PARASAL VE KATILIMCI YOKSULLUK YAKLAŞIMLARI BAĞLAMINDA KADIN YOKSULLUĞUNU AZALTMADA KADIN KOOPERATİFLERİNİN ROLÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ: İSTANBUL VE BURSA ÖRNEĞİ

Yoksulluk, farklı toplumlarda, zamanlarda ve kültürlerde farklı tanımlamaları olan çok boyutlu bir kavramdır. Yoksulluk tanımlamaları yapılırken dikkat edilen kritere göre de yoksulluk tanımları değişmektedir. Kadın yoksulluğu kavramı ise yoksulluğun bir alt boyutu olarak, kadınların erkeklere nazaran yoksulluğu daha derinden ve şiddetli yaşadığını ifade etmekte ve toplumdaki dezavantajlı konumunu vurgulamaktadır. 1970’li yıllardan itibaren kadın yoksulluğuna dikkat çekilmeye başlanmış olup bu dezavantajlı kesim için özel sosyal politika araçlarının oluşturulması ihtiyacı doğmuştur. Kadın yoksulluğunu önlemede bir sosyal politika aracı olduğu varsayılan Türkiye’deki kadın kooperatifleri 2001 yılından itibaren kadınların ekonomik ve sosyal hayatlarında iyileştirmeler yaparak dikkat çekmeye başlamıştır. Kadın kooperatifleri özellikle istihdamdan uzak ve yoksulluk riskine yakalanması daha yüksek olan ev hanımlarını bünyesine katabilmektedir ve bu durum da kadın kooperatiflerine olan ilginin de artmasını sağlamıştır. Bu çalışmanın temel amacı, parasal ve katılımcı yaklaşım bağlamında, kadın yoksulluğunu azaltmada kadın kooperatiflerinin rolünü kadın kooperatifi çalışanlarına yönelik yapılan görüşmeler kapsamında analiz etmektir. Bu temel amaç doğrultusunda, bu çalışma İstanbul ilinde faaliyette bulunan 6 kadın kooperatifinden 63 kadın çalışana ve Bursa ilinde faaliyette bulunan 7 kadın kooperatifinden 49 kadın çalışana yapılandırılmış görüşme formunun uygulandığı kesitsel tarama modeli üzerine kurulmuştur. Kadın kooperatifi çalışanlarının sosyo ekonomik durumlarına göre kooperatiflerin rolü değerlendirildiğinde parasal yaklaşım açısından yoksulluklarının azalmasında kadın kooperatiflerinin rolünün sınırlı olduğu tespit edilmiştir. Katılımcı yaklaşım açısından katılımcıların sosyo-ekonomik durumu değerlendirildiğinde, katılımcıların çoğunluğu kendilerini yoksul olarak görmemektedir.

THE EVALUATION OF THE ROLE OF WOMEN COOPERATIVES IN REDUCING WOMEN POVERTY IN THE CONTEXT OF MONETARY AND PARTICIPATORY POVERTY APPROACHES: THE CASES OF ISTANBUL AND BURSA

Poverty is a multidimensional concept with different definitions in different societies, times and cultures. Poverty definitions change according to the criterion taken into consideration when making poverty definitions. The concept of women's poverty, on the other hand, expresses that as a sub-dimension of poverty, women experience poverty more deeply and more severely than men and emphasize their disadvantageous position in society. Since the 1970s, attention has been drawn to women's poverty and the need to create special social policy tools for this disadvantaged population arose. Women's poverty is a social policy tool in the prevention of women's cooperatives in Turkey defaults began to attract attention by making improvements in women's economic and social life since 2001. Women's co-operatives are able to recruit housewives, especially those who are far from employment and who are at greater risk of poverty, and this has led to increased interest in women's co-operatives. The main purpose of this study is to analyze the role of women's co-operatives in reducing women's poverty within the context of interviews with women's co-operative workers in the context of monetary and participatory approaches. The research was based on a crosssectional survey model and the structured interview form were applied to 63 female employees of 6 women's co-operatives in Istanbul and 49 female employees of 7 women's co-operatives in Bursa. When the role of co-operatives is evaluated according to the socio-economic status of women's co-operative workers, it is found that the role of women's cooperatives in the reduction of poverty in terms of monetary approach is limited. When the socio-economic situation of the participants is evaluated in terms of participatory approach, the majority of the participants do not see themselves as poor.

___

  • Aksan, G. (2012). Yoksulluk ve Yoksulluk Kültürünün Görünümleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 27 / 2012. (9-19).
  • Chant, S. (2008). The Feminisation of Poverty and the ‘Feminisation’ of the Anti-Poverty Programmes: Room for Revisin? Journal of Development Studies. Vol.44. No.2 pp.165-197.
  • Gerşil, G. (2015). Küresel Boyutta Yoksulluk ve Kadın Yoksulluğu. Yönetim ve Ekonomi Dergisi. C.22. S.1. s. 159-181.
  • Gornick, J., ve N. Boeri. (2016). The Oxford Handbook of the Social Science of Poverty. David Brady and Linda M. Burton (Ed.). Gender and Poverty. (221-246).
  • https://oxfordindex.oup.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199914050.001.0001. Erişim Tarihi: 1.10.2019.
  • Kabaş, T. (2009). Gelişmekte Olan Ülkelerde Yoksulluğun Nedenleri ve Yoksullukla Mücadele Yolları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Adana.
  • Kardam, F., ve İ. Yüksel. (2004). Kadınların Yoksulluğu Yaşama Biçimleri: Yapabilirlik ve Yapabilirlikten Yoksulluk. Nüfus Bilimleri Dergisi. 26. (45-72).
  • Laderchi, R., C. (2011). Participatory Methods in the Analysis of Poverty: A Critical Review.
  • https://www.researchgate.net/publication/24119586_Participatory_Methods_in_the_Analysis_ of_Poverty_A_Critical_Review, Erişim Tarihi: 19.09.2019.
  • Marshall, G., (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (Çev: Osman Akınhay, Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları, İstanbul.
  • Serinikli, N. (2016). Kadın Yoksulluğunu Önlemede Girişimciliğin Önemi: Kadın Kooperatifleri ve Mikro Kredi Uygulamaları. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi. C. 5, s 598-609. 12.
  • Sezgin Selçuk, G. (2019). Eğitimde Araştırma Yöntemleri. H. Özmen ve O. Karamustafaoğlu (Ed.). Tarama Yöntemi 140-161. Ankara: Pegem Akademi.
  • Sicchia, S., R. ve Maclean, H. (2006). Globalization, Povert and Women’s Health, Mapping the Connections. Canadian Journal of Public Health. C.97. S.7. s. 69-71.
  • Topalhan, T. Ve F. Yeşilkaya (2017). Kadın Yoksulluğunu Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi İle Belirlenmesi. Karatahta İş Yazıları Dergisi. S.9. s.55-82.
  • Townsend, P., (2010). The Meaning of Poverty. The British Journal of Sociology, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1468-4446.2009.01241.x, Erişim Tarihi: 22.09.2019.
  • Öztornacı, B., ve P., Veziroğlu. (2012). Küreselleşme ve Türkiye’ de Kırsal Yoksulluk. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 5-7 Eylül 2012. Konya. (290-298).
  • Yüksel Arabacı, R. (2014). Sosyal Politika. Aysen Tokol ve Yusuf Alper (Ed.). Gelir Dağılımı ve Yoksulluk içinde (176-202). Bursa: Dora Yay.
  • Ulutaş, Ç., Ü., (2009). Yoksulluğun Kadınlaşması ve Görünmeyen Emek. Çalışma ve Toplum Dergisi. S.2. s. 25-40.
  • Uzun, A., M., (2003). Yoksulluk Olgusu ve Dünya Bankası. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, 2003. (155-173).