Murat ÇALIŞOĞLU, Abdul Samet YALVAÇ, Ahmet KAYA

REHABİLİTASYON MERKEZLERİNDE GÖREV YAPAN SINIF VE OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİN KURUM HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Günümüzde eğitim alma hakkı tüm bireylere anayasal bir hak olarak verilmiştir. Eğitim, normal öğrencilere devlet okullarında parasız olarak verilirken özel yani engelli bireylere ise eğitim masrafları devlet tarafından ödenen özel rehabilitasyon merkezlerinde verilmektedir. Özel eğitim öğretmenlerinin sayıca az olmalarından dolayı öğretmen ihtiyacını karşılamak amacıyla MEB tarafından başta sınıf ve okul öncesi öğretmenleri olmak üzere diğer branşlardan mezun olan öğretmenlere yönelik sertifika programı düzenlenmektedir. Bu sertifikaya sahip olan öğretmenlerde rehabilitasyon merkezlerinde görev yapabilmektedir. Bu çalışmada rehabilitasyon merkezlerinde çalışan sınıf ve okul öncesi öğretmenlerinin kurum ile ilgili görüşlerini tespit etmek amaçlanmıştır. Tarama modelinde yapılan çalışma, amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir örnekleme ile belirlenen 25 öğretmenin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak birinci bölümde kişisel bilgi formu, ikinci bölümde ise araştırmacı tarafından geliştirilen beş sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Katılımcılardan soruları yazılı olarak cevaplamaları istenmiştir. Çalışmada elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Çalışma sonucunda katılımcıların çoğu atanamadıkları için rehabilitasyon merkezlerinde çalışmayı seçtiklerini, herhangi bir atanma durumunda bu kurumdan ayrılacaklarını, rehabilitasyon merkezlerindeki çalışma koşullarının oldukça ağır ve yıpratıcı olduğunu, alınan ücretlerin yapılan iş karşısında yetersiz kaldığını ve kendilerine yeterince zaman ayıramadıklarını olumsuz görüşler olarak belirtmişlerdir. Bu görüşlerin yanı sıra katılımcılar tarafından rehabilitasyon merkezlerinde çalışmanın kendilerini geliştirdiği, farklı bir alanı tanıma imkânı buldukları, özel gereksinimli bireylere yönelik farkındalık kazandıklarını ifade eden olumlu görüşlerde belirtilmiştir.

THE OPINIONS OF ELEMENTARY AND PRE-SCHOOL TEACHERS WORKING IN REHABILITATION CENTRES ABOUT THEIR INSTITUTIONS

Today, traineeship is given to all individuals as a constitutional right. While education is given to the ordinary individuals in state schools free, special training whose expenses are paid by the government is given to the special, that is, disabled individuals in rehabilitation centers. For the fact that the number of special education trainers is inadequate, some certification programs are held for teachers that graduated from other disciplines, especially the graduates from elementary and pre-school departments, by the ministry of national education in order to supply the need of educators. The trainers that own this type of certificate have the right of working in rehabilitation centres. It is aimed in this study to detect the opinions of elementary and pre-school teachers working in rehabilitation centres about their institutions. The study that was conducted in survey model was carried out with the participation of 25 teachers that was determined via convenient sampling among purposive sampling models. The data collection of the study consists of two stages. In the first stage, a personal information protocol was used and in the second stage, a semi-structured interview protocol developed by the researcher and consisting of 5 open-ended questions was used as data collection tools. The participants were asked to answer the questions in a written form. In the analysis of the obtained data, descriptive analysis was used. As a result of the study, most of the participants stated as negative opinions that they had to start working in rehabilitation centers because they weren’t able to be appointed, the working conditions of the rehabilitation centers were hard and backbreaking, the wages were not sufficient compared to the workload and they couldn’t spare enough time for themselves because of their work. In addition to these negative opinions, the participants stated as positive opinions that working in rehabilitation centers improved themselves, they had the opportunity to know a different field, they gained awareness towards the individuals with special needs.

PDF

___

Altınkurt, N. (2008). Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde yaşanılan sorunlar ve çözüm önerileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi EğitimBilimleri Enstitüsü.
Altıntaş, E. ve Şengül, S. (2014). Özel eğitim derslerinin ilköğretim matematik öğretmen adaylarının kazanımları bakımından değerlendirilmesi. Turkish Studies, 9(2), 141-159.
Büyüköztürk, Ş. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Christensen, L. B., Johnson, B., and Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz. Ankara: Anı Yay.
Coşkun, İ. ve Boldan, Ö. (2014). Zihinsel engelliler öğretmenliği sertifika programına devam eden özel eğitim sınıf öğretmeni adaylarının sertifika programlarının işlevselliğine ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 24, 303-318.
Çağlar, D. (1998). “Türkiye’de özel eğitimin tarihçesi”. Cumhuriyet’in 75. Yılında İlköğretim, 1.Ulusal Sempozyumu, 27-28 Kasım 1998. Ankara. Öğretmen Hüseyin Hüsnü Tekışık Eğitim Araştırma Geliştirme Merkezi Yayınları: 1.
Çakıroğlu, O. (2016). Özel eğitimde temel kavramlar. V. Aksoy (Ed.), Özel eğitim içinde (1-19.) Ankara: Pegem Akademi.
Çelikkaya, H. (2010). Eğitim bilimlerine giriş eğitimcilik ve öğretmenlik. Ankara: NobelYayınları.
Çetin, Ç. (2004).Özel eğitim alanında çalışmakta olan farklı meslek grubundaki eğitimcilerin yaşadığı güçlüklerin belirlenmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5/1, 35-46.
Eldeniz Çetin, M. ve Şen, G. (2017). Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan öğretmenlerin sorunlarının belirlenmesi, International Journal of Social Science, 59, 53-69.
Fırat Durdukoca, Ş. (2015). Özel eğitim dersine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies, 10(11), 651-666.
Günbayı, İ. ve Toprak, D. (2010). İlköğretim okulu sınıf ve özel sınıf öğretmenlerinin iş doyumdüzeylerinin karşılaştırılması. Elementary Education Online, 9(1), 150-169
Gürgür, H., Büyükköse, D. ve Kol, Ç. (2016). Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde işitme kayıplı öğrencilere sunulan destek hizmetler: öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 15(4) 1234-1253.
İzci, E. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının “özel eğitim” konusundaki yeterlikleri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2005, 4(14) 106-114.
Kadıoğlu, A. ve Vatansever, B. (2018). Sınıf öğretmenlerinin okul kültürü algısı ile iş doyumu arasındaki ilişki, Turkish Studies Educational Sciences, 13(19), 127 162.
Karaca, P.P., Başgöl, Ş., Cangöl, E., Aslan, E. ve Cangöl, S. (2016). Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi çalışanlarının engelli bireylerin cinsel eğitimi konusundaki görüşleri. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 13-17.
Küçükoğlu, A., ve Kızıltaş, E. (2012). Almanya, Fransa, İngiltere, Rusya ve Türkiye’de okul öncesi öğretmen yetiştirme programlarının karşılaştırılması. İlköğretim Online Dergisi, 11(3), 660670.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. (2006). T.C. Resmi Gazete, 26184, 31 Mayıs2006.https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_10/10111226_ozel_egitim_ hizmetleri_yonetmeligi_son.pdf adresinden 22.02.2019 tarihinde erişildi.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği. (2012). T.C. Resmi Gazete, 28296, 18 Mayıs 2012. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler /2012/05/20120518-27 adresinden 22.02.2019 tarihinde erişildi.
Sevimli Deniz, S. (2016). Van ili özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan öğretmenlerin iş doyumunun incelenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(2), 379-387.
Sivrikaya, T., Yıkmış, A. (2016). Özel eğitim sınıflarında görev yapan özel eğitim mezunu olan ve olmayan öğretmenlerin öğretim süreciyle ilgili gereksinimleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1984-2001.
Tarakçı, E., Tütüncüoğlu, F. ve Tarakcı, D. (2012). Özel eğitim ve rehabilitasyon alanında çalışan meslek elemanlarının öz-yeterlilik ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Fizyoterapi Rehabilitasyon Dergisi, 23(1), 26-35.
Ültanır, Y.G. (2012). Okulları yaratan düşünürler ve etkilerinin devamlılığı, içinde karşılaştırmalı eğitim yansımaları. Ankara: PEGEM Akademi Yayınları.
Yılan, Y. (2012). İlköğretim öğrencilerinin sosyalleşmeleri ve iletişim becerilerini geliştirmelerinde Türk halk oyunlarının rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin yayıncılık.
Yılmaz, M.( 2018). Alan değişikliğiyle özel eğitim okullarında çalışan sınıf öğretmenleri ile özel eğitim öğretmenlerinin mesleki doyum düzeylerinin incelenmesi: (Mersin ili örneği),Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
Yılmaz, M., ve Üredi, L.(2018). Alan değişikliğiyle özel eğitim okullarında çalışan sınıf öğretmenleri ile özel eğitim öğretmenlerinin mesleki doyum düzeylerinin incelenmesi: (mersin ili örneği). Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi (INES JOURNAL), 5(15), 59-79.
tdk.gov.tr erişim:05/02/2017 16:58)