ORGANİZASYONLARDA DEĞİŞİM VE DEĞİŞİME KARŞI DİRENCİN ÖRGÜTSEL ADALET VE DEĞİŞİME BAĞLILIK BOYUTLARI İLE İNCELENMESİ: FIRAT ÜNİVERSİTESİ İDARİ ÇALIŞANLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Çağımızın en temel olgularından biri olan değişim, uyum sağlayan ve kendini değiştirebilen kurumlar açısından çok önemli bir avantaja dönüşürken değişime uyum sağlayamayan kurumlar açısından felaketle sonuçlanabilmektedir. Kurumlar açısından değişim ne kadar zorunluluk ise değişime karşı direnç gösterilmesi de o derecede normal karşılanmalıdır. Çalışmanın genel çerçevesi üç bölümden oluşmaktadır, ilk olarak konuya ilişkin teorik çerçeve sunulmaktadır. Değişim ve değişime direnç, örgütsel adalet, örgütsel bağlılık ve değişime bağlılık kavramları açıklanarak aralarındaki ilişkiye yönelik daha önce yapılmış çalışmalara değinilmektedir. İkinci bölümde ise araştırmanın yöntemi vurgulanmakta son olarak ise araştırma sonucu elde edilen bulgular ve bulgular ışığında oluşturulan sonuç bölümü yer almaktadır. Bu çalışmada kurumlarda değişime karşı oluşabilecek direnç ve direncin örgütsel adalet ve değişime bağlılık olguları ile ilişkisi incelenmektedir. Araştırma alanı olarak Fırat Üniversitesi idari personeli seçilmiştir. Toplam 1527 adet idari personele sahip olan Fırat Üniversitesinin 290 adet idari çalışanı ile uygulama çalışması gerçekleştirilmiştir. Yapılan uygulama çalışmasında dört bölümden oluşan ve örgütsel adalet, değişime direnç, değişime bağlılık ve demografik bilgilerden oluşan anket formu kullanılmıştır. Anket sonucu elde edilen veriler SPSS istatistik programı ile işlenmiş ve faktör analizi ve regresyon analizi istatistiksel yöntemleri kullanılarak hipotezler test edilmiştir. Araştırma sonucunda, çalışanların değişime dirençleri ile örgütsel adalet ve değişime bağlılık davranışları arasında ilişki olduğu tespit edilmiştir.
AN INVESTIGATION ON ORGANIZATIONAL CHANGE AND RESISTANCE TO CHANGE IN THE DIMENTIONS OF ORGANIZATIONAL JUSTICE AND COMMITMENT TO CHANGE: A STUDY ON FIRAT UNIVERSITY ADMINISTRATIVE STAFF
Change, one of the most basic phenomena of our era, can be catastrophic in terms of institutions that cannot adapt to change while becoming a very important advantage in terms of institutions that can adapt and change themselves. For the institutions, just as change is necessary, resistance to change also must be accepted as normal The general framework of the work consists of three parts, first of all the theoretical framework on the topic is presented. The concepts of change and change resistance, organizational justice, organizational commitment and commitment to change are explained and the previous studies on the relationship between them are mentioned. In the second part, the method of research is emphasized, and finally the findings obtained from the research and the results section of the findings are included. In this study, the relationship between resistance to change, organizational justice and organizational commitment to change is examined. Fırat University administrative staff was chosen as the research area. Implementation work was carried out with 290 administrative staff of Fırat University which has a total of 1527 administrative personnel. In the implementation study, a questionnaire which consisting of four parts including; organizational justice, resistance to change, organizational commitment to change and demographic information was conducted. The obtained data were processed with SPSS statistical program and hypothesis tests were done by using statistical methods of factor analysis and regression analysis. As a result of the research, it was determined that there is a relationship between the change resistance, organizational justice and change commitment behavior of employees.
___
- Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990) “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance
and Normative Commitment to the Organization”, Journal of Occupational Psychology, 63.
- Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K.(2010). “Değerlere Göre Yönetim ve Örgütsel Adalet İlişkisinin
Ortaöğretim Okulu Öğretmenlerinin Algılarına Göre İncelenmesi”, Kuram ve Uygulamada
Eğitim Yönetimi 16(4), 463-484.
- Arslantaş, C.C. ve Pekdemir, I. (2007). “Dönüşümcü Liderlik, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve
Örgütsel Adalet Arasındaki Ilişkileri Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Araştırma”, Sosyal
Bilimler Dergisi 2007/1, 261-286.
- Avcı, A., (2017) “Örgütsel Bağlılık; Kavramsal Çerçevesi ve Eğitim Örgütleri Açısından Etkileri”,
Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish
or Turkic Volume 12/6, p. 55-76
- Bayram, L.(2005). “Yönetimde Bir Paradigma Örgütsel Bağlılık”, Sayıştay Dergisi Sayı: 59:125-
139.
- Brockner, J.,Konovsky, M., Cooper-Schneider, R., Folger, R., Martin, C., &Bies, R. J. (1994).
Interactive effects of procedural justice and outcome negativity on victims and survivors of
job loss. Academy of Management Journal, 37, 397-409.
- Cihangiroğlu, N., Şahin, B., Naktiyok, A.(2010). “Hekimlerin Örgütsel Algıları Üzerine Bir
Araştırma”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 12, 2010, ss. 67–82.
- Colquitt, J. A.,&Shaw, J. C. (2005). How should organizational justice be measured? In J. Greenberg,
& J. A. Colquitt (Eds.), Handbook of organizational justice (pp. 113-152). Mahwah, NJ:
Lawrence Erlbaum Associates.
- Çağlar, İ.(2005). Türk işletmeciliğinde Değişim ve Değişim Yönetimi. Ankara, Gazi Kitabevi.
- Çalık, T., Koşar, S., Kılınç, A.Ç., Er, E. (2013). “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Değişime
Direnme Davranışları ile Öz Yeterlikleri Arasındaki İlişki”, Uşak Üniversitesi Sosyal
Bilimler Dergisi 2013, 6/4, 1-16.
- Çalışkan, A.(2007). “Organizasyonel Değişim Yönetimi ve Azerbaycan Cumhuriyeti’ndeki Türk
Menşeli İşletmelerde Bir Uygulama”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
- Çetin Gürkan, G. (2006). “Örgütsel Bağlılık: Örgütsel İklimin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi
ve Trakya Üniversitesinde Örgütsel İklimi İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin
Araştırılması”, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
- Demir, C. ve Öztürk, U.C.(2011), “Örgüt Kültürünün Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi ve Bir
Uygulama”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:26,
Sayı:1, Yıl:2011, ss.17-41.
- Demirel, Y. ve Seçkin, Z.(2011). ” Örgütsel Adaletin Bilgi Paylaşımı Üzerine Etkisi: İlaç Sektörü
Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma”, bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi Kış 2011
Sayı 56: 99- 119.
- Demirel, Y.(2009). “Örgütsel Bağlılık Ve Üretkenlik Karşıtı Yaklaşımlar Arasındaki İlişkiye
Kavramsal Yaklaşım”, Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:8 Sayı:15
Bahar 2009 s.115-132.
- Ercan, Ü. (2014). “Öğrenen Örgütler, Örgütsel Değişim ve Değişime Direnç: Bir Tipoloji Önerisi”,
İş ve İnsan Dergisi, İş ve İnsan Dergisi Kasım 2014 1(1) 33-42.
- Erdoğan, İ., (1998), “Araştırma Dizaynı ve İstatistiki Yöntemler”, Emel Matbaası, Ankara.
- Eren Gümüştekin, C. ve Emet, C. (2007). “Güçlendirme Algılarındaki Değişimin Örgütsel Kültür
Ve Bağlılık Üzerinde Etkileşimi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:
17, 4-30.
- Fedor, D.,Caldwell, S., Herold, D. (2006). The effects of organizational changes on employee
commitment: a multilevel investigation. Personne lPsychology, 59, 1-29.
- Folger, R.,&Konovsky, M. A. (1989). Relative deprivation and referent cognitions: Distributive and
procedural justice effects. Journal of Experimental Social Psychology, 22, 531-546.
- Foster, R.D. (2008). “Individual Resistance, Organizational Justice, and Employee Commitment to
Planned Organizational Change”, In Partial Fulfillment of The Requirements for The Degree
of Doctor of Philosophy, Universty of Minnesota, Minnesota.
- Girgin, S., Bayraktar, H. (2017). “Öğretmenlerin Yöneticiye Duydukları Örgütsel Adalet Algısının
İncelenmesi”, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and
History of Turkish or Turkic Volume 12/4, p. 217-238
- Greenberg, J. (1994). Using socially fair procedures to promote acceptance of a worksitesmoking
ban. Journal of Applied Psychology, 79, 288-297.
- Güçel, C. (2013). “Örgütsel Bağlılığın Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi Örgütsel Adaletin
Aracılık Rolü: İmalat İşletmelerine Yönelik Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi,
5/2 (2013) 173-190.
- Gürbüz, S. (2006). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin
Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Bahar
2006, Cilt:3, Yıl:2, Sayı:1, 3: 48-75.
- Helvacı, M.A. (2011). “ Değişime Karşı Direniş Nedenlerini Belirleme Ölçeği”, e-Journal of New
World Sciences Academy Education Sciences, 1C0425, 6, (3), 2033-2047.
- Herscovitch, L.,& Meyer, J. P. (2002). Commitment to organizational change: Extension of a three
component model. Journal of Applied Psychology, 87(3), 474-487.
- Karacaoğlu, K. ve Güney, Y.S. (2010). “Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıklarının, Örgütsel
Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkisi: Nevşehir İli Örneği”, Marmara Ünv. Sos. Bil. Enst.
Hakemli Öneri Dergisi, 2010 Sayı:17, 137-153.
- Karacaoğlu, K. ve Yörük, D.(2012). ” Çalışanların Nepotizm ve Örgütsel Adalet Algılamaları: Orta
Anadolu Bölgesinde Bir Aile İşletmesi Uygulaması” , “İşGüç” Endüstri İlişkileri ve İnsan
Kaynakları Dergisi Temmuz 2012, Cilt: 14, Sayı:3, Sayfa: 43-64.
- Karahan, A. (2008). “Hastanelerde Liderlik ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”,
Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: X, Sayı 1, Haziran 2008, 145-162.
- Kılıçlar, A.(2011). “Yöneticiye Duyulan Güven İle Örgütsel Adalet İlişkisinin Öğretmenler
Açısından İncelenmesi”, İşletme Araştırmaları Dergisi 3/3 (2011) 23-36.
- Koçel, T. (2011). İşletme Yöneticiliği: Yönetim ve Organizasyonlarda Davranış Klasik-Modern-
Çağdaş Yaklaşımlar (13. Baskı) İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım AS.
- Lewin, K. (1951). Field theory in social science. New York: Harper and Row.
- Meydan, C.H., Basım, H.N., Çetin, F.(2011). “Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığın
Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma”, Bilig Türk Dünyası
Sosyal Bilimler Dergisi Bahar 2011 Sayı 57: 175- 200.
- Oreg, S. (2003). Resistance to change: Developing an individual differences measure. Journal of
Applied Psychology, 88, 680-693.
- Oreg, S. (2006). Personality, context, and resistance to organizational change. European Journal of
Work and Organizational Psychology, 15, 73-101.
- Önder, E., Tulunay Ateş Ö., (2017). “Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılıkları
Arasındaki İlişkiler: Türkiye’de Yapılmış Çalışmaların Meta Analizi”, Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/25, p. 589-608
- Özdamar, K., (1999), “Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi”, Kaan Kitabevi, 2.Baskı,
Eskişehir.
- Özdevecioğlu, M.(2003). “Algılanan Örgütsel Adaletin Bireylerarası Saldırgan Davranışlar
Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 21, Temmuz-Aralık 2003, ss. 77-96.
- Özgan, H.(2011). “Örgütsel Davranış Bağlamında Öğretmenlerin Örgütsel Adalet, Güven, Bağlılık,
Yönetici değerlendirme ve Çatışma Yönetimi Stratejileri Algıları Arasındaki İlişkilerin
İncelenmesi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi 11(1) Kış 229-247.
- Pekel, H.N.(2001). “İşletmelerde Motivasyon – Verimlilik İlişkisi Devlet Hava Meydanları İşletmesi
Antalya Havalimanı Çalışanları Arasında Bir Örnek Olay Araştırması”, Yüksek Lisans Tezi,
Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
- Schweiger, D. M.,& DeNisi, A. (1991). Communication with employees following a merger: A
longitudinal field experiment. Academy of Management Journal, 34, 110-135.
- Seren, Ş. ve Baykal, Ü. (2007). “Kalite Belgesi Alan Hastanelerde Örgüt Kültürü Ve Değişime Karşı
Tutumun İncelenmesi”, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007; 10: 2,
1-11.
- Taner, B. Ve Özkan, C.(2013). “Kalite Yönetim Sistemi Ve Yaşanan Değişime İlişkin Tutumlar:
Mersin Üniversitesi Örneği”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 22, Sayı1, 2013,
Sayfa 213-228.
- Tokat, B. (2012). Örgütlerde Değişim ve Değişim Yönetimi. Ankara, Seçkin Yayıncılık.
- Topaloğlu, I.G.(2010). “İşgörenlerin Adalet Ve Etik Algıları Açısından Örgütsel Güven İle Örgütsel
Bağlılık İlişkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Ankara.
- Yavuz, E.(2009). “İşgörenlerin Dönüşümcü Liderlik ve Örgütsel Bağlılık İle İlgili Tutumlarına
Yönelik Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi 1/2 (2009) 51-69.
- Yavuz, E.(2010).” Kamu ve Özel Sektör Çalışanlarının Örgütsel Adalet Algılamaları Üzerine Bir
Karşılaştırma Çalışması”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11 (2) 2010, 302-312.
- Yeniçeri, Ö. (2002). Örgütsel Değişimin Yönetimi. Ankara, Nobel Yayıncılık.
- Yeniçeri, Ö., Demirel, Y., Seçkin, Z.(2009). “Örgütsel Adalet ile Duygusal Tükenmişlik Arasındaki
İlişki: İmalat Sanayi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, KMU İİBF Dergisi Yıl:11 Sayı:16
Haziran/2009, 83-99.
- Yıldırım, A. (2010). “Etik Liderlik Ve Örgütsel Adalet İlişkisi Üzerine Bir Uygulama”, Yüksek
Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.