OSMANLI ALFABESİYLE BİR BAŞKA DİLİN YAZIMI: RUMCA ÖRNEĞİ

Oğuz Türkçesinin, Azerbaycan Türkçesi ile birlikte ikinci devresini meydana getiren Osmanlı Türkçesi, Arap alfabesine dayanan ve otuz bir harften oluşan Osmanlı alfabesi ile yazıya aktarılmaktadır. Ancak Osmanlı karşılayamamıştır. Bilhassa ünlü sistemindeki yetersizlik ve aynı ses için gereğinden fazla harf kalabalığı bu alfabenin öğrenimini ve öğretimini her zaman zorlaştırmıştır. Tanzimat ile başlayan alfabe tartışmaları günümüzde dahi hâlâ sürmektedir. İç ve dış etkenlerden dolayı alfabe üzerinde yapılan veya yapılmaya çalışılan değişiklikler bu tartışmaların daha uzun bir süre devam edeceğini göstermektedir. Biz günümüzdeki tartışmaları bir kenara bırakarak Osmanlı alfabesi üzerindeki tartışmalara farklı bir pencereden bakmak istiyoruz Osmanlı alfabesinin ünlü sisteminin zayıf olduğu ve bir ünsüz ses için gereğinden fazla harf bulunduğu eleştirilerinin bir noktada sağlamasını yapmak için aynı alfabenin farklı bir dile uygulanmasını ele alıp inceleyeceğiz. Bu araştırma Osmanlı devleti sınırları içerisinde Türkçeden sonra belki de en çok konuşulan dil olan Rumca üzerine olacaktır. Bunun yanı sıra Osmanlı devleti sınırları içerisinde Osmanlı alfabesiyle kaleme alınmış Rumca metinler için okuma anahtarı da ortaya konmuş olacaktır. Önce Osmanlı devleti içerisindeki Rumlar ve Rumca eğitimi üzerinde durulacaktır. Daha sonra on dokuzuncu yüzyılda Osmanlı alfabesiyle kaleme alınmış bir ders kitabı ile dört manzum sözlük ayrıntılı olarak ele alınıp Rumca kelimelerin nasıl yazıldığı ve Rum harflerinin Osmanlı alfabesiyle nasıl karşılandığı ortaya konulacaktır. Bu arada da Osmanlı alfabesinin Rumca harfleri karşılamadaki yeterliliği tespit edilecektir

WRITING OF THE ANOTHER LANGUAGE WITH THE OTTOMAN ALPHABET: GREEK EXAMPLE

The Ottoman Turkish that the second half of Oghuz Turkish forming together with the Azerbaijan Turkish are transcribed by the Ottoman alphabet which is based on the Arabic alphabet and consisting of thirty-one letters. However, the Ottoman alphabet literally can not to be enough for Turksih. Especially the vocal system inadequacy and extra letters for the same sound have been difficult always to the learning and teaching of this alphabet. The alphabet discussion starting with the Tanzimat still continues even today. Because of internal and external factors be made or tried to make changes on the alphabet show that this discussions will continue for a longer period. We want to look at a different point to discussions on the Ottoman alphabet leaving aside the present day discussions. We will examine taking over applying of the the same alphabet on the different language for to make the control of criticism which vocal system of the Ottoman alphabet is insufficient and there is more than enough letters for consonant sounds. This research will be on Greek which has been perhaps the most widely spoken language after Turkish within the borders of the Ottoman state. Reading key will be set forth in the for Greek texts were written in Ottoman alphabet in the borders of the Ottoman state. Before the Greeks in the Ottoman state and Greek education will be emphasized. Later it will be manifested how the Greek words were written and Greek letters were responded with Ottoman alphabet by a textbook with a four-verse dictionary was written in the nineteenth century with Ottoman alphabet were scaned in detailed. Meanwhile, the adequacy of the Ottoman alphabet will be determined inwhich responding to Greek letters

PDF

___

AKALIN, Şükrü Haluk (2002): Atatürk Döneminde Türkçe ve Türk Dil Kurumu, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, TDK Yayını, S. 607, s. 1-58
AKSOY, Azmi (2003): Yunanca – Türkçe Türkçe – Yunanca Sözlük, İstanbul: Alfa Yayınları
_____________ (2003): Türkçe Açıklamalı, Dilbilgisi Uygulamalı Modern Yunanca İstanbul: Fono Yayınları Augustinos, Gerasimos (1997): Küçük Asya Rumları- On dokuzuncu Yüzyılda İnanç, Cemaat ve Etnisite, Ayraç Yayınevi, İstanbul (Çev.: Devrim Evci).
BİLGEHAN, Hakkı (2011): Girit, İzmir: Barış Yayınları.
BÜYÜKKARCI, Süleyman (2003): Türkiye’de Rum Okulları, Konya: Yelken Yayınları.
ÇELGİN, Güler (2011): Eski Yunanca-Türkçe Sözlük, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
DEMİR, Nurettin; YILMAZ, Emine (2014): Bitmeyen Öykü: Alfabe Tartışmaları, Ankara, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Yayınları.
FARDİ, K. T., (1860): Hazine-i Lügat-ı Rumiye vü Osmaniye, İstanbul, Anatoli Matbaası.
ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Γ., ΣΙΑΡΕΝΟΥ, Ε Ανγγλο-Ελληνικο, Αθηναι: Π. Κουτσουμπος.
HLORİDİS, Yanko (1899): Kamus-ı Osmani, Türkçe Rumca Lügat İstanbul: Ektog Matbaası,
GÜLMEZ, Nurettin (2006): Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Harfler Üzerine Tartışmalar, İstanbul, Alfa Aktüel Yayınları
HOLTON, David; MACKRİDGE, Peter; WARBURTON-Philippaki Irene (2007): Greek A Comprehensive Grammar of the Modern Language, London: Routledge.
_____________, (2008): Greek An Essential Grammar of the Modern Language, London: Routledge.
İMER, Kâmile (1976): Dilde Değişme ve Gelişme Açısından Türk Dil Devrimi, Ankara, TDK Yayınları
KÂMİ, Hüseyin (1887): Kelimât, Türkçeden-Rumcaya, Hanya: Mekâtib-i İslâmiye Matbaası.
ΚΑΡΑΤΖΑΣ, Λεωνίδας; TUNCAY, Faruk, (1994): Ελληνο Τογρκικο Λεξικο – Yunanca Türkçe Sözlük, Αθήνα: Ροδαμός Εκδοσεις
KILIÇ, Pelin İskender (2011) Samsun Ve Çevresinde Pontus Çetelerinin Faaliyetleri Ve Hükümetin Uygulamaları / Pontus Gangs Activities And Government Applications In And Around Samsun, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140 (Halil Erdoğan CENGİZ Adına) Volume 6/2 Spring 2011, www.turkishstudies.net,ttp://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2169, p. 485-502.
KİSEDARZADE, Fevzi (1817): Tuhfetü’l-Uşşāk
KORKMAZ, Zeynep (1963): Türk Dilinin Tarihi Akışı Işığında Atatürk ve Dil Devrimi, AÜ
DTCF yayınları: 147, Ankara 1963, IX+85 s.
KONSTANTİNİDİ, Aleksandır (1892): Usul-i Lisan-ı Rumi, İstanbul, Neologos Matbaası.
LEWİS, Geoffrey (2007):Trajik Başarı,Türk Dil Reformu, İstanbul, Paradigma Yayınları, 257 s. (çev. Mehmet Fatih Uslu, ).
MCCARTHY, Justin (1998). Müslümanlar ve Azınlıklar, İstanbul: İnkîlap Yayınları.
MİLYOPOLOS, Yanko P. (1894): Lügat-ı Türkiyye Rumiyye, İstanbul.A. K. Yerardu.
NURİ, Hanyalı (1797): Lugât-ı Manzûme-i Nûriye Berây-ı Terceme-i Lisân-ı Rumiye, Girit.
OHANİ, Yorgaki (1897) Ta’lim-i Lisan-ı Rumi, İstanbul: Kasbar Matbaası.
ÖLKER, Perihan (2013): “Cerîde-i Havâdis Ve Hakâyıku’l-Vekâyî Gazetelerinde Türk Dili İle İlgili İki Yazı / Two Writing About The Turkish Language In The Cerîde-i Havâdis and Hakâyıku’l-Vekâyî Newspapers”, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140 (Prof. Dr. Mustafa ARGUNŞAH Armağanı) Volume 8/9 Summer 2013, www.turkishstudies.net, http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5131, p. 2021-2033.
ÖLKER, Gökhan (2009): Rumca Türkçe Manzum Sözlük Tuhfetü’l-‘Uşşâk / Greek–Turkish Verse Dictionary Tuhfetü’l-Uşşāk, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic- ISSN: 1308-2140 (Dr Yücel DAĞLI Anısına), Volume 4/4 Summer 2009, www.turkishstudies.net, http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.834, p. 856-872.
____________(2013) Lugât-ı Manzûme-i Nûriye Berây-ı Terceme-i Lisân-ı Rumiye Üzerine / About To Lugât-ı Manzûme-i Nûriye Berây-ı Terceme-i Lisân-ı Rumiye, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308- 2140 (Prof. Dr. Mustafa ARGUNŞAH Armağanı) Volume 8/9 Summer 2013, www.turkishstudies.net, http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4909, p. 2007-2019.
ÖZTÜRK, Rıdvan (2003): Rumca-Türkçe Mülemma Mani Tarzı Söylenmiş Şiirler Üzerine, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Prof. D. A. Bican Ercilasun Armağanı, Konya.
POLAT, İlknur (1986): Türk-Yunan Çerçevesinde Rum Eğitim-Öğretim Kurumlarının Yeri ve Önemi, Tarih Boyunca Türk-Yunan İlişkileri, Ankara: Üçüncü Askeri Tarih Semineri.
PANAYİOTİDİS, Yuvanaki (1897): Kamus-ı Rumi, Rumcadan Türkçeye Lügat, İstanbul: Panayotidis Matbaası.
REDHOUSE, Sir James (2001). A Turkish And English Lexıcon, İstanbul: Çağrı Yayınları.
TEMASTOKLİ Ahtena (1896): Kamus-ı Osmani, Rumcadan Türkçeye Lügat, İzmir: Amaltiya Gazetesi Matbaası Yayınları.
TOSUN, Ramazan (1998): Türk-Rum Nüfus Mübadelesi ve Kayseri’deki Rumlar, Niğde, Tolunay Yayınları. Tuhfe-i Rumi (1783) İstanbul, Yusufyan Han Matbaası.
ÜNAL, Mehmet Ali (2011): Osmanlı Tarihi Sözlüğü, İstanbul, Paradigma Yayınları,
ZÂRÎ, Abdülvehhâb (1875): Manzume-i Vehbi, İstanbul.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Rum Alıntılama tarihi:03.07.2014.