202111

ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN SİBER ZORBALIK ROLLERİNİ YORDAYAN AYIREDİCİ FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

Gençler iletişim teknolojilerini haberleşme, eğlence, eğitim, boş zamanlarını değerlendirme ve sosyal aktiviteler de bulunma gibi yararlı faaliyetler için kullanabilmektedir. Gençler iletişim teknolojileriyle olumlu faaliyetler de bulunmalarına rağmen başkalarına zarar vermek niyetiyle kullanabildikleri durumlar olabilmektedir. Bu zararlı kullanımlara farklı bir kimlik kullanarak başkalarıyla konuşma, sahte hesaplar açma, başkalarının e-postasına virüs gönderme, izinsiz fotoğraf paylaşma, sosyal ağ sitelerinde başkalarıyla alay etme ve sanal ortamda diğerlerini dışlama örnek olarak gösterilebilir. Bu tür davranışlar, metin mesajları, e-posta, telefon, sohbet odası, web siteleri ve fotoğraf/video klip gibi araçlar kullanılarak yapılabilmektedir. Bu araştırmada umut ve sosyal desteğin siber zorbalıkta alınabilecek roller (siber zorba, mağdur, siber zorba/mağdur, siber zorbalık yaşantısı geçirmeme) açısından ayırt edici bir faktör oluşturup oluşturmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma uygun örnekleme yöntemiyle belirlenen 322 ortaokul öğrencisi seçilerek yapılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin 183'si kız (% 56.8) ve 139'u (% 43.2) erkektir. Veriler Çocuklar İçin Umut Ölçeği, Sosyal Destek Unsurları Ölçeği ve Revize Edilmiş Siber Zorbalık Envanteri kullanılması yoluyla elde edilmiştir. Araştırma kapsamında toplanan verilerin analizi için çok kategorili isimsel lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin % 14.91'i siber mağdur, % 8.7'si siber zorba, %32.61'i siber zorba/mağdur ve % 43.79'u siber zorbalığa hiçbir biçimde karışmadığı ortaya çıkarılmıştır. Araştırma bulguları arkadaş desteğinin yalnızca siber zorba/mağdur, aile desteğinin ise siber zorba ve siber zorba/mağdurlar açısından ayırt edici bir faktör olduğunu ortaya koymuştur

EXAMINATION OF DISCRIMINATIVE FACTORS PREDICTING SECONDARY SCHOOL STUDENTS' CYBER BULLYING ROLES

This study is a relational type because it examines relationships between secondary school students' hope, social support and cyber bullying roles.The study group is composed of 322 students studying at three general and one religious secondary school in the Aziziye central district of Erzurum. 30,4% of the participant students (n=98) were the 7th grade, 69.6% of them (n=224) were the 8th grade students. 56.8% of the participant students (n=183) were female and 43.2% of them (n=139) were male.For the analysis of the data in the study, the children's hope scale, the friend and family support constituting two sub-dimensions of the social relationship element scale and the multi-nominal logistic regression analysis were used to test the power of discrimination between cyber bully, victim and bully/victims and individuals having never been involved in cyber bullying. In the multi-nominal logistic regression analysis, hope, friend and family support were taken as the independent variables. In the analysis, as dependent variables were used the cyber bullying statuses (cyber bully, cyber victim, cyber bully/victim, never being involved in cyber bullying). When making analyses, the SPSS 22.00 program was used. The main aim of the study is to examine if hope and friend and family support constituting sub-dimensions of the social support element scale create a risk factor in terms of roles which may be taken in cyber bullying

PDF

___

Akbulut, Y. (2011). Cyberbullying and Victimisation among Turkish University Students. Australasian Journal of Educational Technology, 27(7), 1155-1170.
Akbulut, Y., Şahin, Y. L., & Erişti, B. (2010). Cyberbullying Victimization among Turkish Online Social Utility Members. Educational Technology & Society, 13(4), 192-201.
Ang, P.R., & Goh, D.H. (2010). Cyberbullying among Adolescents: The Role of Affective and Cognitive Empathy, and Gender. Child Psychiatry Human Development, 41, 387-397.
Arıcak, O. T. (2009). Psychiatric Symptomatology As a Predictor of Cyberbullying among University Students. Eğitim Araştırmalari-Eurasian Journal of Educational Research, 34, 167-184.
Arslan, S., Savaser, S., Hallett, V., & Balcı, S. (2012). Cyberbullying Among Primary School Students in Turkey: Self Reported Prevalence and Associations with Home and School Life. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 15, 527-533.
Arslan, C., & Saygın, Y. (2007). Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 207-222.
Ateş, B., & Güler, M. (2016). Ergenlerde Siber Zorbalığın Yordayıcısı Olarak Algılanan Sosyal Yetkinlik ve Toplumsal Kaygı. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 391-408.
Atik, G., & Kemer, G. (2009). Çocuklarda Umut Ölçeği’nin Psikometrik Özellikleri: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. İlköğretim Online, 8(2), 379-390.
Ayas, T., & Horzum, M.B. (2010). Sanal Zorba/Kurban Ölçek Geliştirme Çalışması. Akademik Bakış Dergisi, 19, 1-17.
Belsey, B. (2007). Cyberbullying: A Realand Growing Threat. ATA Magazine, 88(1), 14-21.
Bingöl, N. (2013). Lise Öğrencilerinin Siber Zorba ve Mağdur Olma Davranışları İle Yakın Çevrelerinden Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Unpublished Master’s Thesis. University of Fatih, Institute of Social Science, İstanbul.
Campfıeld, D.C. (2008). Cyber Bullying and Victimization: Psychosocial Characteristics of Bullies, Victims, and Bully/Victims. Unpublished Doctoral Dissertation, The University of Montana, Montana.
Corcoran, L., Mc Guckın, C., & Prentıce, G. (2015). Cyberbullying or Cyber Aggres-sion? A Review of Existing Definitions of Cyber-Based Peer-to-Peer Aggression. Societies, 5, 245-255.
Çifçi S. (2010). Dokuzuncu Sınıf Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Düzeyleri İle Empatik Eğilim Düzeylerinin İncelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
Dilmaç, B. (2009). Sanal Zorbalığı Yordayan Psikolojik İhtiyaçlar: Lisans Öğrencileri İçin Bir Ön Çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9, 1291-1325.
Doğan, U., Kaya, S., & Eren, D. (2016). Lise Öğrencilerinin Risk Alma Davranışlarının Yaşam Doyumu Ve Psikolojik İyi Oluş Değişkenleri İle İlişkisi. Turkish Studies, 11(3), 953-964.
Duyan, V., Gelbal, S., & Var, E.Ç. (2013). Sosyal İlişki Unsurları Ölçeği'nin Türkçeye Uyarlama Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 159-169.
Eroğlu, Y., & Peker, A. (2015). Ergenlerde Akran İlişkileri İle Siber Zorbalık Statüleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Turkish Studies, 10(11), 593-606.
Eroğlu, Y. (2014). Ergenlerde Siber Zorbalık ve Mağduriyeti Yordayan Risk Etmenlerini Belirlemeye Yönelik Bütüncül Bir Model Önerisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Eroğlu, Y., & Peker, A. (2011). Aileden ve Arkadaştan Algılanan Sosyal Destek ve Siber Mağduriyet: Yapısal Eşitlik Modeliyle Bir İnceleme. Akademik Bakış Dergisi, 27, 1-20.
Fanti, K.A., Demetriou, A.G., & Hawa. V.V. (2012). A Longitudinal Study of Cyberbullying: Examining Risk and Protective Factors. European Journal of Developmental Psychology, 9(2), 168-181.
Garcia, D.A., Collaza, A.B., Nunez, J.S., & Dobarro, A. (2016). Validity and Reliability of The Cyber-Aggression Questionnaire for Adolescents (CYBA). The European Journal of Psychology Applied to Legal Context, 24 (9), 1-9.
Heıman, Olenik-Shemesh, & Eden, S. (2015). Cyberbullying Involvement among Students with ADHD: Relation to Loneliness, Self-Efficacy and Social Support. European Journal of Special Needs Education, 30 (1), 15-29.
Hoff, D. L., & Mitchell, S. N. (2008). Cyberbullying: Causes, Effects, and Remedies. Journal of Educational Administration, 47(5), 652-665.
Kemer, G., & Atik, K. (2005). Kırsal ve İl Merkezinde Yaşayan Lise Öğrencilerinin Umut Düzeylerinin Aileden Algılanan Sosyal Destek Düzeyine Göre Karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 161-168.
Kowalski, R.M., & Limber, S. P. (2007). Electronic Bullying among Middle School Students. The Journal of Adolescent Health: Offical publication of the Society for Adolescent. Medicine, 41(6), 22-30.
Li, Q. (2010). Cyberbullying in High Schools: A Study of Students’ Behaviors and beliefs. About this new phenomenon. Journal of Aggression, Maltreatment, & Trauma, 19, 372-392.
Öz, F. (2004). Sağlık Alanında Temel Kavramlar.1.Baskı. Ankara: İmaj İç ve Dış Ticaret AŞ.
Özdemir, S. (2015). Ergenlerde Siber Zorbalık ve Mağduriyetin, Anne-Baba ve Akran İlişkilerine Göre İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Peker, A. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Siber Zorbalık Statülerini Yordayan Risk Faktörlerinin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 40 (181), 57-75.
Peker, A., & Eroğlu, Y. (2015). Ergenlerde Algılanan Sosyal Destek ve Siber Zorbalığa Eğilim Arasındaki İlişkiler: Arkadaştan ve Öğretmenden Algılanan Sosyal Desteğin Aracı Rolü. Turkish Studies, 10(3), 759-778.
Sprıggs, A. L., Iannotti, R. J., Nansel, T. R., & Haynie, D. L. (2007). Adolescent Bullying Involvement and Perceived Family, Peer and School Relations: Commonalities and Differences Across Race/Ethnicity. Journal of Adolescent Health, 41(3), 283–293.
Taştekin, E. (2016). Ergenlerin Arkadaşlık İlişkileri ve Benlik Saygısı İle Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyet Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Temel, Y. (2015). Ortaöğretim Öğrencilerinde Siber Zorbalık Davranışları/Mağduriyetleri ve Öğretmenler ile Okul Yöneticilerinin Farkındalıkları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyon.
Topçu, Ç., & Erdur-Baker, Ö. (2016). Zorbalığa Uğrayan Ergenlerin Yardım Alma Davranışı ve Yardım Kaynakları. Ege Eğitim Dergisi, (17)1, 127-145
Topçu, Ç. (2014). Modeling The Relationships Among Coping Strategies, Emotion Regulation, Rumination, and Perceived Social Support in Victims of Cyber and traditional bullying. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Topçu, Ç., & Erdur-Baker, Ö. (2010). The Revised Cyberbullying Inventory (RCBI): Validity and Reliability Studies. Procedia and Social Behavioral Sciences, 5, 660-664.
Tosun, N. (2015). Cyberbully and Victim Experiences of Pre-Service Teachers. European Journal of Contemporary Education, 15 (1), 136-146.
Uzbaş, A. (1998). Çocukların Çaresizlik Davranışlarının Depresyon Düzeylerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Wang, J., Iannotti, R. J., & Nansel, T. R. (2009). School Bullying Among Adolescents in The United States: Physical, Verbal, Relational, and Cyber. Journal of Adolescent Health, 45(4), 368– 375.
Williams K.R., & Guerra N.G. (2007). Prevalence and Predictors of Internet Bullying. Journal of Adolescent Health, 41, 14-21.
Yaman, E., & Peker, A. (2012). Ergenlerin Siber Zorbalık ve Mağduriyete İlişkin Algıları. Gaziantep Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 819-833.
Ybarra, M. L., & Mitchell, K. J. (2004). Online Aggressor/Targets, Aggressors, and Targets: A Comparison of Associated Youth Characteristics. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(7), 1308-1316.
Yıldırım, İ. (2006). Akademik Başarının Yordayıcısı Olarak Gündelik Sıkıntılar ve Sosyal Destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 258-267.
Yılmaz, H. (2011). Cyberbullying in Turkish Middle Schools: An Exploratory Study. School Psychology International, 32(6), 645-654.