ORTAOKUL YEDİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN GÖRSEL OKURYAZARLIK BECERİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Görsel okuryazarlık son yıllarda önemi gittikçe artan bir beceridir. Bu araştırmanın amacı; ortaokul yedinci sınıf kademesinde görsel okuryazarlık becerisi için hazırlanmış olan etkinliklerin öğrencilerin görsel okuryazarlık becerileri ve görsel okumaya karşı tutumları üzerindeki etkisini araştırmaktır. Görsel okuryazarlık becerisinin geliştirilmesi, bireyin çevresini daha iyi algılamasına yardımcı olacaktır. Araştırmada; nicel verilerle nitel verilerin birlikte değerlendirildiği karma model kullanılmıştır. Ölçek maddelerini oluşturmak için yirmi ortaokul öğrencisiyle görüşme yapıldı. Ölçeğin geliştirilmesinin ardından, nicel çalışmayla eş zamanlı olarak nitel veriler de elde edilmiştir. Bu nedenle Keşfedici Sıralı Desen kullanılmıştır. Araştırmada nicel araştırma modellerinden deneysel araştırma kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Çanakkale merkezde öğrenimini sürdüren ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise, toplam seksen sekiz ortaokul yedinci sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada araştırmacı tarafından geliştirilen Görsel Okuryazarlık Düzeyini Belirleme Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin geliştirilmesi için yirmi ortaokul öğrencisiyle görüşme yapılmıştır. Ayrıca Gömleksiz (2004) tarafından geliştirilen Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada nicel veri toplama araçlarından elde edilen verilerin analizinde farklı istatistiksel analizlerden yararlanılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi de kullanılmıştır. Veri toplama aracı görüşmedir. Dört Türkçe öğretmeni ve on yedinci sınıf öğrencisiyle birebir görüşme yapılmıştır. Araştırmanın birinci alt probleminde; görsel okuryazarlık becerisi etkinlikleri uygulanan grup ile uygulanmayan grubun görsel okuryazarlık beceri puanları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci alt probleminde; görsel okuryazarlık becerisi etkinlikleri uygulanan grup ile uygulanmayan grubun okumaya karşı tutum puanları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Ancak ortalamalara bakıldığı zaman, deney grubunun ortalamasının kontrol grubundan daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın üçüncü alt probleminde; görsel okuryazarlık becerisi etkinlikleri uygulanan grubun görsel okuryazarlık becerisi düzeyinin cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermediği görülmüştür. Ancak ortalamalara bakıldığında; “erkek ve kız öğrenciler arasında cinsiyet yönünden görsel okuryazarlık becerisi benzerdir” şeklinde yorum yapılabilir. Araştırmanın dördüncü alt probleminde; görsel okuryazarlık becerisi etkinlikleri uygulanan grubun televizyon seyretme sıklığına göre görsel okuryazarlık düzeyinde anlamlı bir farklılaşma olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin görsel okuryazarlık becerisi etkinlikleriyle ders almalarının ardından, televizyonu daha az izleyen öğrencilerde başarının fazla olduğu görülmüştür. Araştırmanın son alt probleminde ise; görsel okuryazarlık becerisi etkinliklerine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri, görsel okuryazarlık becerisi etkinliklerinin dersin daha etkili geçmesini sağladığı yönündedir.

AN INVESTIGATION ON VISUAL LITERACY OF SEVENTH CLASSROOM SECONDARY SCHOOL

Visual literacy has become an increasingly important skill in recent years. This dissertation seks to examine the effects of visual literacy activities, which were developed to gain visual literacy skills for the 7th grade level, on the students’ visual literacy skills and their reading attitudes. Improving visual literacy skill will also help individual to comprehend his/her environment well. The study follows a sequential explanatory mixed methods research design in which quantitative and qualitative data are collected respectively. For the quantitative part of the research, an experimental research was designed. The population of study consists of the 7th grade level of students in central district of Çanakkale province. The researcher developed data collection tool entitled ‘The Scale of Determination Visual Literacy Level’ based on 20 interviews with elementary school students. In addition, ‘The Scale of Attitude towards Reading Habit’ developed by Gömleksiz (2004) was utilized. Totally 88 students at the 7th grade level were reached for the sample of study. Statistical analyses were applied to gathered data with these quantitative data collection tools. Concurrently, semi-structured interviews were conducted with four Turkish Language teachers and ten 7th grade students in order to collect in-depth data.According to the results regarding the first research question, there is no significant difference between the visual literacy skill scores of students in the control and experimental groups. The results pertaining to the second research questions how that there is no significant difference between the scores of attitude towards readings in the control and experimental groups. However, the average score of experimental group students is higher than the control group’s score. Further, the results of the third research question reveal that there is no significant difference between the visual literacy skill levels of the treatment group according to their gender. Yet, we can infer that the visual literacy skills of male and female students are similar to each other when we look at their average scores. Pursuant to the results related to the fourth research question, there is a significant difference between the students in the treatment group in relation to their frequency level of watching TV. Following the teaching period enhanced with the activities for visual literacy skill development, the students who watched TV less became more successful in the learning process. According to the results of the last research question, the interviews with teacher and studentsas to visual literacy skill activities support that the activities contributed to lessons to make them more productive and effective.

PDF

___

Anafarta, O. (2001), Görsel okur-yazarlık, üst kurmaca ve korku filmleri: yeni stalker filminde kendiüzerine-düşünen-kurgu olgusunun değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Bilkent Universitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Akçam, H. K. (2006), Görsel okumanın ilköğretim 5. sınıf bilgi verici metinlerde anlam kurmaya Etkisi, Ankara: Ankara Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Arslan R. ve Nalinci G. Z. (2014), Development of Visual Literacy Levels Scale in Higher Education. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, Volume: 13, İssue: 2, 61-70.
Balun, H. (2008), İlköğretim I. kademede uygulanan görsel okuma ve görsel sunu öğrenme alanının Türkçe öğretiminde kazanımlara ulaşmadaki etkililiği (Bingöl-Elazığ-Diyarbakır örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Blanck, H. (2000), Antikçağda Kitap, Dost Kitabevi, Ankara.
Büyüköztürk Ş., Çakmak E. K., Akgün Ö. E., Karadeniz Ş. ve Demirel F. (2014), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi, Ankara.
Büyüköztürk, Ş. (2006), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara, Pegema Yayıncılık.
Can, A. (2014), SPSS İle Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
Creswell, J. W. (2013), Nicel, Nitel ve Karma Yöntem Yaklaşımları, Araştırma Deseni, Çeviri Ed., Selçuk Beşir Demir, Eğiten Kitap Yayınları, Ankara.
Doğru, A. G. (2014), Lise düzeyi görsel sanatlar dersinin, öğrencilerin görsel okuryazarlık becerilerinin gelişimine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Frey N. &Fisher D. (2010), Graphicnovels: Composingwithsequential Art In High School English And History, New England Reading Association Journal, Volume:45, Number:2, 9-15.
Gerrard E. E. (2008), Picture books as visual literacy: the influence of illistrations on second graders’ comprehension of narrative text (Master of arts), University of Maryland, USA.
Golubieski, M. R. (2003), Teaching for visual literacy: critically deconstructing the visual within a democratic education (Doctor of philosophy), Miami University, Oxford, Ohio.
Gömleksiz, M. N. (2004), Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Bir Tutum Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, 185-195.
Güldaş, G. (2012), İlköğretim 1. sınıf Türkçe kitaplarındaki görsel okuma etkinlikleri ile ilgili öğretmen görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
Günay, D. (2008), Görsel Okuryazarlık ve İmgenin Anlamlandırılması, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi, ART-E 2008-01, 1-29.
İpek, İ. (2003). Bilgisayarlar, Görsel Tasarım ve Görsel Öğrenme Stratejileri, The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET, 2, (3), 68-75.
Kıran, I. (2008), İlköğretim 5. sınıf öğretmen ve öğrencilerinin görsel okuryazarlıkları üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
Kuru, A. (2008), İlköğretim beşinci sınıf Türkçe dersi öğretim programında yer alan görsel okuma ve görsel sunu becerilerinin öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Lee, M.M. (2010), Working toward third space: visual literacy acquisition in art studio classrooms (Doctor of education), Faculty of The USC Rossier School of Education University of Southern California, United States.
Manguel, A. (2004), Okumanın Tarihi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Prensky, M. (2001), Digital Natives, Digital Immigrants, MCB University Press, Vol. 9, No: 5, October, 1-6.
Robertson, M.S.M. (2007), Teaching Visual Literacy In These Condary English/Language Arts Classroom: An Exploration of Teachers’ Attitudes, Understanding And Applicatio, 2 Ekim 2016 tarihinde http://krex.kstate.edu/dspace/bitstream/handle/2097/269/MarthaRobertson?sequence=1 adresinden erişilmiştir.
Şahin, Ç., Kıran I. (2012), İlköğretim 5. Sınıf Öğretmen ve Öğrencilerinin Görsel Okuryazarlıkları Üzerine Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 363- 381.
Shurtleff, S. J. (2006), Visual literacy as a method of understanding texts in thel anguage arts classroom: story boardingand video production, Yüksek Lisans Tezi. Kent State University College and Graduate School of Education, Healt hand Human Services.
Tanrıverdi B. ve Apak Ö. (2013), Görsel Okuryazarlık Üzerine Bir İçerik Analizi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 267-293.