ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN OKUMA TUTUMLARI
Okuma kişinin dünyayı anlamlandırmasını yeni bilgilere ulaşarak kesintisiz öğrenmesini sağlayan en önemli dil becerisidir. Bu yüzden bütün toplumlarda okuma alışkanlığı kazanan bireylerin yetiştirilmesine büyük önem verilmekte, okuma alışkanlığı kazanan birey sayısı bir toplumun kalkınmasında referans olarak alınmaktadır. Okuma alışkanlığı kazandırılmasında birçok değişken etkili olmaktadır. Bu değişkenlerden birsi de okuma tutumudur. Bu araştırmada, ortaokul öğrencilerinin okuma tutum düzeylerinin belirlenmesi ve okuma tutumlarının çeşitli değişkelere göre durumunun incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi tesadüfi örneklem yöntemiyle belirlenmiş, Diyarbakır ili merkez ilçelerinde öğrenim gören ilköğretim 5, 6 ve 7. sınıf öğrencilerinden oluşmuştur. Evreni temsilen farklı sosyoekonomik çevrelerde bulunan 3 ilköğretim okulundan 388 öğrenci araştırma örneklemi olarak alınmıştır. Araştırmada tarama yöntemi kullanılmıştır. Ortaokul öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları olduğu şekliyle tespit edilmiş, birey ya da nesne, kendi koşulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalışılmıştır. Verileri toplamak için "Kişisel Bilgi Formu" ile Akkaya ve Özdemir (2013) tarafından geliştirilen "Okumaya Yönelik Tutum Ölçeği" kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS17.0 veri analizi programı kullanılmış, verilerden iki değişken arasındaki ilişkiyi test etmek için t- testi, ikiden fazla değişken arasındaki anlamlılığı test etmek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA); parametrik olmayan testlerde ise Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ortaokul öğrencilerinin okuma tutumlarının yüksek düzeyde (3,87) olumlu olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin okuma tutumlarının cinsiyet, sınıf, baba eğitim durumu değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği; anne eğitim durumu ve ana dili değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir
READING ATTITUDES OF MIDDLE SCHOOL STUDENTS
Reading is an important language skill which makes the world more sensible and creates solid learning by reaching out new information. Therefore, all socieites not only place importance in raising a generation who has reading habits but also consider the number of individuals having reading habits as the criteria of development of the country. There are several variables affecting reading habits one of which is reading attitude. The purpose of this study is to identify the middle school students’ levels of reading habbits and how it is associated with several variables. Sample was chosen by random sampling consisting of 5th, 6th and 7th graders in the Diyarbakir province and its counties (3 schools in different socioeconomic contexts with 388 student) which represented the population. Individual information sheet and Akkaya ve Özdemir’s (2013) “Attitude towards Reading Scale” were used in data collection. SPSS 17.0 was used in data analysis. In order to determine association between two variables, t-test; to identify relationship between more than two variables, ANOVA and Kruskal-Wallis and Mann Whitney-U tests were used in nonparametric tests. Results showed that reading attitudes of middle school students were high. Reading attitudes of students were significantly associated with gender, grade, and father’s education but there were not any significant relationship between reading attitude and mother’s education and mother tongue
___
- Akaydın, Ş. ve Çeçen, M. A. (2015). Okuma becerisiyle ilgili makaleler üzerine bir içerik analizi. Eğitim ve Bilim. 40 (178), 183-198.
- Akkaya, N. ve Özdemir, S. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi (İzmir-Buca örneği). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(1), 75-96.
- Aksan, D. (2007). Her yönüyle dil: ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: TDK Yayınları. Aktaş, Ş. ve Gündüz O. (2004). Yazılı ve Sözlü Anlatım. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Akyol, H. (2012). Türkçe İlk Okuma Yazma Öğretimi, Ankara: Pegem Akademi.
- Alexander, J.E. & Filler, R.C. (1976). Attitudes and Reading. Newark, Delavare: International Reading Association.
- Arslan, Y., Çelik, Z. ve Çelik. E. (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (26), 113- 124.
- Bağcı, H. (2010) “İlköğretim II. Kademe Öğrencilerinin Okumaya Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi.”, e-Journay of New World Sciences Academy (NWSA), 5(4), 2018- 2033. Article Number: 1C0253
- Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığına yönelik tutumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 265-300.
- Balcı, A., Uyar, Y. ve Büyükikiz, K. (2012). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları, kütüphane kullanma sıklıkları ve okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies. 7(4), 965-985.
- Ballachey, E.L. (1962). Individual in Society. New York: McGraw Hill Book Co.
- Baş, G. (2012). Reading Attitudes of High School Students: An Analysis From Different Variables. International Journal on New Trends in Education and Their Implications. 3 (2), 47-58.
- Baş, G., ve Şahin, C. (2012). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin okuma tutumları ve yazma eğilimleri ile Türkçe dersindeki akademik başarıları arasındaki ilişki. Turkish Studies, 7(3), 555-572.
- Başaran, M. ve Ateş, S. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okumaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 29(1), 73-92.
- Bircan, İ., Tekin, M. (1989). “Türkiye’de okuma alışkanlığının azalması sorunu ve çözüm yolları”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22 (1), 393-410.
- Bozpolat, E. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). Journal of World of Turks. 2 (1), 411-428.
- Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Coşkun, E. (2002). Okumanın hayatımızdaki yeri ve okuma sürecinin oluşumu. TÜBAR, 11, 231- 244.
- Çakıcı, D. (2005). Ön örgütleyicilerin okumaya yönelik tutum ve okuduğunu anlama üzerindeki etkileri. Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Çakmak, T., Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Anaokulu Örneği. Türk Kütüphaneciliği 23(3), 489-509.
- Çeçen, M. A., & Deniz, E. (2015). Lise öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları (Diyarbakır ili örneği). Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 193-212.
- Çelik, T., Öğrencilerin E-kitap Okuma Tutumlarının İncelenmesi, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/3 Winter 2015, p. 271-284,
- Demirel, Ö. (2000). Türkçe Öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Durualp, E., Çiçekoğlu, P. ve Durualp, E. (2013). 6-8. sınıftaki öğrencilerin okumaya ilişkin tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 2 (1), 115-132.
- Eşel, E. (2005). Kadın ve Erkek Beyninin Farklılıkları. Klinik Psikofarmakoloji Bulteni, 15(3).
- Gökdemir, A. E. (1999). Dört Temel Dil Becerisi Üzerine. Dil Dergisi, 76, 50-63.
- Gömleksiz, M. N. (2004). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okumaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi. 1(1), 1-21.
- Gönen, M., Çelebi-Öncü, E., Işıtan, S. (2004). İlköğretim 5., 6. ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıklarının İncelenmesi, Millî Eğitim, (164), 7-35.
- Güngör, A., ve Açıkgöz, K. Ü. (2005). İşbirlikli öğrenme ve geleneksel öğretimin okuduğunu anlama üzerinde etkileri ve cinsiyet ile ilişkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 43(43), 355-378.Uygulamada Eğitim Yonetimi, 43, 354-378.
- İşeri, K. (1998). Okuma Ediminin Eğitimsel İşlevi. Dil Dergisi, 70, 5-18.
- İşeri, K. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma tutumlarının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 7 (2), 468-487.
- Karasakaloğlu, N. (2006). Adnan Menderes Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Birinci Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Düzeylerinin Çeşitli Sosyodemografik Özellikler Açısından İncelenmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi Bildiri Kitabı, 142-145.
- Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
- Kavcar, C.; Oğuzkan, F.; Sever, S. (1997). Türkçe Öğretimi. Türkçe ve Sınıf Öğretmenleri İçin, Ankara: Engin Yayınevi.
- Kuzu, T. S. (2013). Öğretmen adaylarının okumaya karşı tutumları ile genel kültür düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi. 2(6), 55-72.
- Martinez, R.S., Arıcak, T. & Jewell, J. (2008). Influence of reading attitude on reading achievement: A test of the temporal-ınteraction model, Psychology in The Schools,45 (10), 1010-1022.
- MEB (2015). Türkçe Dersi 1- 8. Sınıflar Öğretim Programı. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
- Öz, F. (2006). Uygulamalı Türkçe Öğretimi, Ankara: Anı Yayımcılık.
- Özbay, M. (2009). Okuma Eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
- Özbay, M., Bağcı, H. ve Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9(15), 117–136.
- Özdemir, E. (1993). Okuma Sanatı. Ankara: İnkılâp Kitabevi.
- PISA (2016). PISA 2012 Ulusal Ön Raporu. (http://pisa.meb.gov.tr/?page_id=22 (Erişim Tarihi: 21.01.2016).
- Sallabaş, E. (2008). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9 (16), 141- 155.
- Saracaloğlu, A.S., Bozkurt, N., Serin, O., (2003). Üniversite Öğrencilerinin Okuma İlgileri ve Alışkanlıklarını Etkileyen Faktörler, Eğitim Araştırmaları, 4(12), 149–157.
- Sever, S. (1997). Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme, Ankara: Anı Yayıncılık.
- Tazebay, A. (1993). İlkokuma Yazma Öğretimi. Milli Eğitim Dergisi. (123), 6.
- Ülper, H. (2010). Okuma ve Anlamlandırma Becerilerinin Kazandırılması. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Ünal, E. (2006). İlköğretim öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri ile okuduğunu anlama ve okumaya ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Osman Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Ünalan, Ş. (2001). Türkçe Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Yalçın, A. (2002). Türkçe Öğretim Yöntemleri Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Yangın, B. ( 1999 ). İlköğretimde Türkçe Öğretimi, Ankara: MEB Yayınları.
- Yılmaz, B. (1992). Okuma Alışkanlığında Öğretmenin Rolü. Eğitim Dergisi, 1, 10-23.
- Yılmaz, M. ve Benli, N. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi. 12(1), 281-291.
- Yücel, G. (2005). Okulöncesinde okuma tutumları ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.