OKUL YÖNETİCİLERİNİN KULLANDIKLARI GÜÇ KAYNAKLARI İLE ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL GÜVEN DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
Bu araştırmanın amacı okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Araştırma tarama modeliyle yürütülmüştür. Araştırma evrenini 2015-2016 eğitim-öğretim yılı Samsun ilinde bulunan dört merkez ilçede çalışan ilkokul ve ortaokul öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, tabakalı ve basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılarak 2015-2016 yılında Samsun ili belirtilen ilçelerde bulunan toplam 52 okulda çalışan 510 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada kullanılan veri toplama aracı üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde öğretmenlerin demografik değişkenlerini içeren maddeler (cinsiyet, mesleki kıdem, medeni durum, branş, bulundukları okuldaki görev süresi); ikinci bölümde örgütsel güven düzeyini ölçmeye yönelik maddeler ve üçüncü bölümde ise güç türlerini ölçmeye yönelik maddeler bulunmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Aslanargun’un (2009) geliştirdiği “Güç Türleri Ölçeği” ve Yılmaz’ın (2006) geliştirdiği ‘‘Örgütsel Güven Düzeyi Ölçeği’’ kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS programı kullanılmıştır. Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyleri arasında ilişkiyi belirlemek için korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları, ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel güven algı düzeylerinin yordayıcısı olup olmadığını test etmek için basit doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulguları incelendiğinde okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyleri arasında düşük düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Okul yöneticilerin kullandığı güç kaynaklarının, ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel güven algılarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
THE RELATIONSHIP BETWEEN POWER SOURCES USED BY SCHOOL PRINCIPALS AND ORGANISATIONAL TRUST OF PRIMARY AND SECONDARY SCHOOL TEACHERS
The aim of this study is to determine the relationship between power sources used by school principals and organisational trust scales of primary and secondary school teachers. The study employed survey method. The universe of our research was gathered from school teachers working in primary and secondary schools at the fourcentral districts of Samsun. In the direction of stratified and simple random sampling method, the sample of the research consists of 510 teachers in 52 schools in Samsun in 2015-2016 school year. We used “Scale of Power Sources” developed by Aslanargun (2009) and the “Organisational Trust Level Scale” developed by Yılmaz (2006). The gathered data was analyzed by using SPSS Program. We examined the correlation coefficient to define the relationship between power sources used by school principals and organisational trust scale of primary and secondary school teachers. Simple linear regression analysis was used to determine whether the power sources of principals are precursors of the primary and secondary school teacher’s organisational trust level. When we examined the findings, we found a low-level, positive significant relationship between power sources used by school principalsandorganisational trust scale of primary and secondary school teachers. We concluded that the power sources used by school principals is a significant precursor of organisational trust scale of primary and secondary school teachers.
___
- Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2012). Okul yöneticilerinin kullandığı güç kaynakları ile öğretmenlerin
örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri
Dergisi, 12(3),1833-1852.
- Ardıç, K. ve Uslu O. (2013). Güç mesafesi örgütsel güveni etkiler mi?.Afyon Kocatepe Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 313-338.
- Artuksi, E. (2009). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin okulun örgütsel güven düzeyine
ilişkin algıları. Bilim Uzmanlığı Tezi. İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aslanargun, E. (2009). İlköğretim ve lise müdürlerinin okul yönetimde kullandığı güç türleri.
Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Atmaca, T. (2014). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç türleri ile öğretmenlerin yaşadıkları
yıldırma, örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm arasındaki ilişki.Yüksek Lisans Tezi. Gazi
Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Bakan İ. ve Büyükmeşe, T. (2010).
Liderlik türleri ve güç kaynaklarına ilişkin mevcut-gelecek
durum karşılaştırması: eğitim kurumu yöneticilerinin algılarına dayalı bir alan
araştırması.KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(19), 73-84.
- Başaran, E. İ. (2000). Eğitim yönetimi nitelikli okul(4. Baskı). Ankara: Feryal Matbaası.
- Başaran, E. İ. (1992). Yönetimde insan ilişkileri. Ankara: Nobel Yayınları.
- Bilgiç, Ö. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyine ilişkin algıları:
küçükçekmece örneği. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü.
- Bursalıoğlu, Z. (2013). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (18. Baskı). Ankara: Pegem
Akademi.
- Can, N. (2013). Öğretmen liderliği (3. Baskı). Ankara: Pegem A Akademi.
- Christensen, L. B., Johnson, R. B. & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz.
(Çev: A. Aypay). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Demir-Engizek, S. (2011). Örgütsel güven, örgütsel bağlılık ve iş tatmininin çalışanlar açısından
algısı; kahramanmaraş tekstil sektöründe bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi.
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Dinç, S. (2007). Örgütsel güven yaratmada örgüt kültürünün rolü. Yüksek Lisans Tezi. Marmara
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Diş, O. (2015). Okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynakları ile örgüt iklimi arasındaki
ilişki.Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Erkuş, A. (2011). Bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Etzioni, A. (1961). A comparative analysis of complex organisations, on power, ınvolvement and
their correlates. NY: The Free Press.
- French, J. R. & Raven, B. (1959). The bases of social power. InD.Cartwright ve A. Zander
(Eds.),Studies in socialpower(p.259-269). Ann Arbor MI: Research Center ForGroup
Dynamics, Institue For Social Research, Universityof Mıchigan.
- Handy, C. (1998). Ruhun arayışı. (Çev. Nurettin Elhüseyni), İstanbul: Boyner Yayınları.
- Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2012). Eğitim yönetimi. (Çev: S. Turan). Ankara: Nobel yayın Dağıtım.
- Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi (26. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Koçel, T. (2014). İşletme yöneticiliği (15. Baskı). İstanbul: Arıkan Basım YayımDağıtım Ltd. Şti.
- Lenz, P. A. (2005). Teacher school board nember trust relationships their perceived ınfluence on
school effectiveness interdisciplinary. Doctoral Dissertation. Duquesne University.
- Lorcu, F. (2015). Örneklerle veri analizi spss uygulamalı. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Mitchell, T.R., Hopper, H., Daniels, D., Falvy, J.G.& Ferris, G.R. (1998). Power, accountability and
ınappropriate action. Applied Psychology: An International Review,47(4), 497–517.
- Mishra, A. K. (1996). Organizational responses to crisis: the centrality of trust. In R.M.Kramer &
T.R.Tyler (Eds.),Trust in organizations: Frontiers of theory and research. 261-287,
Thousand Oaks.
- Mishra, J. & Morrissey, M. A. (1990). Trust in employee/employer relationships, A survey of west
michigan managers. Public Personel Management, 19(4), 443-463.
- Önder, E. ve Tulunay A. Ö.(2017). Öğretmenlerin örgütsel adalet algısı ve örgütsel bağlılıkları
arasındaki ilişkiler: Türkiye’de yapılmış çalışmaların meta analizi, Turkish Studies -
International Periodical for the Languages,Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 12/25, p. 589-608.
- Peiro, J. M. & Melia, J. L. (2003). Formal and ınformal ınterpersonalpower in organisations: Testing
a bifactorial model ofpower in role sets. Applied Psychology: AnInternational Review, 52(1),
14–35.
- Polat, S. ve Doyuran, Ş. (2005).Okul müdürlerinin güç mesafesi ve belirsizlikten kaçınma eğilimleri
ile güven düzeyleri arasındaki ilişki, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Pamukkale
Üniversitesi Eğitim Fakültesi 28–30 Eylül 2005, Denizli.
- Schermerhorn, J. R., Hunt, J. G.,& Osborn, R. N. (2000).Organizational behaviour (7th Edition).
USA: John Wiley & Sons, Inc.
- Şimşek, M. Ş. (2008). Yönetim ve organizasyon (10. Baskı). Konya: Günay Ofset.
- Şimşek, S. ve Taşçı, A. (2004). Örgütlerde güven konsepti ve emniyet örgüt’ünde güven
modellerinin değerlendirilmesi. Polis Dergisi, (34), 1-8.
- Taylor, R. G. (1989). The role of trust in labor-management relations. Organization Development
Journal, 7, 85–89.
- Tschannen-Moran, M.&Hoy, W. K. (2000). A multidisciplinary analysis of the nature, meaning and
measurement of trust. Review ofEducational Research, 70(4) , 547-593.
- Üçok, D. ve Turgut, T. (2014). İstismarcı yönetici davranışının işyerindeki sapkın davranışlar
üzerindeki rolü. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Dergisi, 9(3), 163-179.
- Yaşar, Ö. (2005). Örgütsel iklimin örgütsel güven üzerindeki etkisi ve bir uygulama. Doktora Tezi.
Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri
ve bazı değişken açısından incelenmesi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Yılmaz, K. (2009). Özel dershane öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık
davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(59), 471-490
- Weber, M. (1947). The theory of social and economic organization. London: Oxford University
Press.
- Wilson, K. E. (2005). The likelihood of use and acceptability of social power bases ın school
consultation. Unpublished Doctoral Dissertation. North Carolina State University.
- Zafer, D. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç kaynaklarına ilişkin
öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.