OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİ ALMIŞ ÇOCUKLARIN AKRAN İLİŞKİLERİ DEĞİŞKENLERİNİN 5 VE 6 YAŞTA İNCELENMESİ İKİ YILLIK BOYLAMSAL ÇALIŞMA

Araştırmanın amacı, okul öncesi eğitime devam eden çocuklarının akran ilişkileri değişkenlerinin 5 ve 6 yaşta anlamlı düzeyde değişiklik gösterip göstermediğinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini, 2010-2011 eğitim-öğretim yılında Denizli il merkezindeki özel anaokulu, Tavas ve Serinhisar ilçelerindeki 2 bağımsız anaokuluna devam etmiş, 5 ve 6 yaş grubundan 78 çocuk ve 7 anaokulu öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada, Ladd ve Profilet Çocuk Davranış Ölçeği ve Akranların Şiddetine Maruz Kalma Ölçeği kullanılmıştır. Veri toplama süreci aynı örneklem grubuna ölçeklerin bir yıl ara ile iki kere uygulanmasıyla gerçekleşmiştir. Okul öncesi öğretmenleri "Çocuk Davranış Ölçeği, Akran Şiddetine Maruz Kalma Ölçeği'ni her çocuk için her uygulama döneminde bir defa doldurmuştur. Araştırmanın ilk verileri 2011'in mayıs ayında, ikinci veriler ise bir yıl sonra 2012'nin mayıs ayında doldurulmuştur. Verilerin analizinde okul öncesi eğitime devam eden çocuklarının akran ilişkileri değişkenlerinin 5 ve 6 yaşta anlamlı düzeyde değişiklik gösterip göstermediğini incelemek için ilişkili örneklemler için tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmanın genel sonuçlarına göre, okul öncesi eğitimi almış çocukların saldırganlık düzeyleri, sosyal olmayan davranış düzeyleri, korkulu-kaygılı olma düzeyleri, dışlanma düzeyleri ve akran şiddetine maruz kalma düzeyleri 6 yaşta düşüş göstermekte iken olumlu sosyal davranış düzeyleri 6 yaşta artış göstermektedir. Okul öncesi eğitimi almış çocukların akran ilişkilerine bağlı değişkenler 5 ve 6 yaşta değişiklik göstermektedir. Okul öncesi eğitimi almış çocukların akran ilişkilerine bağlı değişkenlerden saldırganlık düzeyi, olumlu sosyal davranış düzeyi, sosyal olmayan davranış düzeyi, korkulu-kaygılı olma düzeyi, dışlanma düzeyi ve akran şiddetine maruz kalma düzeyi 5 ve 6 yaşta sabit kalmamış düşüşler ve artışlar göstermiştir

INVESTIGATION OF VARIABLES OF PEER RELATIONSHIPS OF CHILDREN RECEIVING PRESCHOOL EDUCATION IN AGES 5 AND 6: A TWO-YEAR LONGITUDINAL STUDY

The purpose of this study is to examine whether variables of peer relationships of children who attend preschool education significantly change in ages 5 and 6 or not. The sample group of the study consisted of 78 children aged 5 and 6, who attended a private kindergarten in the city center of Denizli and 2 independent kindergartens in Tavas and Serinhisar districts in the school year of 2010-2011, as well as 7 preschool teachers. Ladd and Profilet Child Behavior Scale and Peer Victimization Scale were used in the study. The data collection process was performed by applying the scales on the same sample group once in 2011 and once in 2012. Preschool teachers filled out the “Child Behavior Scale and Peer Victimization Scale” once for each child during each application period. While the first data of the study were collected in May of 2011, one year later the second data were collected in May of 2012. One way analysis of variance (ANOVA) was used for the correlated samples in the data analysis in order to examine whether variables of peer relationships of children attending preschool education significantly change in ages 5 and 6 or not. According to the general results of the study; while aggression levels, asocial behavior levels, anxious-fearful levels, exclusion levels and peer victimization levels of preschool children decrease at the age of 6, their prosocial behavior levels increase at the age of 6. Variables of peer relationships of children who received preschool education vary in ages 5 and 6. Aggression levels, prosocial behavior levels, asocial behavior levels, anxious-fearful levels, exclusion levels and peer victimization levels, which were among peer relationship variables of children who received preschool education, did not remain stable in ages 5 and 6 and showed decreases and increases. Key Words: Peer Relationships, Preschool Education, Longitudinal Study

___

  • ALTUNIġIK, R., COġKUN, R., BAYRAKTAROĞLU, S. ve YILDIRIM, E. (2005). Sosyal Bilimlerde AraĢtırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı, 4.Baskı, Sakarya Kitabevi, Sakarya.
  • BEYAZKÜRK, D., ANLIAK, ġ. ve DĠNÇER, Ç. (2007). Çocuklukta Akran ĠliĢkileri ve ArkadaĢlık, Eğitim Araştırmaları Dergisi, 26, 13-26.
  • CHEN, X., CHANG, L., HE, Y. and LIU, H. (2005). The Peer Group as a Context: Moderating Effects on Relations Between Maternal Parenting and Social and School Adjusment in Chinese Children, Child Development, 2, 76, 417-434.
  • ÇETĠN, F., ALPA-BĠLBAY, A. ve ALBAYRAK-KAYMAK, D. (2003). AraĢtırmadan Uygulamaya Çocuklarda Sosyal Beceriler: Grup Eğitimi. Ġstanbul: Epsilon Yayınları
  • DENHAM, S. A., BLAIR, K.A., DE MULDER, E., LEVITAS, J., SAWYER, K., MAJOR, S. A. and PATRICK, Q. (2003). Preschool Emotional Competence: Pathway to Social Competence?, Child Development, 74, 1, 238-256.
  • ERWIN, P. (2000). Çocuklukta ve Ergenlikte ArkadaĢlık, Çeviren: Osman Akınhay. Ġstanbul: Alfa Kitabevi.
  • GÜLAY, H. (2008). 5-6 Yaş Çocuklarına Yönelik Akran İlişkileri Ölçeklerinin Geçerlik Güvenirlik Çalışmaları ve Akran İlişkilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ġstanbul.
  • GÜLAY, H. (2011). The Peer Relations of 5-6 Year Old Children in Relation to Age and Gender, Eurasian Journal of Educational Research, 43, 107-124.
  • KARASAR N. (2009). Bilimsel AraĢtırma Yöntemi, 20. Baskı. Ankara: Nobel Dağıtım,
  • LADD, G. W., PRICE, J. M. and HART, C. H. (1988). Predicting Preschoolers Peer Status From Their Playground Behaviours and Peer Contacts, Child Development, 59, 986-992.
  • LADD, G. W., KOCHENDERFER, B. J. and GOLEMAN, C. C. (1997). Classroom Peer Acceptance, Friendship and Victimization: Distinct Relational Systems That Contribute Uniquely to Children’s School Adjustment?, Child Development, 6, 69, 1181-1197.
  • LADD, G. W. and KOCHENDERFER-LADD, B. (2002). Indentifying Victims of Peer Aggression from Early to Middle Childhood: Analysis of Crossprevalance of Victimization and Characteristics of Identified Victims, Psychological Assessment, 14, 1, 74- 96.
  • LIER, P., VITARO, F., WANNER, B., VUIJK, P. and CRIJNEN, A. (2005). Gender Differences in Developmental Links Among Antisocial Behaviour, Friends’ Antisocial Behaviour and Peer Rejection in Childhood: Result From Two Cultures, Child Development, 4, 76, 841- 855.
  • LINDSEY, E. W. and COLWELL, M. J. (2003). Preschooler’s Emotional Competence Links to Pretend and Physical Play, Child Study Journal, 1, 33, 39-53.
  • MENARD, S. (1991). Longitudinal Research, Sage Publications.
  • MENDEZ, J. L. FANTUZZO, J. and CICCHETTI, D. (2002). Profiles of Social Competence Among Low-Income African-American Preschool Children, Child Development, 73, 4, 1085- 1100.
  • MONKS, C. P., RUIZ, R. O. and VAL, E. T. (2002). Unjustified Aggression in Preschool, Aggressive Behavior, 28, 458-476.
  • POLENSKI, T. A. (2001). Child Characteristics and Relations in the Family as Predictors of Peer Relationships (Unpublished Doctoral Thesis), University Of Pittsburg, USA.
  • SCHREPFERMAN, L. M., EBY, J., SNYDER, J., and STROPES, J. (2006). Early Affiliation and Social Engagement with Peers: Prospective Risk and Protective Factors for Childhood Depressive Behaviors. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 14, (1), 50-61.
  • SCHMIDT, M. E., DEMULDER, E. K. and DENHAM, S. A. (2002). Kindergarten SocialEmotional Competence: Developmental Predictors and Psychosocial Implications, Early Child Development and Care, 172, 451-462.
  • ROWLEY, S. J., SELLERS, R. M., CHAVOUS, T. M. and SMITH, M. A. (1998). The Relationship Between Racial Identity and Self-Esteem in African American College and High School Students, Journal of Personality and Social Psychology, 74, 715-724.
  • WEISS, E. M., MACIOLEK, L. C. and REIO, T. G. (2001). The Prevalance of Anxiety and Prosocial Behaviors in Child-Centered and Basic Skills Classrooms, Overhead Project, John Hopkins University.