POSTMODERN MEKÂN VE ZAMAN EKSENİNDE BİLGE KARASU’NUN ESERLERİNİN ANALİZİ

Mekânda birliğin olmaması, eklektik anlayışın egemen olması, aşırı-uzam ve hipermekânların varlığı, postmodern dönemin önde gelen mekân özelliklerindendir. Özellikle bilişim ve teknoloji alanındaki gelişmeler, bu yeni mekân anlayışının oluşumunda temel sebeplerdir. Teknolojik gelişmeyle beraber, mekânlar arasındaki sınır, âdeta yok olma noktasına kültürlerarası geçişkenliği hızlandırır. Bu toplumsal gelişmelerin etkisi, doğrudan sanata, edebiyata da yansır. Postmodern dönem yazarları, belirli sınırlara sahip, net özelliklerle tanımlanabilen mekânlar kurmazlar. Bunun yerine "kolaj mekân" ismi verilen yeni bir anlayışı benimserler. Bu yeni anlayışta, daha önce yan yana gelmesi düşünülemeyen mekânların yan yanalığına şahit olunur. Hipermekân ve siber-uzam kavramları, postmodern dönemin mekân anlayışını nitelemek için kullanılan öteki kavramlardır. Özellikle internetin icadı, bu tarz mekânların varlığını kaçınılmaz kılar. İnternetin icadı ile insanların, maddi olarak mekânları kat etmesine gerek kalmaz. Sözü edilen tüm sebeplerden, postmodern mekânda, içerisi/dışarısı kategorileri önemini yitirir. Postmodern zaman ise sınırları belirlenmiş, peşi sıra akan bir yapıda değildir. Aksine, sarmal, iç içe geçen, belirlenemeyen bir zaman anlayışı vardır. Bazı yeni bilimsel gelişmeler, bu durumun ortaya çıkmasında önemli rol oynarlar. Stephen Hawking ile Einstein'in teorileri bunlardan başta gelenleridir. Bu teoriler ile birlikte, zamanın, evrende aynı akmadığı tespit edilir. Hızın artması, zamanın daha yavaş akması sonucunu doğurur. Zamanın sabit olmayıp farklı yerlerde farklı aktığının tespiti, yazarlara da yeni ufuklar açar. Sinemadaki montaj ve flash-back teknikleri de yazarları doğrudan etkiler. Bu tekniklerle zaman, bütün sınırlarını yitirir ve üzerinde kolaylıkla oynanabilen bir yapıya büründürülür. Bilge Karasu'nun, "Bir Ortaçağ Abdalı", "Dehlizde Giden Adam", "Geceden Geceye Arabayı Kaçıran Adam", "Kedili Meryem", "Ada", "Depo", "Kör Nokta", "Düş Balıkçıları: Kubadabad 1955" öykülerinde ve Kılavuz, Gece, romanlarında postmodern mekân ve zaman anlayışına yer verilir

THE ANALYSIS OF BILGE KARASU’S WORKS IN THE CONTEXT OF POSTMODERN SPACE AND TIME

The absence of unity in the place, the domination of eclectic concept, the presence of hyperspace are the hallmarks of the space of the postmodern era. Especially the developments in the field of information and technology are the main reasons for the formation of this new space concept. The boundary between spaces disappearance with technological development. The invention of radio and television accelerates the intercultural transitivity. These social developments are directly reflected in art and literature. Postmodern writers do not establish spaces that have definite boundaries and can be defined by clear features. İnstead of that, They adopt a new concept given the name "collage space". In this new concept, it is witness to the side of spaces that are not thought to be side by side. The concepts of hyperspace and cyberspace are other concepts used to describe the space conception of the postmodern era. Especially the invention of the internet makes the existence of such places inevitable. Postmodern time is not a structure that has its boundaries defined and flows in a row. On the contrary, there is a sense of time that can not be determined, spiral, intertwined. Bilge Karasu applies postmodern space and time in his works like Night, Guide, “İsland”, “Store”, “A Medieval Dervish”

___

  • Bakhtin, Mikhail (2000). Karnavaldan Romana. C. Soydemir (Çev). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Cevizci, Ahmet (2013). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Ecevit, Yıldız (2013). Kurmaca Bir Dünyadan. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Emre, İsmet (2006). Postmodernizm ve Edebiyat. Ankara: Anı Yayınları.
  • Gündüz, Osman (2012). İhsan Oktay Anar’ın Kurgu Dünyası/Anar’ın Kurgu Evreninde Postmodern Bir Gezinti. Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Harvey, David (2012). Postmodernliğin Durumu. S. Savran (Çev). İstanbul: Metis Yayınları.
  • Jameson, Fredric (2011). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. N. Plümer, A.
  • Gölcü (Çev.). Nirengi Yayınları.
  • Joyce, James (2014). Ulysses. N. Erkmen (Çev). İstanbul: YKY
  • Karaburğu, Oğuzhan (2008). Postmodern Anlatılarda Zaman. Hece, Düşüncede, Edebiyatta, Sanatta Modernizmden Postmodernizme Özel Sayısı, Ankara.
  • Karasu, Bilge (2004). Lağımlaranası ya da Beyoğlu. haz. F. Akatlı. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Karasu, Bilge (2007). Gece. İstanbul: Metis Yayınları
  • Karasu, Bilge (2008 a). Göçmüş Kediler Bahçesi. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Karasu, Bilge (2008 b). Kılavuz. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Karasu, Bilge (2009). Susanlar. haz. S. Soydan. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Karasu, Bilge (2013). Kısmet Büfesi. İstanbul: Metis Yayınları
  • Karasu, Bilge (2014). Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Kumar, Krishan (2013). Sanayi Sonrası Toplumdan Post-modern Topluma/Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramları. M. Küçük (Çev). Ankara: Dost Yayınları.
  • Lefebre, Henri (1991). The Production of Space. Donald Nicholsin-Smith (Translator). Oxford: Balckwell.
  • Murphy, John W. (2000). Postmodern Sosyal Analiz ve Postmodern Eleştiri. H. Arslan (Çev.). İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Parla, Jale (2013). Don Kişot’tan Bugüne Roman. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Paz, Octavio (2011). Şiir ve Modernite. Modernite Versus Postmodernite. haz. M. Küçük, çev. N.
  • Tutal, içinde (207-231). İstanbul: Say Yayınları.
  • Rosenau, Pauline Marie (2004). Post-modernizm ve Toplum Bilimleri. T. Birkan (Çev). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Sim, Stuart (2006). Postmodern Düşüncenin Eleştirel Sözlüğü. M. Erkan, A. Utku (Çev). Ankara: Babil Yayınları.
  • Uçan, Hilmi (2009). Modernizm/Postmodernizm ve J. Derrida’nın Yapısökümcü Okuma ve Anlamlandırma Önerisi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4/8 Fall 2009, p. 937-950, ISSN: 1308- 2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1045, ANKARA-TURKEY.
  • Virilio, Paul (1989). The Lest Vehicle. Looking Back on the End of the World. edited by D. Kamper and C. Wulf. New York: Semiotext(e).
  • Yalçın, Fatih (2015). Romantikten Postmoderne Bir İnsan Olarak Roman Kahramanının Ölümü. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/4 Winter 2015, p. 937-950, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7824, ANKARA-TURKEY.