OĞUZHAN ÇOLAKKADIOĞLU, SEVDA DOĞAN DOLAPÇIOĞLU

SELF-ESTEEM AND DECISION MAKING STYLES IN DECISION MAKING AS THE PREDICTORS OF CRITICAL THINKING DISPOSITIONS OF UNIVERSITY STUDENTS

Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimini karar vermede özsaygı ve karar verme stillerinin ne oranda yordadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2016-2017 eğitim-öğretim yılı bahar yarıyılında Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenimine devam eden toplam 435 öğrenci oluşturmuştur. Öğrencilerin 224'ü (51,5) kız ve 211'i (%48,5) erkek olup yaş ortalamaları 21.04'tür. Araştırmada öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimini belirlemek için "California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği", karar vermede özsaygı ve karar verme stillerini belirlemek için "Melbourne Karar Verme Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmada eleştirel düşünme eğilimlerini, karar vermede özsaygı ve karar verme stillerinin ne oranda yordadığını ortaya çıkarmak için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda karar vermede özsaygı, dikkatli, kaçıngan, erteleyici ve panik alt ölçeklerinin birlikte, eleştirel düşünme eğilimini anlamlı olarak yordadığı görülmüştür. Söz konusu beş değişkenin eleştirel düşünme eğiliminin %44'ünü açıkladığı bulunmuştur. Çalışmada eleştirel düşünme ile karar vermede özsaygı ve dikkatli stil arasında pozitif yönde, kaçıngan, erteleyici ve panik stilleri arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Öğrencilerin karar vermede öz saygı düzeyi ve dikkatli stil puanları artıkça eleştirel düşünme eğilimi puanları da artmakta, kaçıngan, erteleyici ve panik stilleri puanları azaldıkça eleştirel düşünme eğilimi puanları da azalmaktadır. Sonuç olarak üniversite öğrencilerinin karar verme becerilerini geliştirmeye yönelik yapılacak grup rehberliği çalışmalarının onların eleştirel düşünme becerilerini de artıracağı düşünülmektedir

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİNİN YORDAYICISI OLARAK KARAR VERMEDE ÖZ SAYGI VE KARAR VERME STİLLERİ

Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimini karar vermede özsaygı ve karar verme stillerinin ne oranda yordadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2016-2017 eğitim-öğretim yılı bahar yarıyılında Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenimine devam eden toplam 435 öğrenci oluşturmuştur. Öğrencilerin 224’ü (51,5) kız ve 211’i (%48,5) erkek olup yaş ortalamaları 21.04’tür. Araştırmada öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimini belirlemek için “California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği”, karar vermede özsaygı ve karar verme stillerini belirlemek için “Melbourne Karar Verme Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada eleştirel düşünme eğilimlerini, karar vermede özsaygı ve karar verme stillerinin ne oranda yordadığını ortaya çıkarmak için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda karar vermede özsaygı, dikkatli, kaçıngan, erteleyici ve panik alt ölçeklerinin birlikte, eleştirel düşünme eğilimini anlamlı olarak yordadığı görülmüştür. Söz konusu beş değişkenin eleştirel düşünme eğiliminin %44’ünü açıkladığı bulunmuştur. Çalışmada eleştirel düşünme ile karar vermede özsaygı ve dikkatli stil arasında pozitif yönde, kaçıngan, erteleyici ve panik stilleri arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Öğrencilerin karar vermede öz saygı düzeyi ve dikkatli stil puanları artıkça eleştirel düşünme eğilimi puanları da artmakta, kaçıngan, erteleyici ve panik stilleri puanları azaldıkça eleştirel düşünme eğilimi puanları da azalmaktadır. Sonuç olarak üniversite öğrencilerinin karar verme becerilerini geliştirmeye yönelik yapılacak grup rehberliği çalışmalarının onların eleştirel düşünme becerilerini de artıracağı düşünülmektedir

PDF

___

Adair, J. (2000). Decision making and problem solving. USA: Universities Press.
Casteel, J. D., & Stahl, R. J. (1997). Dootways to decision making, a handbook for teaching decision making strategies. Texas, Prufrock Press.
Çokluk-Bökeoğlu, Ö. & Yılmaz, K. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünmeye yönelik tutumları ile araştırma kaygıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 11 (41), 47-67.
Barile, Jeffrey A. (2003). The role critical thinking dispositions play in the problem solving and decision making of urban elementary school principals, Unpublished doctoral thesis. Leadership in Urban Schools Program, USA.
Bosch, K. & Helsdingen, A. S.(2002), Improving tactical decision making through critical thinking, Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society 46th Annual Meeting. 448-452.
Byrnes, J. P. (2005). Self-regulated decision-making in children and adolescents. In J. E. Jacobs & P. A. Klaczynski (Eds.), The development of judgment and decision-making in children and adolescents (pp. 5-38). Lawrence Erlbaum.
Churney, A. H. (2001). Promoting children’s social and emotional development: A follow up evaluation of an elementary school-based program in social decision-making/social problem-solving. Dissertation Abstracts International Section A: Humanities and Social Sciences, 62 (1-A): 75.
Cüceloğlu, D. (1995). İyi düşün doğru karar ver (10. Baskı). İstanbul, Sistem Yayıncılık.
Çolakkadıoğlu, O., & Deniz, M. E. (2015). Study on the validity and reliability of Melbourne Decision Making Scale in Turkey. Educational Research and Reviews, 10 (10), 1434-1441.
Çolakkadıoğlu, O., & Güçray, S. S. (2007). Ergenlerde Karar Verme Ölçeği’ni Türkçe’ye uyarlama çalışması. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7 (26), 61-71.
Deniz, M. E. (2004). Üniversite öğrencilerinin karar vermede öz saygı, karar verme stilleri ve problem çözme yöntemleri arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Eğitim Araştırmaları Dergisi. 4, 25-35.
Dongen, K., Schraagen, J. M; Eikelboom, A. & Brake, G. (2005). Supporting decision making by a critical thinking tool. Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society Annual Meeting. 49(3), 517-521.
Duffy, J. (1998). Applying the critical thinking process to career decision making of adult learners. The Journal Of Continuing Higher Education, 46(1), 41-46.
Dutoğlu, G. ve Tuncel, M. (2008). Aday öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 11-32.
Egan, B. D. (2016). The Role of Critical Thinking in Effective Decision Making. https://articulosbm.files.wordpress.com/2010/03/criticalthinking.pdf. 01.11.2017 Erişim Tarihi:
Elias, M. J., & Weissberg, R. P. (2000). Wellness in schools: The grandfather of primary prevention tells a story. In D. Cicchetti, J. Rappaport, I. N. Sandler, & R. P. Weissberg (Eds.), The promotion of wellness in children and adolescents (pp. 243-269). Washington , DC : Child Welfare League of America Press.
Ennis, R. H. (2000). Goals for a critical thinking curriculum & its assessment. In A. L. Costa (Ed.), Developing minds: A resource book for teaching thinking (pp. 68-71). Alexandria, VA: ASCD.
Ferrett, S. K. (1997). Peak Performance: Success in College and Beyond. (2nd Ed.). New York: Glencoe McGraw-Hill.
Finkelman, A. W. (2001). Problem-solving, decision –making and critical thinking: how do they mix and why bother?, Home Care Provid. 6(6), 194–199.
Friedmann, I. A., & Mann, L. (1993). Coping patterns in adolescent decision-making: An Israeli- Australian comparison. Journal of Adolescence, 16, 187-199.
Girot, A.E (2000). Graduate nurses: critical thinkers or better decision makers? Journal of Advanced Nursing, 31(2), 288-297.
Hastie, R. and Dawes, R. (2001). Rational choice in an uncertain world: The psychology of judgment and decision making. California: Sage Publications.
Helsdilgen, A. S., Bosch, K., Gog, T., & Merrienboer, J. G. (2010), The effects of critical thinking instruction on training complex decision making, Human Factors and Ergonomics Society, 52(4), 537-545.
İpşiroğlu, Z. (1992). Eleştirinin Eleştirisi. İstanbul: Cem Yayınevei.
Jackson, R.M. (1994). A comparative analysis of two textbook approaches in teaching civics thinking, and decision making; and, relationships among self-evaluation of decision-making skills, decision-making style, verbal ability, and decision-making maturity, Unpublished doctoral thesis. George Mason University, USA.
A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirem ents for the degree of Doctor of Philosophy at George Mason University
Janis, I. L., & Mann, L. (1977). Decision making: A psychological analysis of conflict, choice and commitment. New York: Free Press.
Josephs, R. A., Larrick, R., Steele, C. M., & Nisbett, R. M. (1992). Self-esteem and risk aversion in decision-making. Journal of Personality and Social Psychology, 62(1), 26-37.
Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Mann, L., Burnett, P. Radford, M., & Ford, S. (1997). The Melbourne Decision Making Questionnaire: An instrument for measuring patterns for coping with decisional conflict. Journal of Behavioral Decision Making, 10, 1-19.
Mann, L., Harmoni, R., & Power, C. (1989). Adolescent decision-making: The development of competence. Journal of Adolescence, 12, 265-278.
Mann, L., Harmoni, R., Power, C., Beswick, G., & Ormond, C. (1988). Effectiveness of the GOFER course in decision making for high school students. Journal of Behavioral Decision Making, 1, 159-168.
McPeck, J. E. (2016). Teaching Critical Thinking: Dialogue and Dialectic. USA: Routledge.
Miller, D. C., & Byrnes, J. P. (2001). Adolescents’ decision making in social situations: A self- regulation perspective. Applied Developmental Psychology, 22, 237-256.
Noohi, E., Karimi-Noghondar, M.,& Haghdoost, A. (2012). Survey of critical thinking and clinical decision making in nursing student of Kerman University. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research. 17(6), 440-4.
Nosich, M. G. (2010). Learning to think things through: A guide to critical thinking across the curriculum (4th ed.). Boston: MA. Pearson.
Özden, Y. (2014). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem Akademi.
Scheid, T.G (2014). Integrating a formalızed critical thinking model with executive decision making, Unpublished doctoral thesis. Baker College Flint, USA.
Scott, D. (2003). Decision making. http://ag.arizona.edu/fcr/fs/nowg/sc_decision.html. Erişim Tarihi: 10.02.2009
Shin, K. R. (1998). Critical Thinking Ability and clinical decision making skills among senior nursing student in associate and baccalaureate programmes in Korea. Journal of Advanced Nursing, 27, 414-418
Slavin, R. E. (2012). Educational psychology: Theory and practice (10th ed.). Boston: MA. Pearson.
Smith, G. F. (2003). Beyond critical thinking and decision making teaching business students how to think. Journal of management education, 27(1), 51-54.
Suliman, W. A., & Halabi, J. (2007). Critical thinking, self-esteem, and state anxiety of nursing students. Nurse Education Today, 27(2), 162-168.
Swiger, W.S. (2005). Correlation between critical thinking skills and decision making skills in athletic training and the examination of critical thinking differences across the curriculum, Unpublished doctoral thesis. School of Physical Education, USA.
Thunholm, P. (2004). Decision-making style: Habit, style or both? Personality & Individual Differences, 36 (4), 931-944.
Vural, M. (2005). İlkoğretim okulu ders programları ve öğretim klavuzları. Erzurum:Yakutiye Yayıncılık.