READING THE 1948 AND 1967 ARAB-ISRAELI WARS THROUGH TURKISH ISLAMIC THOUGHT; CONTINUITIES AND CHANGES

This study will draw attention to the two important historical moments during the Palestinian conflict and will focus how they have been perceived and been debated among the Turkish Islamism. These two important moments to be focused are the 1948 Arab-Israeli War which emerged immediately after the establishment of Israel, and the 1967 Six Days War, which occurred almost 20 years after the first one and lasted only six days. In both wars, the Arabs have been defeated, and the newly established state of Israel got a chance to increase his power in the region and strengthened their policies towards the vulnerable region. Moreover, both wars brought about critical ruptures and renewals within the ideas of nationalism, socialism, and Islamism as the political thought of Arab World. Firstly, in this work, it will be analyzed how these changes are perceived and discussed from the perspective of a different Islamic country which out of the region. In this regard, Turkey is an interesting example with his different political attitudes to the region and more importantly the historical ties and relations with the societies of the region. Then, after mentioning briefly as a matter of the Turkish Foreign policy approaches to these two major wars, I will focus the idea of Islamism that has revealed itself in different forms in both periods and its approaching to these two important wars and aftermath. Although the Palestine-Israel issue has always been occupied an important place in the Islamic thought in Turkey, because of its periodic changes at different eras, Turkish Islamism has ascribed different meanings to the developments in the region over these two wars. In the Turkish Islamic thought, on the one hand, there are some approaches to these developments in the region that have based on more global scale and external outbreaks, on the other hand, there are also approaches in both cases that deal with the attitude of the Arab States and more generally the situation of Muslims in a self-criticism. Finally, in this study, all these debates will be handled through some effective Islamic periodicals such as Sebilürresad, Büyük Doğu, Hilal and İslam as important grounds for discussing the issues of Islamic thought.

1948 ve 1967 ARAP İSRAİL SAVAŞLARINI TÜRKİYE İSLAMCILIK DÜŞÜNCESİ ÜZERİNDEN OKUMAK; SÜREKLİLİK VE KIRILMALAR

Bu çalışma Filistin Meselesinin tarihi seyrinde iki önemli olaya dikkat çekecek ve bu iki olayın dönemin Türkiye’sinde İslamcılık düşüncesi içinde nasıl algılandığı ve tartışıldığına odaklanacaktır. İncelenecek iki önemli olay İsrail’in hemen kuruluşu akabinde ortaya çıkan 1948 Arap-İsrail Savaşı ve bu savaştan yaklaşık 20 yıl sonra Arap Dünyası açısından yine bir dönemeç noktası oluşturacak olan 1967 tarihli Arap-İsrail Savaşıdır. Her iki savaşta da Arapların yenilgiye uğraması ile İsrail’in bölgede mevcut gücü artmış ve bölgeye dair geliştirdiği politikalarını daha da tahkim etme imkanını elde etmiştir. Bundan da öte her iki savaş Arap Dünyasının kendi içinde milliyetçilik- sosyalizm-İslamcılık tartışmaları bağlamında önemli düşünce kırılmalarını beraberinde getirmiş ve bu anlamda Arap dünyasında siyasi düşünceler olarak büyük değişim ve yenilenmeler beraberinde oraya çıkmıştır. Bu çalışmada bu süreçlere kısaca değinildikten sonra öncelikle bu kırılmaların bölge dışından farklı bir İslam ülkesi gözünden nasıl ele alındığı ve tartışıldığı üzerinde durulacaktır. Bu anlamda Türkiye bölge ile olan tarihi geçmişi birlikteliği ve sonrasında bölgeye dair geliştirdiği farklı politik tutumlar ile ilginç bir örnek oluşturmaktadır. Buradan hareketle her iki savaşın yaşandığı dönemde Türkiye’nin dış politika olarak meseleye yaklaşımı da kısaca aktarıldıktan sonra asıl olarak her iki farklı dönemde kendisini farklı şekillerde ortaya koyan bir düşünce akımı olarak İslamcılık düşüncesinin bu iki önemli savaşa ve sonrası yaşananlara karşı yaklaşımı ele alınmış olacaktır. Türkiye’de İslamcılık düşüncesinde Filistin Meselesi her zaman önemli bir yer tutmakla beraber farklı dönemlerde İslamcı düşüncenin kendi dönemsel değişmeleri ve iç farklılaşmaları bu iki savaş üzerinden de bölgedeki gelişmelere karşı farklı anlamlandırmaların ve tepkilerin doğmasını beraberinde getirmiştir. Bölgede yaşanan bu gelişmeleri İslamcılık düşüncesi içinde daha küresel ölçekte ve dış mihraklara dayanarak ele alan yorumlama biçimleri olduğu gibi her iki olayda da Arap Devletlerinin tutumunu ve daha genelde Müslümanların durumunu bir özeleştiri içinde ele alan yaklaşımlar da mevcuttur. Tüm bu tartışmalar dönemin İslamcı düşüncesinin tartışıldığı önemli bir zemin olarak Sebilürreşad, Büyükdoğu, Hilal Dergisi ve İslam Mecmuası gibi bir takım süreli yayınlar üzerinden aktarılarak ele alınacaktır.

PDF

___

Abdallah Laroui. (1976). The Crisis of the Arab Intellectual: Traditionalism or Historicism? Berkeley: University of California Press.

Ajami, F. (1978-1979). The End of Pan-Arabism. Foreign Affairs(57), 355–373.

Ajami, F. (1981). The Arab Predicament: Arab Political Thought and Practice since 1967. Cambridge: Cambridge University Press.

Akyazılı, A. (1986). Ortadoğu’da Sulh Mümkün Mü? [Is Peace Possible in the Middle East]. İslam(33), 30-33.

Al-Hakim, T. (1985). The Return of Consciousness,. (B. Winder, Trans.) Houndmills, Basingstoke, Hampshire and York and London: The Macmillan Press.

Amikam Nachmani. (1987). Israel, Turkey and Greece Uneasy Relations in the East Mediterranean. London: Frank Cass.

Armaoğlu, F. (2017). Filistin Meselesi ve Arap İsrail Savasları 1948-1988 [Palestine Issue and Arab Israeli Wars 1948-1988]. Istanbul: Kronik.

Atilhan, C. R. (1948, May 1). Filistin İçin Cihadı Mukaddes [Holy War for Palestine]. Sebilürreşad, p. 7.

Atilhan, C. R. (1949, February 21). Asri Ehli Salib: Siyonizm [Modern Crusaders: Zionism]. Sebilürreşad, p. 283.

Atilhan, C. R. (1949, March 14). Dünya Müslüman Birliği [World Muslim Union]. Sebilürreşad, pp. 167-168.

Atilhan, C. R. (1949, January 28). Ey Koca Arap Milleti, Ne İdin Ne Oldun? [Oh Great Arab Nation, What You Were What You Are]. Sebilürreşad, pp. 42-44.

Atilhan, C. R. (1949, August 14). Seyahat İntibaları 3: İslam Dünyasında Uyanan Şuur [Travel Feelings III: Awaking Consciousness in the Islamic World]. Sebilürreşad, pp. 94-98.

Atilhan, C. R. (1957, July 7). Türk-Arap Birleşik Devleti [Turk-Arab United States]. Sebilürreşad, pp. 122-123.

Ayaslı, M. (1968). Filistin’de Oynanan Büyük Oyun [Big Play in Palestine]. Tohum(34), 10-11.

Bali, R. (1998). “Yaşam Öyküsü, Yayımları ve Düşünce Dünyası ile Cevat Rifat Atilhan-II- [Life, Publications and His Thought : Cevat Rifat Atilhan -II-]. Tarih ve Toplum(176), 21-30.

Bali, R. (1998). Yaşam Öyküsü, Yayımları ve Düşünce Dünyası ile Cevat Rifat Atilhan-I- [Life, Publications and His Thought : Cevat Rifat Atilhan -I-]. Tarih ve Toplum(175), 15-21.

Be.De. (1967, June 26). Hadiselerin Muhasebesi [Analysing Incidents]. Büyük Doğu, p. 10.

Bulut, F. (1998). İntifada Dersleri. (F. Bulut, Trans.) İstanbul: Ozan. Cevat Rifat Atilhan. (1948, May 21). Filistin Hadiseleri ve Türkiye [Palestine Events and Turkey]. Sebilürreşad, p. 45.

Dawisha, A. (2003). Requiem for Arab Nationalism. Middle East Quarterly, 10(1), 25-41.

Dekmejian, R. H. (1985). Islam in Revolution: Fundamentalism in the Arab World. Syracuse: Syracuse University Press.

Diriliş. (1988, September 5). Diriliş: “Filistin’in Kara Yazısı”, Diriliş, VII. Dönem, Sayı: 7, 5 Eylül 1988, ss. 1, 15. Diriliş, p. 1.

Doğan, M. (1990, September). Amerikan Valsi Eşliğinde Körfez'deki Üç Beş Güzel [Several Beauties with American Walts in The Gulf Region]. İslam, pp. 16-18.

Doğrul, Ö. R. (1948, November 25). Filistin Faciasının Son Perdesi [Last Scene of Palestine Tragedy]. Sebilürreşad, pp. 334-335.

Doğrul, Ö. R. (1948, June 18). Filistin Savaşında Kimler Yenildi? [Who were defeated in the Palestine War?]. Selamet, p. 13.

Doğrul, Ö. R. (1948, June 25). Siyonistlerle Yapilan Harbin Geçirdiği Safhalar [Stages of the War with Zionists]. Selamet, p. 4.

Doğrul, Ö. R. (1949, March 2). Filistin Harbinin Tarihçesi [The History of Palestine War]. Selamet, pp. 2-4.

Doğrul, Ö. R. (1949, April 6). İsrail Devletini Tanımak [Recognizing the State of Israel]. Selamet, pp. 13-15.

Doğrul, Ö. R. (1949, April 6). İsrail Devletini Tanımak [Recognizing the State of Israel]” , April 6, 1949,. Selamet, pp. 13-15.

Erhan, C., & Kurkcuoğlu, O. (2009). Ortadoğuyla İlişkiker [The Relations with Middle East]. In B. Oran, Türk Dış Politikası Cilt 1 [Turkish Foreign Policy Volume 1] (pp. 615-652). Istanbul: Iletisim.

Esposito, J. L. (1991). The Contemporary Islamic Revival. New York: New York University Press.

Feyizoğlu, T. (2011). Denizler ve Filistin. İstanbul: Alfa. Gene Ortaşark Harbi [Again Middle East War]. (1967, July 24). Hilal, pp. 2-3.

Gerges, F. A. (2012). In W. R. Shlaim, The Transformation of Arab Politics in 1967 Arab-Israeli War Origins and Consequences (pp. 285-313). Cambridge : Cambridge University Press.

Gerges, F. A. (2012). ??? In W. R. Shlaim, The Transformation of Arab Politics in 1967 Arab-Israeli War Origins and Consequences (pp. 305-308). Cambridge : Cambridge University Press.

Gül, M. H. (1985). Huzura Hasret Ortadoğu ve Düşündürdükleri [Longing for Peace Middle East and its Suggests]. İslam(17), 21-23.

Gürpınar, B. (2008). Türk Dış Politikasında Değişimin Bir Örneği: 1967 Arap-İsrail Savaşı [An example of shifting in the Turkish Foreign Policy: 1967 Arab-Israeli War]. In In Memory of Fahir Armaoğlu. Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Hale, W. (2002). Turkish Foreign Policy 1774-2000. London: Frank Cass Press.

Hunter, S. (1988). The Politics of Islamic Revivalism. Bloomington: Indiana University Press.

İslam. (1986). NATO Uğruna [For NATO]. Islam(39), 1-2.

Kahraman, K. (1987, July). Ortadoğu ve Meşruluk Sorunu [Middle East and The Issue of Legitimacy]. İslam, pp. 44-45.

Karpat, K. H. (1975). Turkish and Arab-Israeli Relations,” in Turkey’s Foreign Policy in Transition, 1950-1974. Leiden: Brill.

Khashan, H. (2000). Arabs at the Crossroads: Political Identity and Nationalism. Gainesville: University Press of Florida.

Kıllıoğlu, İ. (1990). “İsrail’in Güvenliği İçin (mi?) [For Israel’s Security (?)]. Islam(81), 38-41.

Kiverlioğlu. (1967, July 1). Arapların Mağlubiyeti [The Defeat of Arabs]. İlahi Işık, pp. 1,8.

Köroğlu, A. (2016). Türkiye'de İslamcılık Düşüncesinin Seyrini Dergiler Üzerinden Okumak. In V. Işık, A. Köroğlu, & Y. Sezgin, 1960-1980 Arası İslamcı Dergiler-Toparlanma ve Çeşitlenme (pp. 5-42). Ankara: Nobel.

Mahfouz, N. (1997). Echoes of an Autobiography. (D. Johnson-Davies, Trans.) Cairo: American University Press.

Mellon, J. G. (2002). Pan-Arabism, Pan-Islamism and Inter-State Relations in the Arab World. Nationalism and Ethnic Politics, 8(4), 1-15.

Morris, B. (2008). 1948: The First Arab-Israeli War. New Haven: Yale University Press.

Ogan, R. (1949, March 14). Trablusgarp Vilayetimizi Satan Yahudi Masonlar [Jewish Freemasons who buy our Tripoli Province]. Sebilürreşad, pp. 152-154.

Ogan, R. (1951, May 25). Satılan İmparatorluk [Sold Empire]. Büyük Doğu, pp. 6-7.

Ömer Rıza Doğrul. (1948, December 3). İslam Âleminin Davaları-Filistin’de Bir Arap Hükümetinin Kurulması [Dawah of Islamic World-Establishing an Arab State in Palestine]. Sebilürreşad, pp. 268-270.

Ortaşark Harbi Münasebetiyle [Due to Middle East War]. (1967). Hilal(71), 1-4.

Özcan, S. (1967, June 27). İslam Dünyası ve Arap İsrail Harbi [Islamic World and Arab-Israeli War. Hilal, pp. 16-17.

Pilavoğlu, M. K. (1967, June 2). Hükümetimiz Arapları Destekliyor [Our Government Supports Arabs]. İlahi Işık, p. 1.

Pilavoğlu, M. K. (1967, June 2). Hükümetimiz Arapları Destekliyor [Our Government Supports Arabs]. İlahi Işık, p. 1.

Robins, P. (1991). Turkey and the Middle East. London: Pinter Publishers.

Soysal, İ. (1986). Turkish-Arap Diplomatic Relations After the Second World War (1945-1986). Studies on Turkish-Arab Relations, 240-256.

Tibi, B. (1980). Arab Nationalism: Between Islam and the Nation-State. Houndmills, UK: Palgrave Macmillan.

Varol, A. (1986, May). Filistin Meselesi Nasıl Çözülecek? [How Palestine Issue will be solved?]. İslam, pp. 15-17.