SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ “ÇOCUK KATILIMI” KAVRAMINA YÖNELİK METAFORİK ALGILARININ FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmeni adaylarının çocuk katılımı kavramına yönelik metaforik algılarını cinsiyet, sınıf düzeyi, sosyo- ekonomik düzey ve aile eğitim durumları açısından incelemektir. Bu araştırma nitel bir araştırma olup çalışma grubunu 2016-2017 Eğitim- Öğretim Bahar Yarıyılında Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören 173 sınıf öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak sınıf öğretmeni adaylarının “çocuk katılımı” kavramına yönelik metaforik algılarının belirlenmesi için geliştirilmiş form kullanılmıştır. Veriler toplanırken sınıf öğretmeni adaylarından “çocuk katılımı” kavramını neye benzettiklerini ifade etmeleri ve bu ifadelerinin gerekçelerini belirtmeleri istenmiştir. Dokümanlar içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Sınıf öğretmeni adaylarının ürettiği farklı 136 metafor 14 kavramsal kategori altında toplanmıştır. En fazla metaforun “gereksinim olarak çocuk katılımı” kavramsal kategorisinde, en az metaforun ise “koruyucu olarak çocuk katılımı” kavramsal kategorisinde toplandığı görülmektedir. Metaforların kavramsal kategorilere dağılımı incelendiğinde ise cinsiyet değişkenin boyutları açısından gereksinim olarak çocuk katılımı kavramsal kategorisindeki yoğunlaşmanın değişmediği; sınıf düzeyi, anne-baba eğitim düzeyi, kardeş sayısı ve gelir miktarı değişkenlerinin boyutları açısından ise metaforların farklı kavramsal kategorilerde yoğunlaştığı görülmüştür. Öğretmen yetiştiren kurumlara sınıf öğretmeni adaylarının daha çok gereksinim olarak gördüğü çocuk katılımı kavramını, diğer kavramsal kategorileri ve bu çalışmada yer almamış ancak çocuk katılımı kavramı ile özdeşleşmiş demokrasi kategorisini de kapsayacak şekilde eğitim-öğretim süreçlerini düzenlemeleri önerilmektedir.

AN INVESTIGATION OF PRIMARY SCHOOL TEACHER CANDIDATES' METAPHORICAL PERCEPTIONS ABOUT CHILD PARTICIPATION

The purpose of this study is to examine the primary school teacher candidates' metaphorical perceptions about child participation in terms of gender, grade level, socio-economic level, family educational status. In this research, qualitative research method was used. The study group consisted of 173 primary school teacher candidates studying at Sakarya University Faculty of Education on Spring Semester of 2016-2017. To collect data, a specific form, developed for the determination of primary school teacher candidates' metaphorical perceptions about “child participation”, was used. During the data collection process, primary school teacher candidates were asked to express what they understood from the concept of “child participation” and the reasons for their expressions. Documents were analyzed with content analysis method. 136 different metaphors created by primary school teacher candidates were gathered under 14 conceptual categories. It is observed that the maximum metaphor was gathered in the conceptual category of “as a requirement for child participation”; while at last place was the category “child participation as guardian”. Examining the distribution of metaphors according to the conceptual categories, it was shown that conceptual dimensions of child participation as a requirement variable did not change in terms of gender; while metaphors were condensed on different conceptual categories in terms of grade level, parent education level, number of siblings, and the amount of income variables. It has been recommended that teacher training institutions organize their educational processes by including other conceptual categories.

PDF

___

Acar, H. (2012). Ön rapor. TC Kalkınma Bakanlığı X. Beş Yıllık Kalkınma Planı Çocuk Özel İhtisas Komisyonu, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Hizmet Bölümü.
Birleşmiş Milletler (2012). Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi. http://cocukhaklari.barobirlik.org.tr/dokuman/mevzuat_uamevzuat/birlesmismilletler.pdf adresinden 12.03.2017 tarihinde erişilmiştir.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. (Onuncu Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
Canbulut, T. (2014). Türkiye'de çocukların katılım hakkı üzerine bir derleme. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 1(2), 85-94.
Cebeci, O. (2013). Metafor ve şiir dilinin yapısal özellikleri. (Birinci Baskı). İstanbul: İthaki Yayınları.
Çakırer Özservet, Y. (2015). Çocuk dostu belediyecilik. İller ve Belediyeler Dergisi. 802, 38-43.
Çakırer Özservet, Y. (2016). Çocuklar için katılımcı yerel yönetimler. E. Erbay (Ed.), Çocuk katılımı. (91-123). (1. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Değirmencioğlu S. M. (2010). Tersten Katılım: Katılım Hakkı Üzerine Bir Değerlendirme. H. Acar ve A. İçağasıoğlu Çoban, (Ed.), Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmenin 20. Yılında Türkiye’de Çocuk Hakları. (119-128). Ankara: Maya Akademi.
Erbay, E. (2011). Türkiye’de çocuk haklarını tanıtma, yaygınlaştırma ve izlemeye yönelik uygulamaların eleştirel analizi ve bir model önerisi, Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Erbay, E. (2013). Çocukların katılım hakkı üzerine bir Türkiye değerlendirmesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 38-54.
Erbay, E. (Ed.). (2016).Çocuk katılımı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Ejieh, M. U., & Akinola, O. B. (2009). Children's rights and participation in schools: Exploring the awareness level and views of Nigerian primary school children. İlköğretim Online, 8(1), 176- 182.
Flowers, N. (2010). Pusulacık: Çocuklar için insan hakları eğitimi kılavuzu. (M. Çulhaoğlu, Çev.) (1. Baskı). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Gürkan, T. ve Koran, N. (2014). 36-72 aylık çocuklar için okul öncesi eğitim programının çocuğun katılım hakkına yer verme durumu açısından incelenmesi, Journal of Teacher Education and Educators, 3(2), 203-226.
Hart, A. R. (1992). Çocukların katılımı maskotluktan yurttaşlığa. Ankara: Unicef.
Hodgkin, R., & Newell, P. (2003). Çocuk Haklarına Dair Sözleşme Uygulama El Kitabı. Ş.Akipek (Ed.).Geneva:UNICEF Yayınları.
Johnny, L. (2006). Reconceptualising childhood: Children’s rights and youth participation in schools, International Education Journal, 7(1), 17- 21.
Kaya, S. Ö. (2011). Öğretmen adaylarının çocuk hakları ile ilgili görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
Kılcan, B. (2017). Metafor ve eğitimde metaforik çalışmalar için bir uygulama rehberi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Kızılırmak, K. (2015). Ankara il merkezinde yaşayan 61-72 aylar arasında çocuğu olan annelerin, çocuk hakları ve anne olmaya ilişkin bilgi düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Lakoff, G. & Johnson, M. (2015). Metaforlar hayat anlam ve dil, (E. Uzun, Ed.; G. Y. Demir, Çev.) İstanbul: İthaki Yayınları.
Leinonen, J., Brotherus, A., & Venninen, T. (2014). Children ́s participation in Finnish pre-school education-identifying, describing and documenting children ́s participation. Journal of Nordic Early Childhood Education Research, 7(8), 1-16.
Lundy, L. (2007). Voice’is not enough: conceptualising Article 12 of the United Nations Convention on the Rights of the Child. British Educational Research Journal, 33(6), 927-942.
Mayall, B., & Ördem, Ö. A. (2016). Çocuk hakları ile ilgili çocukluk dönemi sosyolojisi. electronic turkish studies. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 11(18), 161-176, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9976 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY.
Memı̇ şoğlu, H. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine göre vatandaşlık eğitimi. electronic turkish studies. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 9(5), 1565-1584, ANKARA-TURKEY.
Merey, Z. (2012). Türkiye ve ABD’deki sosyal bilgiler ders kitaplarında çocukların katılım haklarına yer verilme düzeyinin karşılaştırılması. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Miles, B. M. & Huberman, M. A. (2016). Nitel veri analizi, (S. Akbaba Altun ve A. Ersoy, Çev. Ed.) (Genişletilmiş ikinci baskı). Ankara : Pegem Akademi.
Nayır, F. ve Karaman Kepenekci, Y. (2011). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında çocukların katılım hakları. İlköğretim Online, 10(1), 160-168.
Özyıldırım, T. (2007). Ankara ili ilköğretim okulu öğrencilerinin katılım hakkını kullanma durumlarına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Patton, Q. M. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün, S. B. Demir, Çev.) Ankara: Pegem Akademi. (Orijinal yayının 3. baskısının yayın tarihi 2002).
Rudduck, J., & Flutter, J. (2000). Pupil participation and pupil perspective: Carving a neworder of experience. Cambridge Journal of Education, 30(1), 75–90.
Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55), 459- 496.
Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Journal of Turkish Educational Sciences, 7(2). 281-326.
Sağlam, C. (2009). Çocukların kentsel korumaya katılımı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Schunk, D. H. (2014).Öğrenme teorileri eğitimsel bir bakışla. (M. Şahin, Çev. Ed.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Şahan, K. (2018). Kavram Alanlarının Bir Haritası Olarak Metaforlar/ Kavram Haritalarını Okuma Projesi: Metaforlar. Şahin, İ. ve Depe, D. (Ed.). Bir metafor olarak yol ve yolculuk (11-20). (Birinci Baskı). İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
Şahin, S. ve Polat, O. (2012). Türkiye’de ve dünyadaki gelişmiş ülkelerde çocuk katılım hakkı algısının ve uygulamalarının karşılaştırılması. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4(1), 275-282.
Talay, İ., Aslan, F. ve Belkayalı, N. (2010). Okul öncesi eğitim kurumlarında doğa dostu ve çocuk katılımı temelli dış mekân tasarım yaklaşımları bir proje önerisi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 317-322.
Tepebaşılı, F. (2013). Metafor yazıları. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
Tomanovic, S. (2003). Negotiating children's participation and families. International Journal Of ChildrensRights, 11(1), 51-71. autonomy with in
Tozduman Yaralı, K. ve Güngör Aytar, F. A. (2017). Okul öncesi sınıflarında çocuğun katılım hakkının çocukların ve öğretmenlerin görüşlerine göre incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 29-47.
Turnšek, N. (2016). Teachers’ implicittheories on child participation in preschool. Athens Journal of Education, 3(1), 7-18.
Uçuş, Ş. ve Şahin, A. E. (2012). Çocuk hakları sözleşmesine yönelik öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin görüşleri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 25-41.
Willingham, T. (2011). Çocuklar okulu neden sevmez? (İ. Katırcı, Çev.) İstanbul: İthaki Yayınları.
Yıldırım, K. (2010). Nitel araştırmalarda niteliği artırma. İlköğretim Online, 9(1), 79-92.
Yıldızlı, H., Erdol, T. A., Baştuğ, M., & Bayram, K. (2018). Türkiye’de öğretmen kavramı üzerine yapılan metafor araştırmalarına yönelik bir meta-sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 43(193),1-43.
Yiğittir, S. (2014). Temel insan hak ve özgürlükleri. İnsan hakları demokrasi ve vatandaşlık eğitimi. İ.Acun, B. Tarman ve E.Dinç (Ed.), (2. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.