OĞUZ ATAY’IN TUTUNAMAYANLAR ADLI ROMANINDA YAPI VE İZLEK

Oğuz Atay'ın modernist romana özgü teknikleri kullanarak kaleme aldığı Tutunamayanlar, bireyin varoluş sorununu merkeze alarak, kişilerin yaşadığı dünyayı anlamlandırma kaygısını, dünya üzerinde kendine bir yer edinme endişesini ve bozulan benlik bütünlüğünü yeniden inşa etme çabasını anlatır. Romanda tutunamayan, içinde yaşadığı topluma uyum sağlayamayan, yalnızlaşmış ve yabancılaşmış aydına karşılık kullanılırken; tutunamamak eylemi, bu aydının hayat karşısında kendi varoluşunu ifade etme biçimine karşılık gelir. Çok katmanlı bir yapıya sahip olan roman, birden fazla anlatım tekniği, söyleyiş özelliği ve dilin farklı kullanımlarından meydana gelir. Tutunamayanlar'da, kişinin dünya üzerindeki yolculuğu, dış dünyanın katı gerçeklerinden bunalan bireyin içinde yaşadığı topluma uyum sağlayamaması, yanlış anlaşılması, kültürüne yabancılaşması ve bunun sonucunda yalnızlaşması anlatılır. Tutunamayanlar'ın yapısal ve izleksel açıdan incelendiği bu çalışmanın, birinci bölümünde romanın yapısını oluşturan öğeler üzerinde durulmuştur. Romanın kimliği, isim-içerik ilişkisi, romanda bakış açısı ve anlatıcı düzlemi, olay örgüsü, kişiler, mekân ve zaman, anlatı merkezli bir bakış açısıyla incelenmiştir. Çalışmada, romanın yapısını oluşturan unsurlar ayrıntılı bir biçimde ele alınarak metni oluşturan temel yapılar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın izleksel açıdan incelendiği ikinci kısımda ise öncelikle kora şeması oluşturulmuştur. Oluşturulan kora şeması doğrultusunda, özellikle kavramsal ve simgesel düzlemde ülkü değerler ve karşı değerler belirlenerek, romanda tespit edilen izlekler aracılığıyla roman açımlanmaya çalışılmıştır

STRUCTURE AND THEME IN OGUZ ATAY'S TUTUNAMAYANLAR NAMED NOVEL

Oğuz Atay's ‘Tutunamayanlar’ named novel which is written with the modernist techniques by the author, focuses on the problem of the existence of the individuals and describes the anxiety of the individuals who tries to make sense of the world they live in, and it also tries to explain the anxiety of the individuals who acquires a place in the world and to rebuild the integrity of their distorted self. In the novel, the disconnected person corresponds to the intellectual who could not adopt to the society, and is alienated and isolated from the society, and the act of being disconnected from life corresponds to the intellectual's self expression of his own existence in the face of life. The novel which has a multi-layered structure, more than one narrative technique, genre and different uses of language. In Tutunamayanlar novel, journies of individuals around the world, inability of the individuals who suffocate from the rigid realities of the external world, the misunderstandings, the alienation of the cultures and the result of this isolation, has been explained. The first part of this study which examines Tutunamayanlar named novel from the structural and the thematic perspective, emphasises the elements that make up structure of the novel. Also the identity of the novel, name and content relation, perspective and narrator's plane, event braid, persons, space and time, was examined with narrative centred point of view. In the study, the elements forming the structure of the novel were examined in detail and it is tried to reveal the basic structures that constitute the text. In the second part of the study which examines the novel from the aspect of the theme, firstly the indicator scheme is created. In the direction of the generated indicator scheme, ideals and counter values were determined by stating especially the conceptual and symbolic plane and the novel was tried to be analysed through the traces of identified themes

PDF

___

Akatlı, Füsun (2012), “Öykücü Oğuz Atay”, Handan İnci, Elif Türker (Yay. Haz.), Oğuz Atay İçin Bir Sempozyum, 2. Baskı içinde (43-48), İstanbul: İletişim Yayınları.
Aktulum, Kubilay (2011), Metinlerarsılık//Göstergeler Arasılık, 1. Baskı, Ankara: Kanguru Yayınları.
Atay, Oğuz (2009), Tutunamayanlar, 44. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Bachelard, Gaston (2008), Uzamın Poetikası, (Çev. Alp Tümertekin), 1. Baskı, İstanbul: İthaki Yayınları.
Belge, Murat (2012), Edebiyat Üstüne Yazılar, 4. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Bourneur, Roland ve Quellet Réal (1989), Roman Dünyası ve İncelemesi, (Çev. Hüseyin Gümüş), 1. Baskı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Campbell, Joseph (2010), Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, (Çev. Sabri Gürses), 2. Baskı, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Ecevit Yıldız (2011), Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, 7. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Ecevit Yıldız (2013), Kurmaca Bir Dünyadan, 1. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Ecevit, Yıldız (2014), Ben Burdayım…, 6. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Ertuğrul, Suna (2012), “Kanundışı: Tutunamayanlar”, Handan İnci- Elif Türker (Haz.), Oğuz Atay İçin bir Sempozyum, 2. Baskı içinde (79-88), İstanbul: İletişim Yayınları.
Foucault, Michel (2011), Özne ve İktidar (Çev. Işıl Ergüder-Osman Akınhay), 3. Baskı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Gasset, Ortega Y (2011), İnsan ve “Herkes”, (Çev. Neyyire Gül Işık), 4. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları.
Gürbilek, Nurdan (2010a), Ev Ödevi, 4. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları.
Gürbilek, Nurdan (2010b), Kör Ayna, Kayıp Şark, 3. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları.
Gürbilek, Nurdan (2010c), Kötü Çocuk Türk, 3. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları. Jahn, Manfred (2012), Anlatıbilim, (Çev. Bahar Dervişcemaloğlu), 1. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Johan, Huizinga (1995), Homo Ludens: Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Jung, Carl Gustav (2009), Dört Arketip, (Çev. Zehra Aksu Yılmazer), 3. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları.
Jung, Carl Gustav (2010), İnsan Ruhuna Yöneliş, (Çev. Engin Büyükinal), 7. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
Kanter, M. Fatih (2009), Yaprak Dökümü Romanında Yapı ve İzlek, Turkish Studies, 4/8, 1588- 1620.
Kierkegaard, Soren (2009), İroni Kavramı, (Çev. Sıla Okur), 3. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Kierkegaard, Soren (2011), Kaygı Kavramı, (Çev. Türker Armaner), 5. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Koçak, Orhan (2012), “İroni mi Şaka mı?” Handan İnci, Elif Türker (Yay. Haz.), Oğuz Atay İçin Bir Sempozyum, 2. Baskı içinde (239-248), İstanbul: İletişim Yayınları.
Korkmaz, Ramazan (2007), “Romanda Mekânın Poetiği”, Ayşenur Külahlıoğlu İslam, Süer Eker (Ed.), Edebiyat ve Dil Yazıları, 399-415, Ankara: Grafiker Yayınları.
Korkmaz, Ramazan (2008), Aytmatov Anlatılarında Ötekileşme Sorunu ve Dönüş İzlekleri, 2. Baskı, Ankara: Grafiker Yayınları.
Korkmaz, Ramazan (2012), “Romanda Dramatik Aksiyonu Sağlayan Değerlerin Görüntü Seviyeleri Üzerine Bazı Öneriler”, Scholarly Depth and Acurary- Lars Johanson Armağanı, 271- 282, Ankara: Grafiker Yayınları.
Levinas, Emmanuel (2006), Ölüm ve Zaman, (Çev. Nami Başer), 1. Baskı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Levinas, Emmanuel (2011), Tanrı, Ölüm ve Zaman, (Çev. Işık Ergüden), 1. Baskı, Ankara: Dost Kitabevi.
Moran, Berna (2009), Türk Romanına Eleştirel bir Bakış 2, 16. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Odacı, Serdar (2009), Ulysses ve Tutunamayanlar’da Bilinç Akışı Tekniği, Turkish Studies, 4/1, 605-684.
Ong, Walter (2012), Sözlü ve Yazılı Kültür, (Çev. Sema Postacıoğlu Banon), 6. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları.
Pamuk, Orhan (2006), Öteki Renkler, 3. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Parla, Jale (2010), Don Kişot’tan, Bugüne Roman, 10. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Parla, Jale (2012), Türk Romanında Yazar ve Başkalaşım, 2. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
Sartre, Jean-Paul (2010), Varoluşçuluk, (Çev. Asım Bezirci), 22. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
Stevick, Philip (2010), Roman Teorisi, (Çev. Prof. Dr. Sevim Kantarcıoğlu) 3. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
Şahin, Seval (2012), “Kusurun ve Sıradanlığın Epiği: Tutunamayanlar”, Handan İnci, Elif Türker (Yay. Haz.), Oğuz Atay İçin Bir Sempozyum, 2. Baskı içinde (71-78), İstanbul: İletişim Yayınları.
Şahin, Veysel (2013), Oğuz Atay’ın Romanlarında Toplumsal Yabancılaşma, Turkish Studies, 8/9, 2313-2322.
Şener, Sevda (2012), “Oğuz Atay’da Oyun-Gerçek İkilemi”, Handan İnci, Elif Türker (Yay. Haz.), Oğuz Atay İçin Bir Sempozyum, 2. Baskı içinde (27-41), İstanbul: İletişim Yayınları.
Tosun, Necip (2011), “Yabancılaşma, Aydın Eleştirisi ve İroni: Oğuz Atay Öyküleri”, Hilmi Tezgör (Der.), Korkuyu Beklerken Gelenler, 1. Baskı içinde (9-24), İstanbul: İletişim Yayınları.
Wellek, Réne ve Warren, Austin (2011), Edebiyat Teorisi, (Çev. Ö. Faruk Huyugüzel), 1. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.