ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇOCUKLUK ÇAĞI ÖRSELENMELERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMALARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
Birey, ailesi, arkadaşları yani genel olarak çevresindekiler tarafından fiziksel şiddete, cinsel olarak tacize, duygusal açıdan kötüye kullanılmaya, reddedilmeye, aşağılanmaya maruz kalabilmektedir. Bireyin maruz kaldığı bu davranışlar istismar olarak tanımlanmaktadır. Genel olarak fiziksel, cinsel ve duygusal olarak ortaya çıkan istismar, yetişkinlik döneminde özellikle ergenlikte yaşanan değişimlere paralel olarak bazı psikolojik sorunları da beraberinde getirebilmektedir. Bu sorunların istismar yaşamış bireyin psikolojik açıdan olumsuzluklar yaşamasına yol açıp açmadığı merak edilen bir konudur. Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının çocukluk çağı örselenme yaşantıları ile psikolojik iyi olmaları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. İlişkisel tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubunu devlet üniversitesine bağlı Eğitim Fakültesi okul öncesi öğretmenliği ve sınıf öğretmenliği bölümünün ikinci ve üçüncü sınıflarında öğrenim gören toplam 216 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmanın örnekleminin oluşturulmasında basit seçkisiz örneklem yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın verilerinin toplanmasında örneklemi oluşturan kişilere çocukluk dönemlerindeki örselenme yaşantılarını ve psikolojik iyi olmalarını belirlemek için, Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği (ÇÖYÖ) ve Psikolojik İyi Olma Ölçeği (PİOÖ) uygulanmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde öğretmen adaylarının çocukluk çağı örselenme yaşantıları ve psikolojik iyi olmaları arasındaki ilişki Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı kullanılarak incelenmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının çocukluk çağı örselenmeleri ve psikolojik iyi olma düzeylerine ilişkin ortalama puanlar ile birlikte minumummaksimum değerleri de incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular neticesinde, öğretmen adaylarının çocukluk çağı örselenmelerinin orta düzeyde olduğu, psikolojik iyi olma durumlarının ise yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Öğretmen adaylarının çocukluk çağı örselenmeleri ile psikolojik iyi olmaları arasındaki ilişki incelendiğinde ise, fiziksel ve duygusal örselenme ile psikolojik iyi olma arasında ise pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Genel olarak incelendiğinde ise çocukluk çağı örselenme yaşantıları ile psikolojik iyi olma arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Çalışmanın sonuçlarına göre öğretmen adaylarının çocukluk çağı örselenmeleri ile psikolojik iyi olmaları arasında beklenenin aksine pozitif yönde anlamlı bir ilişki görülmüştür. Örselenme ve psikolojik iyi olmanın ele alındığı çalışmalar farklı örneklem ve yöntemlerle yürütülerek farklı sonuçlara ulaşmamız mümkün olabilir
THE EXAMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN CHILDHOOD ABUSE AND PSYCHOLOGICAL WELL-BEING OF PRESERVICE TEACHERS
Individuals may be exposed to physical abuse, sexual abuse, emotional abuse like rejection, humiliation, violence etc., by the people who may be family members, friends around them. These behaviors that the individual is exposed to are described as abuse. In general, physical, sexual and emotional abuse can bring along some psychological problems in parallel with changes particularly in adolescence. It is a matter of curiosity that these problems have caused the person who has experienced exploitation to live negativities in psychological terms. The aim of this study, to investigate the relationships between the childhood abuse and psychological well-being of preservice teachers. The study group of the research conducted in the relational survey method constitutes a total of 216 teacher candidates who are studying in the second and third classes of pre-school teacher education and classroom teaching department of the Education Faculty of the state university. Standart sample method was used to form sample of this research. Childhood Trauma Survivors Scale (CVS) and Psychological Well-Being Scales were used to determine the childhood traumatic experiences and psychological well-being of the subjects who collected the sample of the study's data. In the analysis of the obtained data, the relationship between childhood traumatic experiences and psychological well-being of teacher candidates was examined by using Pearson Moments Multiplication Correlation Coefficient and the mean scores and standard deviation values of childhood traumatic and psychological well-being of teacher candidates were also examined. As a result of the findings obtained from the research, it was seen that the childhood traumas of teacher candidates were moderate and the psychological well-being was high. When the relationship between childhood abuse and psychological well being of the teacher candidates was examined, it was found that there was a positive correlation between physical and emotional disturbance, it is determined that there is a meaningful relationship at the middle level. In general, there is a positive correlation between childhood traumas and psychological well-being. According to the results of the study, there was a significant positive correlation between the childhood traumas of the teacher candidates and their psychological wellbeing. When the studies on childhood abuse and psychological well-being can be carried out with different samples and methods, it may be reached different results
___
- Afifi, T. O., Enns, M. W., Cox, B. J., Asmundson, G. J., Stein, M. B. and Sareen, J. (2008). Population attributable fractions of psychiatric disorder and suicide ideation and attempts associated with adverse childhood experiences. American Journal of Public Health, 98(5), 946-952.
- Ahioğlu, N. (2004). Yayınlara ve yargı kararlarına göre Türkiye’de çocuk istismarı. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 3(6), 278-285.
- Akın, A. (2008). Psikolojik iyi olma ölçekleri (PİOÖ): geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri / Educational Sciences: Theory & Practice, 8(3), 721-750.
- Altınbaş, H. K., Aslan, G. K., Ayyıldız, T. K., Ayoğlu, F. N. ve Veren, F. (2016). Üniversite öğrencilerinin çocukluk döneminde yaşadıkları örseleyici davranışların öfke durumları üzerine etkisi. TAF Prev Med Bull, 15(6), 519. DOI: 10.5455/pmb.1-1456412345.
- Aral, N. ve Gürsoy F. (2001). Çocuk hakları çerçevesinde çocuk ihmal ve istismarı. Milli Eğitim Dergisi, 151(5).
- Aslan, S.H. ve Alparslan, Z.N. (1999). Çocukluk örselenme yaşantıları ölçeği’nin bir üniversite öğrencisi örnekleminde geçerlik, güvenirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 10(4), 275-285.
- Aydın, O. ve İşmen, A. E. (1996). Duygusal istismarın liseli ergenlerin kendini kabul seviyelerine etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8, 127-134.
- Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. (Genişletilmiş 10. Basım). Ankara: Pegem Akademi.
- Bernstein, D.P., Fink, L., Handelsman, L., Foote, J., Lovejoy, M., Wenzel, K. et al. (1994). Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. The American Journal of Psychiatry, 151(8), 1132-1136.
- Bostancı N., Albayrak B., Bakoğlu İ. ve Çoban Ş. (2006). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmalarının depresif belirtileri üzerine etkisi. Yeni Sempozyum Dergisi, 44(4):189-25.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri [Research Methods]. Ankara: Pegem Akademi.
- Cenkseven, F. (2004). Üniversite öğrencilerinde öznel ve psikolojik iyi olmanın yordayıcılarının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Çağlarırmak, A. (2006). Yerleşik olan ve olmayan ailelerde çocuk istismarı yaygınlığının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Danışman, I. G. ve Berberoğlu, E. (2016). Suça yönelen ergenlerde, çocukluk döneminde örseleyici yaşantılara maruz kalma düzeyi ile adil dünya inancı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(2):111-119. doi: 10.5455/apd.177638.
- Doğan, U., Kaya, S. ve Eren, D. (2016). Lise öğrencilerinin risk alma davranışlarının yaşam doyumu ve psikolojik iyi oluş değişkenleri ile ilişkisi. / High school students’ risk taking behaviors and its relation with life satisfaction and psychological well-being”, TURKISH STUDIES - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı), Volume 11/3 Winter 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9112, p. 953-964.
- Erdem Ş. ve Kabasakal Z. (2015). Psikolojik iyi olma ve bağlanma boyutları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 82-90.
- Garrison, E. G. (1987). Psychological maltreatment of children: An emerging focus for inquiry and concern. American Psychologist, 42(2), 157-159.
- Gilbert, R., Widom, C. S., Browne, K., Fergusson, D. M., Elspeth, W. and Janson, S. (2009). Child maltreatment: Burden and consequences of child maltreatment in high-income countries. The Lancet, 373(9657), 68–81.
- Ginzburg, K., Arnow, B., Hart, S., Gardner, W., Koopman, C., Classen, C. C. et al. (2006). The abuse-related beliefs questionnaire for survivors of childhood sexual abuse. Child Abuse & Neglect, 30(8), 929-943.
- Glaser, D. (2002). Emotional abuse and neglect (psychological maltreatment): a conceptual framework. Child Abuse Neglect, 26(6), 697-714.
- Kabasakal Z. ve Erdem Ş. (2015). Üniversite öğrencilerinde çocukluk dönemi istismar yaşantıları ve psikolojik iyi olma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 14-23.
- Pelendecioğlu, B. ve Bulut, S. (2009). Çocuğa yönelik aile içi fiziksel istismar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 49-62.
- Rutter, M. (2007). Resilience, competence and coping. Child Abuse & Neglect, 31(3), 205-209.
- Ryff, C. D. (1989b). Beyond Ponce de Leon and life satisfaction: New directions in quest of successful aging. International Journal of Behavioral Development, 12(1), 35-55.
- Ryff, C. D. (1989a). Happiness is everything, or isit? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
- Ryff, C.D. and Keyes C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719-727.
- Sandıkçı, M. (2014). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi olma düzeyleri ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2014). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (3. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Street, A. E., Gibson, L. E. and Holohan, D. R. (2005). Impact of childhood traumatic events, traumarelated guilt, and avoidant coping strategies on PTSD symptoms in female survivors of domestic violence. Journal of Traumatic Stress, 18 (3), 245–252.
- Tatlılıoğlu, K. (2012). Üniversite öğrencilerinin kardeş sayılarına göre, psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Bingöl Üniversitesi örneği). Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, Fall 2012, p. 2857-2872, ANKARA-TURKEY.
- Telef, B., Uzman E. ve Ergün, E. (2013). Öğretmen adaylarında psikolojik iyi oluş ve değerler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/12, Fall 2013, p. 1297- 1307, ANKARA-TURKEY.
- URL-1: Child Abuse Prevention Assosication, 2016. Erişim tarihi: 17.11.2016. http://capacares.org/what-we-do/additional-resources/
- Wijma, B., Schei, B., Swahnberg, K., Hilden, M., Offerdal, K., Pikarinen, U. et al. (2003). Emotional, physical, and sexual abuse in patients visiting gynaecology clinics: a Nordic cross-sectional study. The Lancet, 361(9375), 2107-2113.
- Yılmaz-Irmak, T. (2008). Çocuk istismarı ve ihmalinin yaygınlığı ve dayanıklılıkla ilişkili faktörler. Doktora tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Zoroğlu, S. S., Tüzün, Ü., Şar, V., Öztürk, M., Kora, M. E. ve Alyanak, B. (2001). Çocukluk dönemi istismar ve ihmalinin olası sonuçları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2(2), 69-78.