OĞUZ ATAY’IN KORKUYU BEKLERKEN HİKÂYE KİTABINDA RONİNİN KULLANIMI

İroni çağlar boyu kullanıla gelen bir söz sanatıdır. Söylenenin aksini kastetme ya da alaya alma olarak tanımlanabilecek olan ironi, kıvrak bir zekânın ürünü olarak kabul edilmektedir. İlk örneklerine Sokrates'in söylemlerinde rastlanılan ironi, edebî metinlerde de kullanılan etkili bir yöntem olmuştur. İroni, çoğunlukla bir eleştiri yöntemi olarak kullanılmaktadır. Eleştirilerini ironi yöntemi ile ileten yazar, eleştirinin dozunu yükseltmiş ama dilini yumuşatmış olur. İroni, Türk hikâyeciliğinde zaman zaman kullanılan ifade tarzlarından biridir. Ahmet Mithat'tan itibaren hikâye dalında ironin örneklerini görmek mümkündür. Türk edebiyatının öncü isimlerinden biri olarak kabul edilen Oğuz Atay, eserlerinde ironiyi oldukça fazla kullanmıştır. O ironiyi, edebî bir tarz olarak benimsemiştir. Oğuz Atay'ın ironi ile ördüğü Tutunamayanlar ve Tehlikeli Oyunlar romanlarının yanında tek hikâye kitabı olan Korkuyu Beklerken'de de ironik unsurlar kullanılmıştır. Korkuyu beklerken hikâyesi ve kitaptaki diğer hikâyelerde belirgin ironik söylemler vardır. Bir Mektup, Babama Mektup, Tahta At ve Ne Evet Ne Hayır başlıklı hikâyeler ironinin yoğun olarak kullanıldığı hikâyelerdir. Bu çalışmada Oğuz Atay'ın Korkuyu Beklerken hikâye kitabında yer vermiş olduğu ironinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Hayatta bir 'tutunamayan' örneği olan Oğuz Atay, eserlerinde hayata yönelik eleştirilerde bulunmuş ve bunu genellikle ironik olarak yapmıştır. İroniyi bir yazı tekniği olarak kullanan Atay'ın eleştiri yöntemi dikkat çekicidir. Korkuyu Beklerken'de Atay'ın ironik eleştirilerinin neye yönelik yapıldığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır

THE USE OF IRONY IN OĞUZ ATAY'S STORYBOOK: KORKUYU BEKLERKEN

Irony is a rhetoric that is used throughout the ages. The irony which can be defined meaning the opposite of said or making fun. It is considered as a product of a quick-wit. The irony which encountered in the Socratic' discourse firstly, it is also an efficient way to used in literary texts. The irony is mostly used as a criticism method. The poet, which convey his criticisms via the irony method, increase the level of criticism but softens his language. Irony is one of the phraseology that used from time to time in Turkish storytelling. It is possible to see examples of irony in the story branch from Ahmet Mithat. Oğuz Atay, is considered one of the pioneering figures of Turkish literature, considerably used the irony in his works. He adopted the irony as a literary form. Ironically elements are used in Korkuyu Beklerken which is the only storybook of Oğuz Atay as well as his novels include Tutunamayanlar and Tehlikeli Oyunlar which were built with the irony. There are obvious ironic discourses in "Korkuyu Beklerken" and the other stories in the book. The titles of "Bir Mektup", "Babama Mektup", "Tahta At", and "Ne Evet Ne Hayır" which are stories that the irony is used extensively. In this study, it was aimed to detect the irony in the storybook "Korkuyu Beklerken" of Oğuz Atay. Oğuz Atay who is an example as a "tutunamayan" in this life, he criticised for life and made it often ironically in his works. Atay's criticism method, who used the irony as a writing technique, is striking. It was attempted to reveal Atay's ironic criticism for what is done in Korkuyu Beklerken

___

  • AKATLI, Füsun (2012), “Öykücü Oğuz Atay”, Oğuz Atay İçin Bir Sempozyum, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • ATAY, Oğuz (2011), Korkuyu Beklerken, İletişim Yayınları, İstanbul
  • CEBECİ, Oğuz (2008), Komik Edebi Türler: Parodi, Satir ve İroni, İthaki Yayınları, İstanbul
  • ECEVİT, Yıldız (1998)‚ Edebiyatta Yabancılaşma ve Yabancılaştırma, Virgül, S.14, Aralık s.45- 47.
  • _____________(2011), “Ben Buradayım…” , İletişim Yayınları, İstanbul
  • FROMM, Erich (2003), Sahip Olmak ya da Olmak, (çev. Aydın Arıtan), Arıtan Yayınevi, İstanbul.
  • FRYE, Northrop(2009), “Kış Mitosu: İroni ve Hiciv”(çev. Yurdanur Salman - Deniz Hakyemez ), Kitap-lık Aylık Edebiyat Dergisi, S. 123, s.62-63.
  • İLHAN, Nilüfer (2012), “Yabancılaşma Olgusu ve Kürk Mantolu Madonna Romanı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 5, S. 20, s. 41-59.
  • KARABAY, Erkan (2011), “Roman Karakter(ler)i Üzerinden, Toplumsalın Eleştirisinde – Karakteri- Kurucu İmge Olarak Korku, Yalnızlık ve Yabancılaşma”, “Korkuyu Beklerken” Gelenler, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • KİERKEGAARD, Søren (2009), İroni Kavramı, İmge Kitabevi, Ankara
  • O’CONNOR, William van(2009), “İroni”, Kitap-lık Aylık Edebiyat Dergisi, S. 123, s. 59-61
  • ÖZEL, İsmet (2013), Üç Mesele, Tiyo Yayınları, İstanbul.
  • PEHLİVAN, Müge(2009), Ömer Seyfettin’den Oğuz Atay’a Türk Öykücülüğünde İroni, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, XI + 172.
  • SAKALLI, Fatih (2011), “Tutunamayanların Hikâyeleri ‘Korkuyu Beklerken’”, Turkish Studies Dergisi, S. 6/1, s. 1713-1725.
  • SCHOENTJES, Pierre. (2009), “Yazınsal İroni İmgeleri”( Çev. O. Türkay), Kitap-lık Aylık Edebiyat Dergisi. S. 123, s. 73-77.
  • ŞAFAK, Elif (2012), “Oğuz Atay’ın Çocukları”, Oğuz Atay İçin Bir Sempozyum, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • ŞAHİN, Burcu (2011), “Türkçenin (Parantez İçindeki) Delisi”, Korkuyu Beklerken Gelenler, İletişim Yayınları, İstanbul
  • ŞAHİN, Veysel (2013), “Oğuz Atay’ın Romanlarında Toplumsal Yabancılaşma”, Turkish Studies Dergisi, S. 8/9, s. 2313-2322
  • TOSUN, Necip (2011a), Modern Öykü Kuramı, Hece Yayınları, Ankara
  • ___________ (2011b) “Yabancılaşma, Aydın Eleştirisi ve İroni: Oğuz Atay Öyküleri”, Korkuyu Beklerken Gelenler, İletişim Yayınları, İstanbul
  • TÜZER, İbrahim (2010), “Oğuz Atay’dan ‘Babama Mektup’ ya da Bir Yazarın Ölen Babasıyla/Kendisiyle Hesaplaşması”, Turkish Studies Dergisi, S. 5/4, s. 1499-1515.
  • VILA-MATAS, Enrique, “İroniÜstüne”( Çev. O. Türkay), Kitap-lık Aylık Edebiyat Dergisi. S. 123, s. 78-80.