OKUL GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASINDA NÖBETÇİ ÖĞRETMEN UYGULAMASINA İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ
Bu araştırmanın amacı, okul güvenliğinin sağlanmasında nöbet uygulaması ile ilgili öğretmen görüşlerini belirlemektir. Nitel yöntemin kullanıldığı araştırma durum çalışması olarak desenlenmiştir. Çalışma grubunu, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Amasya ili merkez ortaokullarında görev yapmakta olan 17 erkek ve 13 kadın olmak üzere 30 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış ve elde edilen veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucu elde edilen bulgulara göre öğretmenler güvenli okulu, öğrencilerin ve personelin huzur içerisinde çalıştığı, öğrenci ve çalışanların güvende olduğu ve korku ve endişenin olmadığı, öğrenci, öğretmen ve çalışanların sağlık ve can güvenliğini koruyabilecek donanıma sahip, fiziksel ve sosyal koşulları eğitim- öğretime uygun olan okul olarak tanımlamışlardır. Okul güvenliğini sağlamada nöbet uygulamasının önemli bir yeri olduğunu ifade eden öğretmenler; nöbet görevinin öğrencilerin kaza geçirme ve yaralanma risklerini azalttığını belirtmişlerdir. Diğer taraftan, öğretmenler nöbet uygulamasının öğrencilerde sürekli gözetlenme hissi ile baskı ve tedirginlik hissi oluşturabileceğini ifade etmişlerdir. Ayrıca nöbet uygulamasının öğretmenleri hem fiziksel hem de psikolojik olarak yorduğu ve buna bağlı olarak performanslarının düştüğü elde edilen bulgular arasındadır. Nöbet uygulamasının iyileştirilmesi adına neler yapılabileceği ile ilgili önerilerde öğretmenler, Milli Eğitim Bakanlığı'nın nöbet karşılığı öğretmene ücret vermesi gerektiğini, nöbet görevi için öğretmen dışında kişilerin görevlendirilmesi ve nöbet uygulamasıyla ilgili seminer veya hizmetiçi eğitim kursları düzenlemesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Okul yönetiminin yapması gerekenler ile ilgili öneriler; bütün sorumluluğu öğretmenin üzerine yıkmaması, gerekli fiziki önlemlerin alınmasını sağlaması, nöbet tutan öğretmenlerin takibini iyi yapması, nöbet tutan öğretmenin ders yoğunluğunu ayarlaması, ödül sistemi uygulaması ve nöbet tutulan yerlerde birden fazla öğretmen görevlendirmesi konusunda olmuştur. Öğretmenlerin yapması gerekenler ise nöbetinde hassas davranması ve görevini hakkıyla yerine getirmesi olarak ifade edilmiştir.
THE ROLE OF TEACHERS ON DUTY IN ENSURING SCHOOL SAFETY
The purpose of this research is to determine the teachers’ opinions on the duty teacher application in ensuring school safety. Qualitative method was preferred and the research was designed as a case study. Study group consisted of 30 teachers including 17 male and 13 female teachers who work in the central province of Amasya secondary schools at 2014-2015 academic year. Data were collected via semi-structured interview form and analyzed through content analysis. According to the findings, teachers defined the safe school as a school that students and staff work in peace, live in safe without fear and anxiety and the school has the equipment that provide health and life safety of students, teachers and workers and also physical and social conditions suit the education. Teachers who expressed the importance of duty of care in ensuring school safety, pointed out that duty of care can reduce the risks of the students’ injuries and accidents. On the other side, teachers indicate that duty of care can cause pressure, uneasiness and the feeling of supervised by others on students. Also, findings show that duty of care can cause both physical and psychological fatigue on teachers and according to this fatigue, teachers performance may fall. Recommendations of the teachers on what can be done to improve duty of care are; Ministry of National Education have to give extra payment to teachers for their duty of care, the duty is given other persons except techers and it is necessary to prepare seminars and in-service training course about duty of care of teachers. The recommendations that school management have to do is; not to give all the responsibilities on teachers, to take necessary physical precautions, to supervise the teachers on duty carefully, to adjust the intensity of the lessons of the teachers on duty, to apply the award system and to assign more than one teacher for the places that the teacher is on duty. The recommendations that the teachers have to do are; to be sensitive about his/her duty and do his/her best to fulfill the duty
___
- Ada, S. ve Ünal, S. (1999). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
- Alp, K. (2012). İlköğretim okullarında güvenlik. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
- Aslanargun, E. ve Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 349-368.
- Bucher, K.T. ve Manning, M.L. (2005). Creating safe schools. The Clearing House, 79(1), 55-59.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.
- Çalıkoğlu, A. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin okul güvenliğine ilişkin görüşleri: Çanakkale il merkezi örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekizmart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Çiftçi, S., Meydan, A., Koçyiğit, S. ve Kayılı, G. (2011). Sınıf öğretmenlerinin birlikte çalışma durumlarına ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 211-224.
- Dönmez, B. (2001). Okul güvenliği sorunu ve okul yöneticisinin rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25, 63-74.
- Eraslan, R. (2007). Bir ilköğretim okulu ikinci kademe öğrencilerinde okul kazası görülme sıklığının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Ergüder, B. (2004). İlköğretim okullarında öğrencilerin uğradıkları kazaların incelenmesi. Bilim uzmanlığı tezi. Hacettepe Üniversitesi Ev İdaresi ve Aile Ekonomisi Programı, Ankara.
- Erkal, S. ve Yertutan, C. (2010). Çocukların okulda kaza geçirme durumu ve okulda kaza geçirmelerini önlemeye yönelik ebeveyn davranışlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi. http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/makaleler/sibelerkalcananyertutan.pdf 10.06.2015 tarihinde alınmıştır. adresinden
- Erol, F. (2009). Okulda güvenlik sorununa yol açan etkenlerin belirlenmesi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
- Gömleksiz, M., Kilimci, S., Vural, R.A., Deniz, Ö., Meek, Ç.K. ve Erdal, E. (2008). Okul bahçeleri mercek altında: Şiddet ve çocuk hakları üzerine nitel bir çalışma. İlköğretim Online, 7(2), 273-287.
- Günay, G. ve Özbilen, F. M. (2014). İlköğretim öğretmenlerinin okul nöbet görevleri üzerine bir değerlendirme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 64-78.
- Gündoğdu, K., Saracaloğlı, A.S., Altın, M. ve Üstündağ, N. (2015). Okul nöbetlerinin öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi: Problemler ve öneriler. İlköğretim online, 14(1), 276- 294.
- Gür, K. ve Yıldız, A. (2009). Öğrencilerin okul kazalarında güvenlik önlemlerine yönelik bilgi ve davranış ölçeklerinin geçerlik ve güvenirliği. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(1), 10-21.
- Güven, M. (2002). Okul güvenliğinde psikolojik danışmanların rolü ve görevleri. Eğitim Araştırmaları, 9, 67-72.
- Hamurcu, H. (1998). Fen derslerinde güvenlik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 29-32.
- Helvacı, M. A. ve Çetin, A. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin belirlenmesi (Uşak ili örneği), Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkıc Volume 7/3, Summer 2012, p. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3454, ANKARA-TURKEY 1308-2140,
- Işık, H. (2004). Okul güvenliği: Kavramsal bir çözümleme. Milli Eğitim Dergisi, 164. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/164/isik.htm 11.12.2015 tarihinde alınmıştır. adresinden
- Kepenekçi, Y.K. ve Özcan, A.Y. (2000). Okullarda suçun önlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 33(1-2), 153-163.
- Memduhoğlu, H.B., ve Taşdan, M. (2007). Okul ve öğrenci güvenliği: Kavramsal bir çözümleme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(34), 69-83.
- Mwale, H. M. (2006). Safe schools for teaching and learning developing a school-wide self-study process. Doctor of Philosophy in Cirriculum and Instruction. Faculty of Virginia Polytechnich Institute and State University, Virginia.
- Nezihoğlu, G.Ö. ve Sabancı, A. (2010). İlköğretim okul yöneticilerinin görüşlerine göre öğrencilerin istenmeyen davranışları ve bu davranışlarla başa çıkma yöntemleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 41-53.
- Ögel, K., Tarı, I., Eke, C.Y. (2006). Okulda Suç ve Şiddeti Önleme. Yeniden Yayınları. No: 17
- Öğülmüş, S. (2006). Okullarda şiddet ve alınabilecek önlemler. Eğitime Bakış, 2(7), 16-24.
- Özer N. ve Dönmez B. (2013). Güvenlik kameraları ve okul güvenliği: Bir ölçek geliştirme çalışması, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/3 Winter 2013, p. 437-448, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4584, ANKARA-TURKEY
- Özmen, F. ve Aküzüm, C. (2010). Okulların kültürel yapısı içinde çatışmalara bakış açısı ve çatışma çözümünde okul yöneticilerinin liderlik davranışları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(2), 65-75.
- Özgan, H. ve Bozbayındır, F. (2011). Okullarda adil olmayan uygulamalar ve etkileri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 66-85.
- Prisloo, I. J. (2005). How safe are South African schools? South African Journal of Education, 25(1), 5-10.
- Ramsay, I.M. ve Shorten, A.R. (1996). Teachers and law, Teachers and the duty of care. Butlerworths, Sydney: Education and the Law.
- Skipa, J.R. ve Peterson, R.L. (2000). School discipline at a crossroads: From zero tolerance to early response. Exceptional Children, 66(3), 335-347.
- Turan, H. (2007). Çankaya ilçesinde görev yapan ilköğretim okul müdürlerinin yönetim işlevlerinde karşılaştıkları sorunlar ve sorun çözme uygulamaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Turhan, M., & Turan, M. (2012). Ortaöğretim kurumlarında güvenlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(1), 121-142.
- Ünal, S., Öztürk, M. ve Gürdal, A. (1998). İlköğretim okullarının bina standartlarına uygunluğu. IV. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu Bildirileri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
- Yaman, E. ve Ayar, N. (2009). Okul güvenliğine farklı bir yaklaşım: Okul polisi uygulaması. Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 2, 147-172.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
- Yin, R.K. (2009). Case study: Research design and methods (fourth edition). California: Sage.
- Yörük, S. ve Sağban, Ş. (2012). Okul müdürlerinin kültürel liderlik rollerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyine etkisi, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkıc Volume 7/3, Summer 2012, p. 2795-2813, http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3479, ANKARA-TURKEY 1308-2140,