ÖMER FARUK TAVŞANLI, - Kenan BİRGÜL, AYNUR OKSAL

ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN OKUL İKLİMİNE YÖNELİK ALGILARINI YORDAYAN DEĞİŞKENLERİN İNCELENMESİ

Örgüt kavramı ile ilgili ilk araştırmaların, örgüt kavramının tanımlanması, boyutlarının ve etkenlerinin belirlenmesi üzerine olduğu görülmektedir. Sonrasında örgüt kavramını etkileyen tüm etkenler teker teker incelenmeye ve araştırılmaya başlanmıştır. Daha çok sosyal bilimcilerin ilgilendiği bir alan olan örgüt iklimi konusunun, eğitim kurumlarında araştırılmaya başlanması ile örgüt ikliminin eğitim bilimcilerin ilgi alanına girdiği görülmektedir. Örgüt iklimi, örgütün sahip olduğu özelliklerin bir bütün olarak dışarıdan nasıl algılandığı ile ilgili bakış açısını ortaya koyar. Okulların da örgütsel iklimi vardır ve okulların sahip olduğu iklim okul iklimi olarak adlandırılmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin okul iklimi algılarını yordayan değişkenler olarak neleri gördüğünü belirlemektir. Ayrıca belirlenen değişkenlerin hangi derecede öğrencilerin okul iklimi algılarını yordadıkları da çalışmanın bir diğer amacını oluşturmaktadır. Bursa ilinde toplam 371 ortaokul öğrencine "Okul İklimi Öğrenci Ölçeği" ve Okul Atmosfer Ölçeği" uygulanarak elde edilen verilerin çoklu regresyon analizi sonuçları, öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin destekleyici olarak algılanması, akademik programdan memnuniyet, okul kaynaklarının yeterliliği ve okula aidiyet duygusu değişkenleri ile öğrencilerin okul iklimi algıları arasında pozitif yönde ve anlamlı düzeyde bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Öğrencilerin olumlu okul iklimi algılarına sahip olmalarında, öğretmenlerin destekleyici ve olumlu olarak algılanmalarının en önemli faktörler olduğunu ortaya koymaktadır. Öğretmenlerin öğrenciler ile daha samimi ve öğrencilerin güven duygularını arttıracak zeminde ilişkiler kurmasının, öğrencilerin okul iklimine karşı sahip oldukları olumlu algılarını arttırabileceği düşünülmektedir. Öğrencilerin okul iklimi algılarına bakışlarını etkileyen diğer bağımsız değişkenlerin ise okul kaynaklarının yeterliliği ve okula aidiyet hissetme durumları olduğu görülmektedir. Okul kaynaklarının eldeki imkânlar ölçüsünde arttırılmasının, öğrencinin olumlu okul iklimine karşı sahip oldukları algıları arttıracağı düşünülmektedir. Ayrıca çeşitli sosyal etkinlik ve faaliyetler ile öğrencilerin kendilerini okula ait hissetmeleri sağlanmalıdır

ANALYSING THE VARIABLES THAT PREDICT SECONDARY SCHOOL PUPILS’ PERCEPTIONS OF THE SCHOOL CLIMATE

It is clearly seen that the very first studies on the concept of organization are to do with the definition of the concept of organization and identification of its dimensions and factors. Subsequently, all the factors that had an effect on the concept of organization began to be individually investigated and researched. After the subject of organization climate, which is an area social scientists are mostly interested in, started to be investigated at educational institutions, it seems that organizational climate has become one of the areas of interest for social scientists. Organizational climate identifies the perspective of how all the qualities possessed by an organization is externally perceived as a whole. School, too, have an organizational climate and the climate that schools have is also termed as school climate. In this context, the purpose of this study is to identify the variables that predict secondary school pupils’ perception of the school climate. Furthermore, to what extent the determined variables predict pupil’s perception is the additional purpose of this study. The results of the multiple regression analysis of the data obtained from a total of 371 secondary school pupils in the province of Bursa through the questionnaires of “School Climate Student Scale” and “School Atmosphere Scale” have revealed that there is a positive and significant relationship between the variables of the perception of the teachers and the administrators as supportive, satisfaction with the academic program, sufficiency of the school resource and the sense of belonging, and the pupils’ perception of school climate. Results of the study demonstrate that in pupils’ positive perception of school climate, the supportive and positive perceptions of the teachers were the most important factors. It is thought that the sincere rapport of the teachers with the pupils which may eventually help the pupils to enhance their self-confidence may also enhance the perceptions that the pupils have of the school climate. Study results also revealed that the other independent variable that affected pupils’ perceptions of school climate were the sufficiency of school facilities and their affiliation with the school. It is though that increasing the existing facilities of the schools as much as possible will also increase pupils’ perception of the positive school climate. Besides, by means of various social events and activities, the pupils should be enabled to fell more affiliated with their schools.

PDF

___

Allison, P. (1999). Multiple Regression: A Primer Pine Forge Press, Thousand Oaks, CA.
Balcı, A. (2008). Etkili Okul ve Okul Geliştirme: Kuram, Uygulama ve Araştırma (4. Baskı).Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Bayram, F., Aypay, A. (2012). İlköğretim Okullarında Müdür Etkililiği, Okul İklimi ve Öğrenci Kontrol İdeolojileri Arasındaki İlişki. Eğitimde Politika ve Analiz Dergisi, 1(1), 49-63.
Bilgen, H. N. (1990). Örgüt İklimi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları.
Blum, R. (2005). School Connectedness: Improving the Lives of Students. Baltimore, Maryland:Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health.
Cemalcılar, Z. (2009). Schools as Socialisation Contexts: Understanding the İmpact of School Climate Factors on Students’ Sense of School Belonging. Applied Psychology: AnInternational Review. doi: 10.1111/j.14640597.2009.00389.x
Christensen, L.B., Johnson, R.B., Turner, L.A. (2015). Araştırma Yöntemleri Desen ve Analiz. Çeviri Editörü: Ahmet Aypay.
Cüceloğlu, D. (1997). İnsan ve Davranışı. Ankara: Remzi Kitabevi.
Çalık, T., Özbay, Y., Erkan, S., Kurt, T., Kandemir, M. (2006). Seçim Teorisi Temelli GüvenliOkul İklimi Oluşturma Projesi. Proje No: 106K016. (Proje, Tübitak Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmalarını Destekleme Grubu (SOBAG) tarafından desteklenmiştir.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. (2. Basım). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Demir, A. (2008). Ortaöğretim Okullarında Okul İklimi ile Öğretmen Performansları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Demirel, Ö. (2003). Eğitim sözlüğü (İkinci baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Doğan, S. (2012). Lise Öğrencilerinin Okul İklimi Algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (10), 55-92.
Goldhardt, J. (2004). The School Experience from the Students' Perspective: A Comparative Case Study Analysis. University of Nevada, Las Vegas, Pro Quest Dissertations and Theses, Publication Number: AAT 3176932, http://www.il.proquest.com/proquest.
Halpin, A. W., Croft, D. B. (1963). The organizational climate of schools. Chicago: Midwest Administration Center of theUniversity of Chicago.
Hoy, W. K. (1990). Organizational climate and culture: A conceptual analysis of the school workplace. Journal of Educational and Psychological Consultation, 1(2), 149-168.
Hoy, W. K., Miskel, G. C. (1987). Educational administration: Theory, research and practise (Third Edition). Rondom House, Inc., New York.
Hoy, W. K.,Tarter, C. J., Bliss, J. R. (1990). Organizational climate, school health, andeffectiveness: A comparative analysis. Educational Administration Quarterly, 26 (3),260-279.
Hoy, W. K.,Tarter, C. J., Kottkamp, R. B. (1991). Open schools / healthy schools: Measuring organizational climate. Newbury Park: SAGE Publications.
Hoy, W. K., Hannum, J. W. (1997). Middle school climate: An empirical assessment of organizational healthand student achievement. Educational Administration Quarterly, 33(3), 290-311.
Hoy, W. K., Smith, P. A., Sweetland, S. R. (2002). The development of the organizaitonal climate index for high schools: Its measure and relationship to faculty trust. High School Journal, 86 (2), 38-49.
Karadağ, E., Baloğlu, N., Korkmaz, T., Çalışkan, N. (2008). Eğitim kurumlarında örgüt iklimi ve örgüt etkinlik algısı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (3), 63-71.
Karslı, M. D. (2004). Yönetsel etkililik (2. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Kepenekçi, Y. K., Çınkır, Ş. (2003). Öğrenciler Arası Zorbalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 9 (34), 236-253.
Ornstein, A. C. (1990). Foundations of education.New Jersey: Houghton Mifflin Company.
Özdemir, A. (2002). Sağlıklı Okul İkliminin Çeşitli Görünümleri ve Öğrenci Başarısı. Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 39-46.
Özdemir, S., Yalın, H. İ., Sezgin, F. (2008). Eğitim bilimine giriş (Geliştirilmiş 6.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E., Erkan, S. (2010). İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Okul İklimine İlişkin Algılarını Yordayan Değişkenlerin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 213-224.
Pişkin, M. (2002). Okul zorbalığı: Tanımı, türleri, ilişkili olduğu faktörler ve alınabilecek önlemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 2,531-562.
Rivers, W. J. (2003). Relationships Between Teacher-Perceived School Climateand School Climate Outcomes. Waldosta State University. Pro Quest Dissertations and Theses, AAT 0807730.http://www.il.proquest .com/proquest
Tabachnick, B.G., Fidell, L.S. (2007). Using Multivariate Statistics. Boston: USA, Pearson.
Turan, S. (1998). Measuring organizational climate and organizational commitment in the Turkish educational context. Paper Presented at the Annual Meeting of the University Council for Educational Administration (St. Louis, MO, October30 – November 1, 1998). ED 429359
Varol, M. (1989). Örgüt Kültürü ve Örgüt İklimi. Ankara Üniversitesi S.B.F Dergisi, 44(1-2).
Yalçın, İ. (2004). Ailelerinden Algıladıkları Destek Düzeyleri Farklı Lise Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.