KASIM KARATAŞ, BEHÇET ORAL, TUNCAY ARDIÇ

ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN YETERLİKLERİ VE GELECEĞİ: METAFORİK BİR ANALİZ*

Bu araştırmada öğretmen adaylarının mesleklerini algılama biçimleri, öğretmenlik mesleki yeterliklerine yönelik düşünceleri, gelecekte nasıl bir öğretmen olmayı tasarladıkları ve öğretmenlik mesleğinin geleceği konusunda görüşleri incelenmiştir. Betimsel araştırma modelinin benimsendiği bu araştırma için veriler; 2016 - 2017 eğitim - öğretim yılında Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi'nin çeşitli bölümleri ve sınıf düzeylerinde öğrenim gören öğrencilerden açık uçlu soru formuyla toplanmıştır. Açık uçlu soru formundan edinilen verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre öğretmen adayları-öğretmenlik mesleğinin kutsallığına ve önemine dikkat çekmişlerdir. Ayrıca gelecekte öğrencilerinin topluma faydalı bireyler olabilmesi için mesleklerinin hakkını verecek şekilde fedakârlık gösteren, planlı ve disiplinli, kendi özgün öğretim stratejileri oluşturabilen yenilikçi ve öğrencilerine rol model olan unutulmayacak bir öğretmen olmayı hayal etmektedirler. Bir diğer bulguda ise, öğretmen adaylarının ilgili alanyazınla örtüşen şekilde öğretmen yeterliklerine ilişkin bir öğretmende olması gereken birçok kişisel ve mesleki yeterlikleri ifade ettikleri görülmektedir. Son olarak, öğretmen adayları öğretmen olarak atanamama kaygısına ve mesleğin toplum içerisinde itibarını yitirmesine bağlı olarak mesleklerinin geleceğine ilişkin umutsuz ve karamsarlık içerisinde oldukları ve geleceklerini parlak göremedikleri tespit edilmiştir. Bu bulgular ışığında öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinin önemine ve öğretmen olarak sahip olmaları gereken yeterliklere ilişkin farkındalık içerisinde oldukları; fakat mesleklerinin geleceğini parlak göremediklerinden dolayı mesleğe yönelik motivasyonlarının düştüğü sonucuna varılmıştır.

TEACHING PROFESSION'S COMPETENCIES AND ITS FUTURE: A METAPHORICAL ANALYSIS

This study examines prospective teachers' perceptions of their professions, their thoughts about teacher competencies, what kind of teacher they plan to be in the future and the future of teaching profession. The descriptive research model is adopted for this research. Data of the study gathered with open - ended question form from students at various departments and class levels of Dicle University Ziya Gökalp Faculty of Education during 2016 - 2017 academic year. Content analysis is used in the analysis of the data obtained from the open-ended questionnaire. According to the findings obtained, teacher candidates - highlighted the sanctity and importance of the teaching profession. They also dream of being a planned, disciplined, innovative, role model and unforgettable teacher who can create their own unique teaching strategies and sacrifice their profession so that future students can become useful to the society. In another finding, it appears that teacher candidates have expressed many personal and professional competencies that a teacher should have, in a manner that overlaps the relevant literature. Finally, prospective teachers are in desperation and pessimism and do not see their future brightly, depending on their anxiety about not being able to be appointed as teachers of their profession for the future and lack of respect within the society. In these findings, prospective teacher candidates are aware of the importance of the teaching profession and the competencies they should possess as teachers; but because they do not see the future of their profession brightly, their motivation to work has fallen.

PDF

___

Arslan, D., & Karataş, Z. (2015). Mirror of Prospective Teachers' Mind: Metaphors. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 1464-1471.
Aslan, D. & Köksal-Akyol, A. (2006). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları ve Mesleki Benlik Saygılarının İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 51-60.
Arslan, M. M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının EğitimÖğretim Açısından İncelenmesi. Milli Eğitim, 35(171), 100-108.
Balcı, A. (1989). Eğitimsel Araştırmanın Eğitimsel Sorunların Çözümünde Uygulaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(1), 411-420.
Birmingham, C. (2009). The Disposition of Hope in Teaching. Teacher Education Quarterly, 36(4), 27-39.
Bozdoğan, A. E., Aydın, D. & Yıldırım, K. (2007). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(2), 83-97.
Brophy, J. E. & Alleman, J. (1991). Activities As Instructional Tools: A Framework For Analysis and Evaluation. Educational Researcher, 20, 9 - 23.
Bursal, M., Buldur, S. (2016). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Meslek Tercih Nedenleri Ve Geleceklerine Yönelik Beklentileri: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 351-376.
Cerit, Y. (2008). Öğretmen Kavramı İle İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen Ve Yöneticilerin Görüşleri. Journal Of Turkish Educational Sciences, 6(4), 3-13.
Ceyhan, A. A. (2004). Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programına Devam Eden Öğretmen Adaylarının Umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,4(1),91-102.
Çelik, Ö., & Aslan-Çelik, M. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin ve Öğretmen Adaylarının Bir Meslek Olarak Sınıf Öğretmenliğine İlişkin Metaforik Algılarının Karşılaştırılması. Trakya University Journal Of Social Science, 19(1), 75-91.
Çelikten, M., Şanal, M., & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
Darling-Hammond, L., A.E. Wise, and S.P. Klein. 1999. A License to Teach. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Eren, A., & Tekinarslan, E. (012). Prospective Teachers' Metaphors: Teacher, Teaching, Learning, Instructional Material and Evaluation Concepts. International Journal of Social Sciences & Education, 3(2), 435-445.
Eret-Orhan, E. & Ok, A. (2014). Öğretmenlik Programlarını Kimler Tercih Ediyor? Adayların Giriş Özellikleri ve Öğretmenliğe Yönelik Tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 75-92.
Eskicumalı, A. (2002). Eğitim, Öğretim ve Öğretmenlik Mesleği. Y. Özden (Ed.), İçinde Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ankara: Pegem Akademi
Borich, G. D. (2014). Etkili Öğretim Yöntemleri. (B. Acat, Çev. Edt.) Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
Gençay, S. (2009). Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Umutsuzluk ve Yaşam Doyumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (27), 380-388.
Guerrero, M. C. M. ve Villamil, O. S. (2002). Metaphorical Conceptualizations of ESL Teaching and learning. Language Teaching Research, 6 (2), 95-120.
Halstead, J. M. ve Taylor, M. J. (2000). Learning and Teaching About Values: A Review of Recent Research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169 - 203.
İhlas Haber Ajansı (İHA), (2016). Öğretmen sayısını Milli Eğitim Bakanı açıkladı 31.03.2016 http://www.iha.com.tr/haber-ogretmen-sayisini-milli-egitim-bakani-acikladi-547956/ 20.10.16 tarihinde erişildi.
Kıral, E. (2015). Öğretmen Adaylarının Algılarına Göre Öğretmen Metaforları. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Aralık 2015, 6(1), 57-65.
Kırımoğlu, H. (2010). Türkiye'deki Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu Son Sınıf Öğrencilerinin İstihdam Sorunu Açısından Umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (1), 37-46.
Koç, E. S. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen ve Öğretmenlik Mesleği Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 51-72.
Mahlios, M., & Maxson, M. (1998). Metaphors As Structures For Elementary and Secondary Preservice Teachers' Thinking. International Journal of Educational Research, 29(3), 227- 240.
Manisalıgil, A. (2016). Kayıp Merhametin İzinde. K.Sayar & A. Manisalıgil, içinde Merhamet Devrimi (3. Baskı) (s.13-182). İstanbul: Timaş Yayınları
Martínez-de-la-Hidalga, Z., & Villardón-Gallego, L. (2017). Using Metaphors To Know The Conceptions About The Teaching Profession In Initial Teacher Education. International Journal of Educational Psychology, 6(2), 183.
McMillan, J. H. ve Schumacher, S. (2010). Research in Education: Evidence-BasedInquiry (7th ed.). London: Pearson.
Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. Selahattin Turan (Çev. Edt.), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
OECD (2010). The Nature of Learning: Using Research to Inspire Practice. OECD Publishing. Oğuzkan, F. (1998). Öğretmenliğin Üç Yönü. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
Olson, C. O., & Wyett, J. L. (2000). Teachers Need Affective Competencies. Education, 120(4), 741-741.
Özden, Y. (2003). Öğrenme ve Öğretme Kuramları. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Pektaş, M., & Kıldan, A. O. (2012). Farklı Branşlardaki Öğretmen Adaylarının "Öğretmen" Kavramı İle İlgili Geliştirdikleri Metaforların Karşılaştırılması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 271-287.
Pinnegar, S., Mangelson, J., Reed, M., & Groves, S. (2011). Exploring preservice teachers' metaphor plotlines. Teaching and Teacher Education, 27(3), 639-647.
Poom-Valickis, K., Oder, T., & Lepik, M. (2012). Teachers' Beliefs Regarding their Professional Role: a Gardener, Lighthouse or Circus Director?. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 69, 233-241.
Recepoğlu, E. (2013). Öğretmen Adaylarının Yaşam Doyumları ile Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 311-326.
Saban, A. (2004). Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmeni Adaylarının "Öğretmen" Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
Saban, A. (2008). Okula İlişkin Metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (55), 459-496.
Selvi, K. (2010). Teachers' Competencies. Cultura International Journal of Philosophy of Culture and Axiology, 7(1), 167-175.
Slavin, R. (2017). Eğitim Psikolojisi Kuram ve Uygulama. (G. Yüksel, Çev. Edt). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
Snyder, C. R., Lopez, S. J., Shorey, H. S., Rand, K. L., & Feldman, D. B. (2003). Hope Theory, Measurements and Applications To School Psychology. School Psychology Quarterly, 18(2), 122-139.
Şahin, İ. (2011). Öğretmen Adaylarının Öğretmen İstihdamı ve Mesleki Geleceklerine İlişkin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1167-1184.
TED (Türk Eğitim Derneği). (2009). Türk Eğitim Derneği Öğretmen Yeterlikleri. Ankara: Adım Okan Matbaacılık.
TEDMEM (2014). Öğretmen Gözüyle Öğretmenlik Mesleği Rapor Dizisi: 3. [Erişim Adresi] https://tedmem.org/download/ogretmen-gozuyle-ogretmenlik-meslegi?wpdmdl=968
Tezcan, M. (2016). Eğitim Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Tümkaya, S., Aybek, B., & Çelik, M. (2007). An Prediction of Hopelessness And State-Trait Anxiety Levels Among Teacher Candidates Before The KPSS Exam. Kuram ve Uygulamada Egitim Bilimleri, 7(2), 967-974.
Türk Eğitim-Sen (2015). Atanamayan Öğretmen Sayısı 70 Binden, 350 Bine Çıktı! [Erişim Adresi] http://www.turkegitimsen.org.tr/icerik_goster.php?Id=6044
Ünal, E. & Şimşek, S. (2008). İlköğretim Bölümü Anabilim Dallarında Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Mesleki Benlik Saygılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İlköğretim Online, 7(1), 41-52.
Woolfolk, A. (2015). Eğitim Psikolojisi. İstanbul: Kaknüs Yayınları: Pegem A Yayıncılık
Yılmaz, F., Göçen, S., & Yılmaz, F. (2013). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Algıları: Bir Metaforik Çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1),151-164.