbesi", Bilgi Dergisi, S.14, s.36-66.

KARPAT, Kemal (1967). Türk Demokrasi Tarihi, Gstanbul: Gstanbul Matbaası.

KOÇAK, Cemil (2007). Siyasal Tarih (1923- 1950), ÇağdaG Türkiye Tarihi (1908-1980), (Ed. Sina AkGin ), Gstanbul: Cem Yayınları.

KONGAR, Emre (2007), 21. Yüzyılda Türkiye: 2000"li Yıllarda Türkiye"nin Toplumsal Yapısı, Gstanbul: Remzi Kitabevi.

MAZICI, NurGen (2004). "27 Mayıs Kemalizmin Restorasyonu mu?", Modern Türkiye"de Siyasi DüGünce: Kemalizm, Gstanbul: GletiGim Yayınları.

NARLI, Mehmet (2007). "Romanda Darbeler ve Demokrasi", Muhafazakar DüGünce Dergisi, s.157- 172.

OKUR, Enver. (2002), "Çok Partili Demokrasi Dönemi Türk Romanı", Hece Dergisi Türk Romanı Özel Sayısı, S. 65-66-67, s. 67-81.

ÖZDEMGR, Hikmet (2007). "Siyasal Tarih (1960 - 1980)", ÇağdaG Türkiye Tarihi (1908-1980), (Ed.Sina AkGin ), Gstanbul: Cem Yayınları.

TEMGZTÜRK, Hakan (2009). "Türkiye"de Ordunun Siyasete Müdahale Geleneği ve Basın: 27 Nisan 2007 Muhtırasından Önce ve Sonra", Erciyes Üniversitesi GletiGim Fakültesi Akademik Dergisi, S.1/1, s. 6- 26.

TOPUZ, H. (2003), Türk Basın Tarihi, Gstanbul: Remzi Kitabevi.

TUNÇAY, Mete (1983). "Siyasal GeliGmenin Evreleri", Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Gstanbul: GletiGim Yayınları.

VANER, Semih (2003). " Ordu", GeçiG Sürecinde Türkiye, (Ed. Grvin C. Schick ve E. Ahmet Tonak), Gstanbul: Belge Yayınları.

YILDIZ, N. (1996). "Demokrat Parti Gktidarı ve Basın", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S. 51(1), s. 481-505.

ZÜRCHER, Erik Jan (2003). ModernleGen Türkiye"nin Tarihi, Gstanbul: GletiGim Yayınları.