Şiir Semasının yegâne yıldızı; güzeller sultanı

Divan şiirinin merkezinde sevgili vardır. Bu sevgili, sanatsal bir kimliğe büründürülmüş böylece sosyal hayata dair bütün yüklerinden, eksikliklerinden ve kusurlarından arındırılarak idealize edilmiştir. Divan edebiyatına mensup şairler de özelliklerini geleneğin belirlediği bu sevgiliyi, yine geleneğin belirlediği mecaz ve teşbihler dünyası içerisinde, ortak bir kelime kadrosuyla tasvir etmişlerdir. Sevgili etrafında oluşturulan bu imaj dünyasına ait hususların gelenekselleşme sürecini konuyla ilgili farklı türlerde yazılmış eserlerden takip etmek mümkündür. Bu çalışmada Kâbilî’nin Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eşˋâr adlı şiir mecmuası merkeze alınarak sevgilinin güzellik unsurları üzerine yazılmış eserler ele alınacaktır.

The only stars of poem’s sky; sultan of beautıes

Beloved stands at the centre of divan poetry. This beloved is defined by an artistic identity and so is idealized by being purified from all charges, deficiencies and faults, in short, everything related to social life. And the poets of divan literature have described this beloved, whose characteristics have been determined by tradition, with metaphors and comparisons. It is possible to follow this process of making of tradition on the peculiarities of the imaginary world around the beloved from the works written in different kinds. In this study, the works written on peculiarities of beloved, by taking Kâbilî’s poetry periodical titled Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eşˋâr to the centre, will be evaluated.

PDF

___

Ali Canib (1927). "Edebiyat Tedkiklerinde Mecmuaların Rolü", Hayat, C. 2, S. 45, 6 Teşrinievvel, s. 3-4, Ankara Milli Kütüphane, 1957 SA 18.
AKÜN, Ömer Faruk (1994). “Divan Edebiyatı”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. IX, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 389-427.
AKSOYAK, İ. Hakkı (2007a). “Anadolu Sahasında İlk Bahr-ı Tavîl Ahmed Paşa‟nın mıdır?”, Turkish Studies, Vol. 2/4 Fall, s. 84-97; http://www.turkishstudies.net/dergi/cilt1/sayi6/sayi6 pdf/5.pdf, (ET: 27.03.2010).
AKSOYAK, İ. Hakkı (2007b). “Manastırlı Celâl‟in Hüsn-i Yûsuf Adlı Eseri”, (Ed. Ayşenur Külahlıoğlu İslam, Süer Eker), Dil ve Edebiyat Yazıları – Mustafa İsen’e Armağan, Ankara, s. 1-17.
ATAY, Hakan (2003). Heves-nâme’de Aşk Oyunu: Tâcî-zâde Cafer Çelebi’nin Özgünlük İdeali, Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
AYDEMİR, Yaşar (2001). “Şiir Mecmuaları ve Metin Teşkilinde Mecmuaların Rolü”, Bilig, S. 19, Güz, s. 147-155.
DEMİR, Hiclal (2009). “XVIII. Yüzyıl Klasik Türk Edebiyatı Şairlerinden Lâzikî-zâde Feyzullah Nâfiz ve Dîvân‟ı Üzerine”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Aralık, C. 26, S. 2, s. 61-79.
ERÜNSAL, İsmail (1988). “Muˋîdî‟nin Miftâhu‟t-Teşbîh‟i” Osmanlı Araştırmaları, VII-VIII, İstanbul, s. 215-272.
Kâbilî (tsz). Müntahabât-ı Eşˋâr: Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eşˋâr, I, Millet Kütüphanesi, 34 AE Manzum 744.
Kâbilî (tsz). Müntahabât-ı Eşˋâr: Sultân-ı Hûbâna Münâsib Eşˋâr, II, Millet Kütüphanesi, 34 AE Manzum 745.
Kâfzâde Fâizî (tsz). Zübdetü’l-Eşˋâr, Ankara Milli Kütüphane, Yz A 679, vr. 88b. KILIÇ, Filiz (2010). Meşâˋrü’ş-Şuˋarâ - İnceleme-Metin, İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.
KÖKSAL, Fatih (2006). Sana Benzer Güzel Olmaz (Divan Şiirinde Nazire), Ankara: Akçağ Yay.
KURNAZ, Cemal (2007). Osmanlı Şair Okulu, Ankara: Birleşik Dağıtım Kitabevi.
KUT, Günay (1986). “Mecmualar”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, VI: 170-173, İstanbul: Dergâh Yayınları.
LEVENT, Agâh Sırrı (1984). Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: TTK Basımevi. Mehmed Süreyya (1996). Sicill-i Osmânî, Haz.: Nuri Akbayar, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay, C. 3, s. 854.
Riyâzî (tsz). Riyâzü'ş-Şuˋarâ, Ankara Milli Kütüphane, 06 Hk 1275, vr. 88b.
SUNGURHAN EYDURAN, Aysun (2009), Kınalızâde Hasan Çelebi – Tezkiretü’ş-Şuˋarâ, Ankara: Kültür Bak. E-Kitap (Metin b); http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Genel/dg.ashx?DIL=1& BELGEANAH=266662&DOSYAISIM=tsmetinb.pdf, (ET: 01.02.2010).
ŞAFAK, Yakup (1997). “Sürûrî‟nin Bahrü‟l-Maˋârif‟i ve Bu Eserdeki Teşbih ve Mecaz Unsurları”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 4, s. 217-235.
Şerafeddîn Râmî (1994). Enîsü’l-Uşşâk - Klasik Doğu Edebiyatlarında Sevgiliyle İlgili Mazmunlar, Çev.: Turgut Karabey, Numan Külekçi, Habib İdrisî, Ankara: Ecdad Yay.
TANYILDIZ, Ahmet (2009). “Sevgilide Güzellik Unsuru Olarak Saç”, Turkish Studies, Vol. 4/2 Winter, s. 976-992; http://turkishstudies.net/sayilar/sayi15/39tany%C4%B1ld%C4%B1zahmet.pdf, (ET: 25.04.2010).
TUMAN, Mehmet Nail (2001). Tuhfe-i Nâilî: Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, Haz.: Cemal Kurnaz-Mustafa Tatcı, Ankara, C. 2, s. 817, md. 3416.