ABDULLAH MÜCAHİT ASLAN, FATMA İNCEMAN KARA, Mustafa KAYIR, ADNAN KAN

PSİKOLOJİK DANIŞMA YARDIMI VERMEYE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİ’NİN GELİŞTİRİLMESİ

Bu çalışmanın amacı psikolojik yardım veren meslek elemanlarının psikolojik danışma yardımı vermeye yönelik tutumlarını belirleyebilecek bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırmacılar tarafından oluşturulan ölçek formu 470 kişiye uygulanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu yedi farklı üniversitede eğitim gören Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bölümü (PDR) 4. sınıf lisans öğrencileri (n=366) ile Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda çalışan psikolojik danışmanlar (n=104) oluşturmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde dikkate alınan kriterler PDR lisans öğrencileri için Bireysel Psikolojik Danışma Uygulaması dersini almış olmak ve psikolojik danışmanlar için ise PDR lisans programından mezun olmaktır. Katılımcılardan elde edilen veriler üzerinde geçerlik ve güvenirliğe kanıt oluşturacak bir dizi analiz yapılmıştır. Yapı geçerliğini incelemek için farklı gruplar üzerinde Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. Birinci grup (n 1 =250) üzerinde AFA, ikinci grup (n 2 =220) üzerinde ise DFA yapılmıştır. AFA sonucunda ölçeğin 24 madde ve 3 alt boyuttan oluştuğu belirlenmiştir. Bu boyutlar, maddelerin içeriğine bağlı olarak araştırmacılar tarafından olumlu eğilim, olumsuz eğilim ve davranışsal eğilim olarak adlandırılmıştır. DFA sonucunda 3 faktörlü yapı doğrulanmıştır. Bu üç faktörlü yapı toplam varyansın %59.13’ünü açıklamaktadır. Cronbach alfa katsayısı ölçeğin tümü için .94 iken alt boyutlar için .84 ile .93 değerleri arasında belirlenmiştir. Bu bulgular, ölçeğin psikolojik danışma yardımı vermeye yönelik tutumları ölçmek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymaktadır.

DEVELOPMENTOF ATTITUDE SCALE TOWARDS GIVING PSYCHOLOGICAL COLUNSELING HELPING

The aim of this study is to develop a measurement tool that can determine the attitudes of Professional staff giving psychological helping towards giving psychological counseling helping. The scale form created by the researchers was applied to 470 participants. The participants of the study are 4th grade undergraduate students (n=366) from the Departments of Psychological Counseling and Guidance (PCG) at seven universities and psychological counselors (n=104) working in the schools of the Ministry of National Education. The criteria considered in the selection are to have taken “Individual Psychological Counseling Applications” course for PCG undergraduate students and to be graduated from PCG undergraduate program for psychological counselors. Several analyses were conducted on the data from participants for validity and reliability. Exploratory Factor Analysis (AFA) and Confirmatory Factor Analysis (DFA) were performed on seperate groups to examine the construct validity. EFA was conducted on the data from the first group (n 1 =250) and CFA was conducted on the data from the second group (n 2 =220). According to EFA results, It was determined that the scale consists of 24 items and three sub-dimensions. These sub- dimensions were labelled by the researchers as positive tendency, negative tendency and behavioral tendency based on the content of the items. CFA was also performed for the validity of the scale. The three- factor structure was verified by CFA results. This structure explains 59.13% of the total variance. The Cronbach’s alpha coefficient for the total scale was found as .94, whereas the factors of the scale ranged between .84 and .93. The findings of the study revealed that the scale was a valid and reliable instrument for measuring attitudes towards giving psychological counseling helping.

PDF

___

Acun-Kapıkıran, N. ve Kapıkıran, Ş. (2013). Psikolojik Yardım Aramada Kendini Damgalama Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(40), 131-141.
Akın, A., Şentürk, L. ve Özçelik, B. (2016). Psikolojik Danışman Tükenmişlik Ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 7(22), 350- 359.
Anastasi, A. (1988). Psychological testing. Mishawaka: MacMillan Publishing Company.
Anderson, L.W. (1988). Attitudes and their measurement. J.P. Keeves (Ed.). Educational research, methodology and measurement: An international handbook içinde (s.421-426). New York: Pergamon.
Balcı, S. (2017). Okul Psikolojik Danışmanı Öz Yetkinlik Ölçeği’nin Türk kültüründeki psikometrik özellikleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18 (2), 633-649.
Comrey, A. L. ve Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis. New Jersey: Lawrence ErlbaumAssociates.
DeVellis, R. F. (2003) Scale development. California: Sage Publication Inc.
Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I: Temel kavramlar ve işlemler. Ankara: Pegem Akademi.
Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. London: Sage.
Ford, R. (2008). African American psychologists' attitudes toward psychotherapy. Dissertation Abstracts International Section A: Humanities and Social Sciences, 69 (4-A), 1428.
Froeschle, J., &Moyer, M. (2004). Justcut it out: Legal and ethical challenges in counseling students who self-mutilate. Professional School Counseling, 7, 231-235.
Gibson, R.L., & Mitchell, M. H. (1995). Introduction to guidance. (4th ed.). New York: Macmillan.
Greenberg, J. ve R. A. Baron (2003). Behavior in organization: Understanding and managing the human side of organization (8th ed.). New Jersey: Prentice Hall.
Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: Guide lines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
Hudek- Knezevic, J., Kalebic- Maglika, B. ve Krapic, N. (2011). Personality, organizational stress, and attitudes toward work as prospective predictors of professional burnout in hospital nurses. Public Health, 52, 538-549.
Kabakçı, Ö. F. ve Owen, F. K. (2013). Psikolojik Danışman Rolleri Ölçeği: Bir tarama çalışması. International Journal of Human Sciences, 10(1), 1586-1606.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Günümüzde insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş. (12. Basım). İstanbul: Evrim.
Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity, Psychometrika, 39(1), 31-36.
Kass, R. A., ve Tinsley, H. E. A. (1979). Factoranalysis. Journal of LeisureResearch, 11(2), 120-138.
Kelly, T. L. (1939). The selection of upper and lower groups for the validation of test items. Journal of Educational Psychology, 30, 17-24.
Kepçeoğlu, M. (2010). Psikolojik danışma ve rehberlik. (11. Baskı). İstanbul: Alkım.
Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford.
MacCallum, R. C., Browne, M. W. ve Sugawara, H. M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological Methods.1(2). 130-149.
Özbay, Y., Yazıcı, H., Palancı, M. ve Koç, M. (1999). Yardım Arama Tutum Ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Sözel Bildiri, V. Ulusal Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Özgüven, İ.E. (2002). Bireyi tanıma teknikleri. (7. Baskı).Ankara: Sistem.
Pallant, J. (2016). SPSS survival manual. New York: McGraw Hill Education.
Robbins, S. (1994). Örgütsel davranışın temelleri. S. A. Öztürk (Çev.). Eskişehir: Etam.
Sezer, S. ve Kezer, F. (2013). Psikolojik Yardım Aramada Yakın Çevre Damgalaması Ölçeği’nin bir Türk örnekleminde geçerlik ve güvenirliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(1), 181-201.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariatestatistics. Baston: Pearson.
Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. (3. Baskı). Ankara: Nobel.
Tan, H. (2000). Psikolojik danışma ve rehberlik: Teori ve uygulama. (3. Baskı). İstanbul: M.E.
Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis:Understanding concepts and applications. Washington, DC: American Psychological Association.
Topkaya, N. (2011). Psikolojik yardım alma niyetinin sosyal damgalanma, tedavi korkusu, beklenen yarar, beklenen risk ve tutum faktörleriyle modellenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege üniversitesi, İzmir.
Türküm, A. S. (1997). Psikolojik Yardım Almaya İlişkin Tutum Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. IV. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde sunulan bildiri, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Uğurlu, C.T. ve Usta, H.G. (2016). Demografik özellikler ve tutumun tükenmişlik üzerine yordayıcılık etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 305-318.
Voltan-Acar, N. (2015). Grupla psikolojik danışma ilke ve teknikleri.(11. Baskı).Ankara: Nobel.