SEVİL EMİRZADE’NİN ÇİFTE NİKÂH OYUNUNDA KIBRIS TÜRK FOLKLORUNA AİT UNSURLAR

Sevil Emirzade, çağdaş Kıbrıs Türk tiyatro edebiyatının önemli yazarlarından biridir. Emirzade'nin son yıllardaki oyunlarında tamamen Kıbrıs Türk halk kültürü ve folkloruna yöneldiği görülmektedir. Bu oyunlardan biri de, 2015 yılında yayımladığı Çifte Nikâh'tır. Çifte Nikâh, içerdiği zengin halk kültürü ve folklor malzemesiyle, son derece önemli ve değerli bir eserdir. Oyunun konusu 20. yüzyılın ortalarında Kıbrıs'ın bir köyünde geçmektedir. Kıbrıs Türk köylüsünü ve köy hayatını başarıyla yansıtan bu oyun, başta Kıbrıs Türklerinin gelenek ve görenekleri olmak üzere, batıl inançları, o döneme ait giyim kuşam tarzı, beslenme ve mutfak kültürü, eğlence kültürü, halk müziği ve dansları, halk edebiyatı ve geleneksel düşünce tarzı gibi folklor malzemeleriyle doludur. Ayrıca oyunda, Kıbrıs'a ait deyim, atasözü, dua, beddua, sövgü (küfür) gibi pek çok halk söyleyişi ile yerel kelimeler de kullanılmıştır. Bu incelemenin amacı, oyundaki halk kültürü ve folklor malzemesini tespit edip sınıflandırmaktır. Bu amaç doğrultusunda oyunda; 44 gelenek, 8 batıl inanç, 11 mâni, 2 türkü, 3 halk dansı, 3 destan kahramanı, 157 deyim, 17 atasözü, 12 beddua, 15 dua, 8 sövgü ve 50 civarında yerel sözcük saptanmıştır. Bunların yanı sıra, o dönemin ölçü birimi, para birimi, Kıbrıs'a özgü yiyecek-içecek adları, giyim tarzı, süslenme, ev eşyası, eski meslekler ve bunlara benzer çok sayıda folklor malzemesi tespit edilip ilgili başlıklar altında incelenmiştir. Sonuç olarak, Kıbrıs Türk halk kültürüne dikkati çekmek, birçoğu unutulmuş veya unutulmak üzere olan eski gelenek ve göreneklerimizi hatırlamak ve bunları yeni kuşaklara aktararak, eskiyle yeni arasında bir bağ kurmak bu çalışmanın temel hedeflerini oluşturmaktadır

THE ELEMENTS SHOWING TURKISH CYPRIOT FOLKLORE IN ÇIFTE NIKÂH (DOUBLE WEDDING) BY SEVIL EMIRZADE

Sevil Emirzade is one of the most important authors of contemporary Turkish theatre literature. We can see that Emirzade has headed towards Turkish Cypriot Public culture and folklore in her recent plays. One these plays is Çifte Nikah (Double Wedding) published in 2015. Çifte Nikah (Double Wedding) is a very important and valuable piece with its rich public culture and folklore. The plot of the play happens in a Cypriot village in the middle of twentieth century. The play projects Turkish Cypriot villagers and village life with great success equipped with mainly Turkish Cypriot custom and traditions, superstition, clothing of that era, eating habits and kitchen culture,entertainment culture, folk music and dances, Turkish Cypriot folk literature and traditional way of thinking. What is more, a lot of Cypriot sayings, proverbs, prayers, swearing and curses are used in the play. The aim of this analysis is to determine and classify the public culture and materials of folklore. With this aim it is determined that there are 44 traditions, 8 superstitions, 11 short rhymed folk poems, 2 folk song, 3 folk dances, 3 epic heroes, 157 sayings, 17 proverbs, 12 curses, 15 prayers, 8 swearing and about 50 local words. As well as these, a lot of materials peculiar to Cyprus such as food and drink names, dressing style, make-up, furniture, old professions and so on have been determined and classified under the related subjects. As a result, the basic goal of this research is to draw attention to Turkish Cypriot folk culture, to remember those old forgotten traditions and custom, to transfer them to the new generation and to connect the old to the new

___

  • Akı, Niyazi. XIX. Yüzyıl Türk Tiyatrosunda Devrin Hayatı ve İnsanı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları, 1974.
  • Balaman, Ali Rıza. Gelenekler Töre ve Törenler. İzmir: Betim Yayınları, 1983.
  • Boratav, Pertev Naili. 100 Soruda Türk Folkloru. İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1973.
  • Boratav, Pertev Naili. 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınevi,1995.
  • Elçin, Şükrü. Halk Edebiyatı Araştırmaları II. Ankara: Akçağ Yayınları, 1997.
  • Emirzade, Sevil. Çifte Nikâh. Lefkoşa: Okman Printing Ltd., 2015.
  • İslâmoğlu, Mahmut. Kıbrıs Türk Folkloru. Ankara: Ürün Yayınları, 2004.
  • İslâmoğlu, Mahmut. Geleneksel Kıbrıs Türk Mutfağı. Lefkoşa: Gökada Yayınları, 2013.
  • Mear, Hüray. Kıbrıs Türk Toplumunda Doğum Evlenme ve Ölüm ile İlgili Âdet ve İnanışlar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1992.
  • Örnek, Sedat Veyis. Türk Halkbilimi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1977.
  • Yorgancıoğlu, Oğuz. Kıbrıs Türk Folkloru. Gazimağusa: Canbulat Basımevi, 2000.
  • Yorgancıoğlu, Oğuz. Değişen Gelişen Unutulan Meslekler. Lefkoşa: Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Yayınları, 2015.