Ortaokul Öğrencilerinin İnsan Haklarına Yönelik Tutumları

İnsan hakları eğitimi, sosyal bilgiler öğretim programlarında yoğun bir şekilde ele alınmaya başlanmıştır. Demokratik standartların yükseltilmesinde ve bilinçli yurttaşın inşasında insan hakları eğitiminin önemibüyüktür. Ancak öğrencilerimizin insan haklarına karşı tutumlarının yeterince pozitif olup olmadığı sorukonusudur. Bu bağlamda çalışmanın amacı ortaokul öğrencilerinin insan haklarına yönelik tutumlarını çeşitlideğişkenler açısından incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Sivas il merkezinde bulunan dört ortaokulkurumunda öğrenim görmekte olan 690 öğrenci oluşturmaktadır. Ortaokul öğrencilerinin insan haklarınayönelik tutumlarını inceleyen bu araştırmada veriler Ercan vd. (2015) tarafından geliştirilen 21 maddelik“İnsan Hakları Tutum Ölçeği” ve kişisel bilgi formu uygulanarak toplanmıştır. Veri toplama araçlarınınuygulanmasından sonra elde edilen veriler SPSS Statistic 18 paket programı kullanılarak bilgisayarortamında istatistiksel işleme tabi tutulmuş; verilerin frekans ve yüzde değerleri hesaplanmış, değişkenlerindurumuna göre aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız gruplar için t-testi, tek yönlü varyans analizi veTukey HSD testleri yapılmıştır. Yapılan analizlerle öğrencilerin insan haklarına yönelik tutumları farklıdeğişkenler açısından değerlendirilmiştir. Sonuç olarak; ortaokul öğrencilerinin insan haklarına yöneliktutumlarında cinsiyet, öğrencilerin kitap okuma sıklığı, günlük internete girme sıklığı, en sevdikleri ders vesosyal bilgiler öğretmeninin cinsiyeti değişkenine göre farklılıklar gösterirken; aile aylık geliri değişkeninegöre anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

Attitudes of Secondary School Students Towards Human Rights

Recently human rights education has begun to be handled intensively in the curriculum of social studies. Human rights education is very important in raising democratic standards and in training conscious citizens. However, whether attitudes of our students against human rights are positive enough or not is a discussion topic. In this context, the aim of this study is to examine the attitudes of secondary school students towards human rights in terms of various variables. The study group is composed of 690 students attending four different secondary in the county town of Sivas city. In this study which examines the attitudes of secondary school students towards human rights in terms of various variables, the data was collected by administrating 21-article HR (Human Rights) attitude scale and personal information form, which were developed by Ercan et al. (2015). After data collection tools were administrated, obtained data were processed by using SPSS Statistic 18 package programme in computer environment. In this context, frequency and percentage values of the data were calculated, t-test for independent groups, one-way analysis of variance and Tukey’s HSD test was done. Attitudes of students towards human rights were evaluated in terms of different variables through the analysis carried out. As a result it was seen that whereas attitudes of secondary school students towards human rights varied according to their gender, reading habits, daily internet usage frequency, their favourite lesson and to the gender of social studies teacher variables, their attitudes did show significant difference according to whether they have monthly family income variables, are not very different.

PDF

___

Atolagbe, E., & Otubanjo, F. (1984). Attitudes of Nigerian college students towards fundamental human rights. Social Behavior and Personality: An İnternational Journal, 12(1), 91-96. https://doi.org/10.2224/sbp.1984.12.1.91
Blackstone, W. T. (1969). Human rights, equality and education, education and ethics. (Edit. W. T. Blackstone and G. L. Newsome). University of Georgia Press.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni (Çev. Edt. Selçuk Beşir DEMİR). Eğiten Kitap.
Çarıkçı, S., & Er, K. O. (2010). Balıkesir üniversitesi Necatibey eğitim fakültesinde öğrenim gören öğretmen adaylarının insan hakları eğitimine yönelik tutumları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(24), 54-69.
Demir, A. (2010). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumları ile akademik başarıları arasındaki ilişki (Şanlıurfa İli Örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Demir, S. B., & Bozbek, M. (2014). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin vatandaşlık ve demokrasi dersine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (27), 51-75.
Donnelly, J. (2013). Universal human rights in theory and practice (Third Edition). Ithaca: Cornell University Press.
Ercan, R., Yaman, T., & Demir, S. B. (2015) Human rights attitude scale: A validity and reliability study. Journal of Education and Training Studies, 3(6), 220-231. https://doi.org/10.11114/jets.v3i6.1031
Ergin, A. (2006). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine ilişkin tutumları [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ersoy, A., & Yaşar, Ş. (2003). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin internet kullanma durumları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(4); 401- 425.
Günel, A., Turhal, Ç. Ü., & İmal, N. (2011). İlköğretim öğrencileri arasında internet kullanımının incelenmesine yönelik anket çalışması. 4. Ağ ve Bilgi Güvenliği Sempozyumu, Ankara, Türkiye.
Ignatieff, M. (2003). Human rights as politics and idolatry. Princeton: Princeton Universty Pres.
Johnson, B., & Christensen, L. (2012). Educational research: Quantitative,qualitative, and mixed approaches.
Kaçuradi, İ. (1996). İnsan haklarının felsefi temelleri. Türkiye Felsefe Kurumu.
Karagözoğlu, N. (2017). İnsan hakları eğitiminde gazetelerden yararlanma. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(18), 64-79.
Karaman-Kepenekçi, Y. (1999). Eğitimcilerin insan haklarına yönelik tutumları. Ankara University Educational Sciences Faculty Journal, 32(1), 213-227.
Karaman-Kepenekçi, Y. (2003). İlköğretimde insan hakları ve sorumluluk eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 34, 280-299.
Karatekin, N., Kuş, Z., Merey, Z., & Sönmez, Ö. F. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının insan hakları eğitimine yönelik tutumları. Turkish Studies, 7(4), 2193-2207.
Krause, M. (2020) Prioritization in human rights NGOs: The role of intra-organizational units of planning. Journal of Human Rights, 19(2), 168-182. https://doi.org/10.1080/14754835.2019.1647101
Kuzgun, Y. (1981). İnsan hakları ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 14(1), 101-108.
Moyn, S. (2010). The last utopia: Human rights in history. Mass.: Harvard University Press.
Oğuşgil, V. A. (2008). Bir Avrupa Birliği değeri olarak ilköğretim okullarında insan hakları eğitimi [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Özbek, R. (2017). Vatandaşlık ve insan hakları eğitimi ders amaçlarının gerçekleşme düzeyi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 359-371.
Shue, H. (1996). Temel hakların evrenselliği. Türkiye Felsefe Kurumu.
Sohcot, S. (2012). " The world as it could be" Human rights education program: Curriculum and resource guide for teachers & organization leaders. Online Submission.
Sounoglou, M., & Michalopoulou, A. (2017). Early childhood education curricula: Human rights and citizenship in early childhood education. Journal of Education and Learning, 6(2), 53- 68. http://dx.doi.org/10.5539/jel.v6n2p53
Tanırlı, H. (2007). Demokrasi ve insan hakları eğitimi ile ilgili konuların ilköğretim kurumlarında okutulmakta olan ders kitapları içerisindeki yerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uygun, O. (1996). Türkiye’de demokrasi ve insan hakları. İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi. TODAİE Yayınları.
Üste, R. B. (2007). İnsan hakları eğitimi ve ilköğretimdeki önemi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 7( 1), 295-310.
Ven, J.A., Dreyer J.S., & Pieterse H.J.C. (2000a). Attitudes towards human rights among south African youth. Religion and Theology, 7(2), 111-141. https://doi.org/10.1163/157430100X00342
Ven, J.A., Dreyer J.S., & Pieterse H.J.C. (2000b). Social location of attitudes towards human rights among South African youth. Religion and Theology 7(3), 249-283. https://doi.org/10.1163/157430100X00180
Yeşil, R. (2004). İnsan hakları ve demokrasi eğitiminde yöntem. G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 35–41.
Yeşilçayır, C. (2019). Felsefi bağlamda insan hakları eğitimini yeniden düşünmek. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (17), 21-44.