ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN VATAN KAVRAMINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI
Bireylerin vatan kavramının içerdiği manevi değerleri anlamaları ve vatan sevgisini kazanmaları oldukça önemlidir. Bu bilince sahip olmaları ancak küçük yaşlardan itibaren ailede ve okulda verilecek eğitimle sağlanabilir. Çalışmanın amacı ortaokul 5. 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin vatan kavramına ilişkin algılarını metaforlar aracılığı ile ortaya çıkarmaktır. Bu amaç çerçevesinde, öğrencilerin vatan kavramına ilişkin olarak geliştirdikleri metaforların ortak özellikleri dikkate alındığında hangi kavramsal kategoriler etrafında toplandığı belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Elazığ il merkezinde bulunan Doğukent Ortaokulu, Tevfik Yaramanoğlu Ortaokulu, Mezre Ortaokulu'nun 5. 6. ve 7. Sınıflarında öğrenim gören 188 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklem seçiminde "Kolay ulaşılabilir durum örneklemesi" kullanılmıştır. Araştırmaya gönüllü öğrenciler dahil edilmiştir. Araştırma kapsamındaki 188 öğrencinin 97'si kız, 91'i ise erkektir. Araştırma kapsamındaki öğrencilere "Vatan ........... e/a benzer çünkü.........." biçiminde eksik bırakılmış bir cümlenin yer aldığı bir form verilerek görüşlerini yazmaları istenmiştir. Formlar öğrencilere sınıflarında elden dağıtılmıştır ve aynı şekilde toplanmıştır. Öğrencilerden akıllarına gelen ilk metaforu yazmaları istenmiştir. Metafor formunu tamamladıktan sonra vatan kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforun gerekçesini yazmaları istenmiştir. Elde edilen veriler içerik analizine uygun olarak çözümlenmiştir. Öğrencilerin vatan kavramına ilişkin olarak geliştirdikleri metaforlar ve gerekçeleri göz önüne alınarak kategoriler belirlenmiştir. Öğrencilerin vatan kavramına ilişkin olarak geliştirdikleri metaforlar "güven ve dayanışma", "önemli olma", "özen" olmak üzere üç kategoriye ayrılmıştır. Vatan kavramına ilişkin olarak en fazla "ev" ve "aile" metaforları geliştirilmiştir. Öğrencilerin geliştirdikleri metaforlar incelendiğinde vatan kavramına ilişkin olarak olumlu düşüncelere sahip oldukları, vatan sınırları içinde kendilerini güvende hissettikleri, vatanın öneminin farkına vardıkları ve korunması gerektiğini düşündükleri belirlenmiştir
METAPHORICAL PERCEPTIONS OF SECONDARY SCHOOL STUDENTS TOWARD THE CONCEPT OF HOMELAND
It is important for the individuals to realize moral values included in the concept of homeland and to gain love of homeland. One of the important ways for them to gain this consciousness is based on the education given from the early ages within the family and the school. The aim of this study is to determine metaphorical perceptions of the fifth, sixth and seventh grade secondary school students of the concept of homeland. We determined the conceptual categories of the metaphors related to the concept of homeland created by the students by taking their common features of the metaphors. Study group included 188 fifth, sixth and seventh graders enrolled at Doğukent, Tevfik Yaramanoğlu and Mezre Secondary schools located in Elazığ city center. Convenience sampling was used to select the participants of the study. Volunteer students were included in the study. Of the 188 secondary school students, 97 were female and 91 were male. Data of the study were collected through the use of the prompt “Homeland is like ………….. because ………….”. The metaphor sheets were handed the participants in their classrooms and were collected in the same way. The students were asked to write the first metaphor that they came up with. Upon completing the metaphor sheet, all the participants were asked to write the reasons of the metaphors they developed regarding homeland. Content analysis was used to analyze the data. Eight categories were identified based on the 54 metaphorical images toward the concept of foreign language. Students’ metaphors of homeland were divided into three categories named “trust and solidarity”, “being important”, and “carefulness”. “Home” and “family” are among the most used metaphors. The study results revealed that the students had positive ideas toward the concept of homeland, they felt themselves in security in their homeland and they were aware of the necessity of importance and protection of homeland
___
- Arık, R. O. (1983). Coğrafyadan vatana. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. Arslan, M. M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 171, 100-108. Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar.
- Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1293-1322.
- Aydın, S. İ. ve Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 818-842.
- Balcı, A. (2003). Eğitim örgütlerinde yeni bakış açıları. Kuram-araştırma ilişkisi II. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 33, 26-61.
- Başgil, A. F. (1947). Devletin ülke unsuru. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 13 (4), 1261-1281.
- Çancı, H. (2008). Değişmeyen boyutları bağlamında milliyetçiliğe teorik ve kavramsal bir bakış, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 105-116.
- Çetin, Ş. (2015). Milli değerlerin öğretimine yönelik tutum ölçeği (mdötö) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(11), 447-460.
- Durgun, S. (2011). Memalik-i şahane’den vatan’a. İstanbul: İletişim Yayıncılık. Elban, M. (2013). Tarih eğitimi ve vatanseverlik üzerine bazı düşünceler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(3),1302-1319.
- Elban, M. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin vatanseverlik tutumları: Ankara ili kazan ilçesi örneği. International Journal of Social Science, 35, 451-462.
- Geçit, Y. ve Gençer, G. (2011). Sınıf öğretmenliği 1. sınıf öğrencilerinin coğrafya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi (Rize Üniversitesi örneği). Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 1-19. Gömleksiz, N, M. ve Cüro, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 8(1). 95-134.
- Gümüş, M. (2013). Türklerde vatan kültürünün oluşumu: Anadolu tecrübesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 8(9),1553-1570.
- Güney, A. (2002). Türk siyasal kültüründe devlet anlayışı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta. 1420 Mehmet Nuri GÖMLEKSİZ – Ümmühan ÖNER Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/2 Winter 2016
- Karaçanta, H. (2013). Üniversite öğrencilerinin milli değerlere yönelik metaforları. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 107-114.
- Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım.
- Keskin, M. (1991). Ziya Gökalp’te vatan kavramı. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4, 443-452.
- Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar: hayat, anlam ve dil. (Çev. Gökhan Yavuz Demir). İstanbul: Paradigma Yayıncılık. Levine, P. M. (2005). Metaphors and images of classrooms. Kapa Delta Pi Recor, 41(4), 172-175.
- MEB (2005a). Sosyal bilgiler 4. ve 5. sınıf programı. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx/
- adresinden indirildiği tarih 01.01.2015.
- MEB (2005b). Sosyal bilgiler 6. ve 7. sınıf programı. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx/ adresinden indirildiği tarih 01.01.2015.
- Özkan, R. ve Taşkın, M, A. (2014). İlköğretim öğrencilerinin vatan olgusuna ilişkin algılarının belirlenmesi. Tarih Okulu Dergisi (TOD), XVII, 889-906.
- Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin öne sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2(2). 131-155
- http://www.tebd.gazi.edu.tr/index.php/tebd/article/view/203 adresinden indirildiği tarih 01.01.2015. Saban, A., Koçbeker, B. N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,
- 6(2), 461-522. Sütçü, T. (2004). Tanzimat sonrası Türk edebiyatında vatan temi. İstanbul: Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Türkcan, B. ve Bozkurt, M. (2015). İlkokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi bağlamında kimlik, kültür ve yurttaşlık algıları. Turkish Studies - International Periodical For The Languages,
- Literature and History of Turkish or Turkic, 10(11), 1501-1526.
- Ulusoy, K. ve Erkuş, B. (2015). Sosyal bilgiler dördüncü sınıf ders programındaki tarih konuları ile ilgili kavramlara ilişkin öğrenci algıları. Uluslarası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 147- 158.
- Yazgan, Ç, Ü. (2007). Osmanlı'dan cumhuriyetin ilk yıllarına kadar vatan anlayışı, Eğitişim Dergisi,
- 14. http://www.egitisim.gen.tr/site/arsiv/48-14/219-osmanlidan-cumhuriyete-vatan.html
- adresinden indirildiği tarih 01.01.2015. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.