ORHAN KEMAL’İN ROMANLARININ FRANSIZCA, ALMANCA VE İNGİLİZCE ÇEVİRİLERİYLE TÜRK KÜLTÜRÜNÜN YURT DIŞINDA TEMSİLİ

Türk kültürünün çeviri yoluyla temsili ve yayılması, Türk kültürüne ait çeşitli metinlerin diğer dillere ve kültürlere taşınmasıyla mümkündür. Yazın çevirisinin dünyada Türk kültürü algısının oluşması ve yerleşmesindeki katkısı büyüktür. Toplumdan topluma değişen ve toplumların öz benliklerini oluşturan kültürel unsurlar başka bir dile aktarılırken, kaynak metnin kültürü de aktarılır. Çeviriyle kültür arasındaki sıkı ilişkiye değinerek, kültürler arasındaki mesafeden dolayı kültürel unsurların çeviride sorun teşkil ettiğini vurgulayan Newmark, "Translation and Culture" adlı makalesinde gözden geçirerek yeniden oluşturduğu bir "kültürel unsurlar sınıflandırması" sunar ve kültürel unsurların çevirisinde kullanılmak üzere bazı çeviri yöntemleri önerir. Bu çalışmada, Orhan Kemal'in Bereketli Topraklar Üzerinde (Sur les terres fertiles), Baba Evi (Vaterhaus) ve 72. Koğuş (Ward 72) romanlarının Fransızca, Almanca ve İngilizce çevirilerinde, kültürel unsurların çevirisinde hangi çeviri yöntemlerinin kullanıldığı saptanacak ve böylece çeviri sürecinde "yerlileştirme" ya da "yabancılaştırma" stratejilerinden hangisinin baskın olduğu ortaya çıkarılacaktır. Bu bağlamda Türk kültürünün aktarılması ve yayılmasında, çevirinin nasıl bir işleve sahip olduğu açığa çıkarılacaktır. Orhan Kemal'in bu üç romanının Fransızca, Almanca ve İngilizce çevirilerinde "yabancılaştırma" stratejisinin baskın olarak benimsenmesi Türk kültürünün karşı kültürlere taşınmasına olanak sağlanmıştır. Çeviri sürecinde, diller arası iletişimsel kodların farklı olması nedeniyle kültürel unsurların aktarımı sorun teşkil eder fakat Orhan Kemal'in üç dile yapılan çevirilerinde yabancılaştırmanın baskın olarak benimsenmesi, Türk imgesinin dışa açılımında etkili olmuştur

REPRESENTATION OF TURKISH CULTURE ABROAD VIA ORHAN KEMAL’S NOVELS IN FRENCH, GERMAN, AND ENGLISH TRANSLATIONS

The representation and dissemination of Turkish culture by transferring various texts into other languages and cultures is made possible through translation. The contribution of literary translation to the perception of Turkish culture worldwide is significant. In addition to this, cultural elements vary between communities and by translations, cultural particularities of nations can be transferred into other cultures. Focusing on the study of the translation of cultural elements, Newmark (2010) emphasizes the difficulties of intercultural translation caused by the different particularities of different cultures. Newmark re-evaluates his own classification of cultural elements and offers further methods for effective translations. In this study, the following three novels by Orhan Kemal are examined in their French, German, and English translations, respectively: Bereketli Topraklar Üzerinde (Sur les terres fertiles), Baba Evi (Vaterhaus), and 72. Koğuş (Ward 72). These translations are analyzed to reveal the function of translation regarding the transference and presentation of various elements of Turkish culture into the target languages. In the translation of cultural elements of these novels, the predominant translation strategy is foreignization through which the particular values and customs of Turkish rural society can be transferred into the target culture. In the process of translation, codes of communication usually differ and present a problem for the transfer of cultural elements between languages. However, dominant use of the foreignization approach is observed in these three translations, and this may contribute to the foreign reputation of Turkish culture

___

  • Aksoy, B. (2002). Geçmişten Günümüze Yazın Çevirisi, Ankara: İmge Kitabevi.
  • Doğramacıoğlu, H. (2009). “Ahmet Vefik Paşa Adaptasyonlarında Kültürel Sentez ve Edebî Eser Çevirisi / Culturel Synthesis in Adaptations of Ahmet Vefik Pasha and Translation of Literary Works”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic- ,Volume 4/8 (Prof. Dr. Ahmet Buran Armağanı) Summer 2009, p. 1074-1089, ISSN: 1308-2140, Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.990 , www.turkishstudies.net, ANKARATURKEY.
  • Gürçağlar, Ş. T. (2011). Çevirinin ABC’si, İstanbul: Say Yayınları.
  • Kemal, O. (1988). Baba Evi, 10th ed. İstanbul: Tekin Yayınevi.
  • Kemal, O. (2002). Vaterhaus, Übersetzt von Özden Saatçi-Karadana. Ankara: Aydınlar Matbaacılık.
  • Kemal, O. (2004). Sur les Terres Fertiles, Trans. by Kemal & Jacqueline Bastuji (redacted by Saadet Özen/Barış Öğütçü), İstanbul: Anatolia.
  • Kemal, O. (2014). Bereketli Topraklar Üzerinde, 29th ed., İstanbul: Everest Yay.
  • Kemal, O. (1978). 72. Koğuş, 9. ed. İstanbul: Cem Yayınevi.
  • Kemal, O. (1993). Ward 72, translated by Nevzat Erkmen, Ankara: Publications of the Ministry of Culture.
  • Newmark, P. (1981). Approaches to Translation, Oxford: Pergamon
  • Newmark, P. (1988). A Textbook of Translation, The Republic of Singapore: Prentice Hall International.
  • Newmark, P. (2010). “Translation and Culture”, Meaning in Translation, Ed. Barbara Lewandowska-Tomaszcyk & Marcel Thelen, pp. 171–182.
  • Oustinoff, M. (2003). La Traduction, Paris: Presses Universitaires de France.
  • Paz, O., “Söz Sanatı ve Söze Bağlılık Açısından Çeviri” (trans. by A.Cemal), Çeviri Seçkisi II – Çeviri (bilim) nedir?, prepared and published by M. Rifat, 2012, 2nd ed., p. 97–107.
  • Suçin, M. H. (2007). Çeviribilim: Öteki Dilde Var Olmak, İstanbul: Multilingual.
  • Tavukçu, O. K. (2007). “Edebî Metinler Işığında Doğu Kültürlerinin Batıya Etkileri ve Batıda Türk İmgesi / The Effects of East Cultures on West with Literary Texts and Image of Turk in West”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, (Tunca Kortantamer Özel Sayısı II), Volume 2/4 Fall 2007, p.750-762, ISSN: 1308-2140, DOI Number :http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.204 , www.turkishstudies.net, ANKARATURKEY.
  • Venuti, L. (1995). Translator’s Invisibility: A history of translation, London and New York: Routledge.
  • Venuti, L. (1998). “Strategies of Translation”, Routledge Encyclopedia of Translation Studies, Ed. Mona Baker, pp. 240–44.
  • Venuti, L. (1998). “The American Studies”, Routledge Encyclopedia of Translation Studies, Ed. Mona Baker, pp. 305–15.
  • Yalçın, P. (2012). “L’Emergence des Savoirs Culturels dans la Démarche Traductive : le Cas de “Cinq Villes” d’Ahmet Hamdi Tanpınar /The Emergence of Cultural Knowledge in the Translation Approach: The Case of "Five Cities" by Ahmet Hamdi Tanpınar”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic- Volume 7/4, Fall 2012, p. 533-544, ISSN: 1308-2140, DOI Number :http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4149, www.turkishstudies.net, ANKARA-TURKEY.
  • Yıldırım, C. (2015). “Amin Maalouf’un Afrikalı Leo Ve Semerkant Romanlarında Kültürel Unsurların Çevirisi Üzerine Bir İnceleme”, The Journal of International Social Research, Vol. 8., Issue 39, pp. 222–232.
  • http://www.teda.gov.tr/