OSMANLI’DA VEKÂLET; BİR KAZA ÖRNEĞİ OLARAK KULA MAHKEMESİNE MÜRACAATLAR

Osmanlı tarihi kaynakları arasındaki şer'iyye sicillerinin önemli bir yeri vardır. Bu sicil kayıtları sosyal ve iktisadî tarih açısından çok önemli veriler sunarlar. Şer'iyye sicilleri Osmanlı Devlet teşkilatında idarî-adlî birimlerden biri olan kazalarda, kadılar tarafından tutulmakta olup şehir sakinlerinin sosyal ve ekonomik durumları hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Şer'iyye sicillerindeki kayıtlar hakların güvence altına alınmasının teminatıdır ve bu kayıtlar yerel tarihçilik açısından çok önemlidir. Şer'iyye sicillerinden yola çıkarak şehir tarihî ile ilgili pek çok mesele çözüme kavuşturulabilmiştir. Şer'iyye sicilleri, söz konusu dönemin askerî, siyasî, ekonomik, sosyal, kültürel ve hukukî durumunu yansıtır. Şer'iyye sicilleri, dönemi anlamamız için tarihî kaynakların en önemlilerinden biridir. Tarih araştırmalarında bir çok kaynaktan yararlana biliriz. Bunlar tarihe ışık tutacak olan yazılı ve yazısız kaynaklardır. İşte bu yazılı kaynakların en önemlilerinden biri de bize yerel tarih araştırmalarında da ışık tutacak olan Şer'iyye Sicilleridir. Çalışmamızda, Osmanlıda bir kaza örneği olarak 395 numaralı 1321-1323 tarihli Kula Şer'iyye Sicilli üzerinde değerlendirme yapılmıştır. Defter Manisa'ya bağlı Kula kazasına aittir. Kula kazasına ait ayrı sicil kataloğu bulunmadığından bu kazanın sicilleri Manisa şer'iyye sicilleri içerisinde yer almıştır. Osmanlının son dönemlerinde şer'iyye defterleri dava konusuna göre tutulmuştur. İncelediğimiz bu defter de vekâlet kayıtlarından oluşmaktadır

TEMPORARY REPRESENTATION OF OTTOMAN; EXAMPLE OF AN ACCIDENT FOR APPLICATION COURT OF KULA

Shari'a courts have an important place among the sources of Ottoman history. These registers provide very important data in terms of social and economic history. In the towns one of the administrativejudicial organization unit in the Ottoman Empire, is being held by a Kadi offers detailed information about their social and economic status of the inhabitants. The records on “seriyye sicils” are guarantee of securing the rights and these records are significant in terms of local historiography. Many issues have been resolved pertinent to the history of the cities based on the “seriyye Sicils”. These “sicils” reflect military, political, economic, social, cultural, as well as the legal status of the period. They are one of the crucial historical resources in order to comprehend the events taking place specific period of time. We can make use of many sources in History Researches. These are recorded or unrecorded sources that cast a light upon history. In our study, registration of power of attorney is held as an example of an town in the Ottoman Empire numbered 395 has been made evaluation on the Kula Sharia Sicill.The “defter” is belong to Kula, which is a town connected to Manisa. The “sicils” of this town are involved in “Manisa Şer’iyye Sicils” since it does not has own separate records. The “seriyye Defters” were recorded according to matter in dispute on the last period of the Ottomans. The “defter”, which we examine, were recorded (held) as a “vekalet defter” belong to Kula. We have examined in this book consist of proxy registration

___

  • Manisa Şer’iyye Sicili (M.Ş.S.) nr. 395
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) , Tapu Tahrir Defteri, nr. 438.
  • Salname-i Vilayet-i Aydın nr. 1308
  • Diğer Kaynaklar
  • Akgündüz, Ahmet, ‘‘İslam hukukunum Osmanlı Devletinde Tatbiki: Şer'iye Mahkemeleri ve Şer'iye Sicilleri’’, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Sayı.14, Konya 2009, s. 13-48.
  • Arıkan, Zeki, “Temettuat Defterlerinde Kula”, Birinci İktisat Tarihi Kongresi Tebliğleri-1, Ekonomik ve Sosyal Tarih Yayınları, İstanbul 2010.
  • Aydın, Mehmet Akif, ‘‘Osmanlı Devletinde Mahkeme’’ , DİA, Cilt. 27, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2001, s.341-344.
  • Bayındır, Abdulaziz, ‘‘Osmanlıda Yargının işleyişi’’, Yeni Türkiye Yayınları, Sayı.31. İstanbul 2000, s. 667-671.
  • Darkot, Besim “Kula”, İslam Ansiklopedisi, C. 6, MEB., İstanbul 1967, s. 973-976
  • Durhan, İbrahim, “Ülkemizde Avukatlık Kurumunun Tarihsel Gelişimi”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 8, S.3-4, Erzurum 2004 s. 20-32.
  • Ekinci, Ekrem Buğra, “Tanzimat Devri Osmanlı Mahkemeleri”, Türkler Ansiklopedisi, C. 13, s 771-779.
  • Emecen, Feridun, “Manisa”, DİA, C.27, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2003, s.577-583.
  • Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Haz., Seyit Ali Kahraman, Yapı Kredi Yayınları, Cilt 2, İstanbul 2013.
  • Haykıran, Aysun Sarıbey, Aydın Vilayet Salnameleri’nde Birgi, Tarih Okulu Dergisi (TOD), Haziran 2014, S.XVIII, s. 473-501. DOI No:htb://dx.doi.org/10.14225/Joh522
  • Gökçe, Turan, “XVI. Yüzyılda Kula” Manisa Araştırmaları, Cilt 1, Manisa 2001, s.1-38.
  • Karataş, Ali İhsan, ”Osmanlı Devleti’nde Gayrimüslimlere Tanınan Din ve Vicdan Hürriyeti”,Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi C: 15, S. 1, Bursa 2006, s. 267- 284
  • Kaşıkçı, Osman, İslam ve Osmanlı Hukukunda Mecelle, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1997.
  • Özkorkut, Nevin Ünal, “Savcılık, Avukatlık ve Noterlik Kurumlarının Osmanlı Devletine Girişi”, Ankara Hukuk Fakültesi Dergisi, C.52, S:4, Ankara 2004, s. 147-154.
  • Sarı, Suat, Vekâlet Sözleşmesinin Tek Taraflı Olarak Sona Erdirilmesi, Beşir Yayınevi, İstanbul 2004.
  • Shaw, Stanford J. – Shaw, Ezel Kural, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, C. 2, İstanbul 2006.
  • Texier, CH.,Küçük Asya (Ter. Ali Suad), İstanbul 1339, II, 84-85; Cuinet, III, s.536-542.
  • Tuş, Muhiddin, Konya Şer’iye Sicil Belgelerine Göre Osmanlılarda Temsil Müessesesi: Vekâlet, Tarih İncelemeleri Dergisi, S. XIV, İzmir 1999