RUS DİLBİLİMİNDE BİLİM DALI OLARAK STİLİSTİĞİN GELİŞİMİ

Dil hem sabit bir yapı olarak "sistemsel"; hem de dinamik bir yapı olarak "işlevsel" özellikleri bakımından günümüz çalışmalarında iki türlü ele alınmaktadır. Dil, dinamiği yani düşünceleri ifade etmek için vardır. Düşünceler ise dilde hayat bulmakta bu da sadece konuşmacıya özgü olan bir konuşmaya işaret etmekte ve bu konuşma da her şeyden önce düşünce tarzıyla ilintili olarak pek çok faktörle belirlenen özel bir tarzla kişiden kişiye farklılık göstererek ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda dil, bir konuşmanın, bir metnin özelliğinin en önemli niteliği olan stil ile yakından ilintilidir. Stil ise, dilin dinamik yönüyle ilintilidir ve konuşmada ortaya çıkar. Buna göre stil, dilin yapısından öte konuşmadaki işleviyle ilgilidir. Böylece dilin, düşünce ve algıların ortaya koymak istediği işlevi açısından incelenmesi gereği doğmaktadır. Dilin sahip olduğu işlev ve kullanımı bakımından incelenmesi stilistik çerçevesinde gerçekleşmektedir. Konuşma eyleminin çeşitli durumlar ve şartlar altında işlevsellik kazanmasıyla bağlantılı olarak dilin birimlerinin ve kategorilerinin kullanım özelliklerini, edebi dilin tarihsel gelişimini ve halihazırda kullanılan dili, işlev ve biçem açısından meydana gelen değişimleri edebi dil çerçevesinde inceleyen bir bilim dalı olarak ele alınan stilistiğin ortaya çıkış süreci uzun soluklu olmuştur. Özelikle de Rus dilbilimi içerisinde gelişimi çok eskiye dayanmaktadır. Bu çalışmada, XX. yüzyılda tam anlamıyla ayrı bir disiplin olarak ortaya çıkan stilistiğin tarih içerisindeki gelişimi ve ortaya çıkışı genel hatlarıyla ele alınmaktadır. Bunun yanı sıra, stilistiğin dildeki önemi, özellikle de yabancı dil öğrenimindeki yerine de değinilmektedir. Çalışmanın amacı Rus dilbiliminde stilistiğin ayrı bir bilim dalı olarak nasıl ortaya çıktığını tarihsel gelişim süreci içerisinde ortaya koymaktır

DEVELOPMENT OF STYLISTICS AS A SEPERATE SUBFIELD IN RUSSIAN LINGUISTICS

Current research views language in two ways: 1) as a constant “systematic” structure and 2) as a “functional” dynamic structure. Language exists to express dynamism, in other words, thoughts. Thoughts manifest in language and are understandable only within the specific speech world of the speaker. In other words, speech differs from person to person as it is an expression of the individual’s way of thinking. In this context, language (spoken or written) is closely related to style, which is the most important characteristic of the text or speech. Style is related to the dynamism of the language and, compared to its written form, more fully emerges in speech. Accordingly, beyond the structure of language, style is related to the function of speech. From this point of view the concept of style can be considered only in speaking, because the emotions, appraisals and expressions of thoughts appear only in the active use of language. Stylistics investigates a language’s usage patterns and functions. Accepted as a discipline which examines the use of language units and categories in relation to their functional purpose in various situations and conditions, the historical development of literary language, and the changes in terms of the language’s function and style that took place throughout the course of its history, the emergence of stylistics was a lengthy process. In Russian, this was an especially long process. In this study the evolution and emergence of Russian stylistics as a completely separate scientific discipline is examined. In addition to this, the importance of stylistics in speech and its place and role in teaching and studying a foreign language are discussed

___

  • Aristoteles (1995). Retorik. Mehmet Hasan Doğan. (Çev.). İstanbul: Yapı kredi yayınları.
  • Arutyunova, N.D. (1997). Reç // Russkiy yazık: Ensiklopediya. 2-oe izd. Moskva: İrya Ran.
  • Bahtin, M.M. (1979). Estetika slovesnogo tvorçestva. Moskva: iskusstvo.
  • Bally, Ş. (2001) Frantsuzkaya stilistika. M: Editıorial.
  • Belinski, V.G. (1900). Soçineniya V.G. Belinskogo v çetıryeh tomah. 2-oe izdanie. Tom çetvertıy. 1844-1849. St. Petersburg: F. Pavlenkova.
  • Çalışkan, A. (2015). Üslup ve Üslupbilim üzerine-2: Üslup ve üslup bilimin tarihçesi. Uluslararası sosyal araştırmalar dergisi. 36 (8), 27-80.
  • Golovin, B.N. (1988).Osnovı kulturı reçi. Moskva: Vısşaya şkola.
  • Golub İ.B. Zanimatelnaya Stilistika: Kak mıy govorim, a kak mıy pişem!. Moskva: Şkolaizdatelskogo i media biznesa, 2011.
  • Kojina M.N., Duskaeva L.R., Salimosvky V.A. (2014). Stilistika russkogo yazıka. Moskva: Flinta,Nauka.
  • Kolşanski, G.V. (1984) Kommunikativnaya funksiya i struktura yazıka. Moskva: Nauka.
  • Leontev, A.A. (1997). Psihologiya obşeniya. Tartu: Smısl.
  • Lebedeva, O.B. (2000). İstoriya Russkoy literaturı XVIII veka, Moskva. http://studlib.com/content/view/1800/28/.
  • Lomonosov M.V. (1758). Predislovie o polze knig tserkovnıh v rossiyskom yazıke.http://www.history.ru/content/view/1209/87/
  • Melniçuk, A.S. (1980). Yazık kak razvivayuşayasya realnaya sistema // II Vsesoyuznaya nauçnaya konferentsiya po teoretiçeskim voprosam yazıkoznaniya “Dialektika razvitiya yazıka”:Tezisı dokladov. Moskva.
  • Meşerski, N.A. (1981). İstoria russkogo literaturnogo yazıka //Stilistiçeskie sistemı russkogo literaturnogo yazıka na rubeje XVII i XIX vv. L: LGU. http://ksanak.ru/Book/meshj/01/gl13.htm.
  • Rusakova N.A., Lyubeznova N.V. (2015). Praktiçeskaya i funktsionalnaya stilistika russkogoyazıka. Saratov.
  • Stepanov, Y.S. (1971). Semiotika. Moskva: Nauka.
  • Skvortsov, L.İ. (1980) Teoretiçeskie osnovı kulturı reçi. Moskva: Nauka.
  • Vinokur, G.O. (1959). O zadaçah istorii yazıka // İzbrannıe rabotı po russkomu yazıku. Moskva:Uçpedgiz.
  • Vinogradov, V.V. (1963). Stilistika teoriya poetiçeskoy reçi. Moskva: AN SSSR