ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇATIŞMA EYLEM STİLLERİNİN DUYGUSAL ÖZ-YETERLİK DÜZEYLERİNE GÖRE İNCELENMESİ

Araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının çatışma eylem stilleri ve duygusal öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemek, çatışma eylem stilleri ve duygusal öz-yeterlik düzeylerinde cinsiyetlerine, sınıf düzeylerine, lisans programında okudukları bölümlere göre istatistiksel olarak anlamlı farklılaşma olup olmadığını belirlemektir. Araştırmanın evreni 2018-2019 eğitim öğretim yılında lisans eğitimine devam etmekte olan öğretmen adayları tarafından oluşmaktadır. Katılımcılar Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesinde lisans eğitimine devam eden lisans yerleştirmelerine göre PDR bölümü, sayısal, sözel, güzel sanatlar ve yabancı dil alanlarındaki toplam 300 öğrenci oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında, Duygusal Öz-Yeterlik Ölçeği (DÖYÖ), Çatışma Eylem Stilleri Ölçeği (ÇESÖ) ve araştırmacının hazırladığı Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin normal dağılım gösterip göstermediğinin belirlenmesi için çarpıklık-basıklık analizi sonuçları incelenmiştir. Bu doğrultuda verileri analiz etmek amacıyla bağımsız iki örnek t testi ve tek yönlü ANOVA analizleri uygulanmıştır. Araştırma bulgularının anlamlılık düzeyini incelemek için .05 anlamlılık düzeyi ölçüt olarak belirlenmiştir. Korelasyon analizi için ise Pearson Korelasyon tekniği kullanılmıştır. Duygusal öz-yeterliğin çatışma eylem stillerini ne kadar yordadığını belirlemek amacıyla değişkenler arasında doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda, öğrenmen adaylarının çatışma eylem stilleri ile duygusal öz-yeterlikleri arasında anlamlı ilişki saptanmıştır. Duyguları düzenleme puanları ile zorlayıcı, kolaylaştırıcı, uzlaştırmacı, karşı koyucu çatışma eylem stillerinin arasında olumlu yönde ve anlamlı ilişki bulunmuştur. Duygusal öz-yeterliğin kaçınmacı çatışma eylem stiliyle anlamlı ilişki olmadığı ve stili açıklayıcı etkisi olmadığı saptanmıştır. Çoklu regresyon analizi çıktılarına göre; duygusal öz-yeterlik alt boyutlarının; zorlayıcı çatışma eylem stilindeki değişimin yaklaşık %7’sini, kolaylaştırıcı çatışma eylem stilindeki değişimin yaklaşık %17’sini, uzlaştırmacı çatışma eylem stilindeki değişimin yaklaşık %15’ini, karşı koyucu çatışma eylem stilindeki değişimin yaklaşık %15’ini açıkladığı bulunmuştur.

THE INVESTIGATION OF PROSPECTIVE TEACHERS’ CONFLICT ACTION STYLE ACCORDING TO THE LEVELS OF THEIR EMOTIONAL SELF-EFFICACY

The aim of this study is to determine the relationship between teacher trainees’ conflict-action styles and emotional self-efficacy levels, and to determine whether there is a statistically significant difference between the levels of conflict action styles and emotional self-efficacy in terms of gender, class level, and department. The population of the study consists of teacher trainees’ who continue their undergraduate education in the academic year 2018-2019. The participants of the study consisted of 300 undergraduate students from the departments of psychological counseling and guidance, fine arts, foreign languages, verbal and numerical sciences in Dokuz Eylul University, Buca Faculty of Education. Emotional Self-Efficacy Scale (SCES) and Conflict Action Styles Scale (SPES) with a questionnaire prepared by the researchers were used for data collection. To determine whether the data show normal distribution, the results of the skewness-baseline analysis were examined. In this direction, ındependent two sample t test and one-way ANOVA analysis were used to analyze the data. The significance level of .05 was used to evaluate whether the findings were meaningful or not. For correlation analysis, Pearson Correlation technique was used. Linear regression analysis was conducted between variables to determine how emotional self-efficacy predicts conflict action styles. As a result of the study, a significant relationship was found between the trait action styles and emotional self-efficacy of participants. A positive and significant relationship was found between the level of regulating emotions and the level of coercive, facilitating, conciliatory, antagonistic conflict styles of action. There is no relation and no explanatory effect between the emotional self-efficacy and the avoidant conflict action style. According to the results of multiple regression analysis, it was found that approximately 7% of the change in the style of coercive conflict action, approximately 17% of the change in the style of facilitating conflict action, 15% of the change in the conciliatory conflict style of action, and 15% of the change in the conflict style of action can be predicted by emotional self-efficacy levels of teacher trainees.

PDF

___

Acar, F.(2002). Duygusal Zeka ve Liderlik. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 53-68.
Akbolat, M., & Işık, O. (2012). Sağlık çalışanlarının duygusal zekâ düzeylerinin motivasyonlarına etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1), 109-124.
Arseven, A. (2016). Öz Yeterlilik: Bir Kavram Analizi. Electronic Turkish Studies, 11(19).
Arslan, C., Hamarta, E., Arslan, E., ve Saygın, Y. (2010). Ergenlerde saldırganlık ve kişilerarası problem çözmenin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(1).
Arslantaş, H. İ., ve Özkan, M. (2012). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Okul Müdürlerinin Çatışma Yönetimi Yaklaşımlarının İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2) 555-570.
Arslantaş, H. T. ve Özkan, M. T. (2012). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Görüşlerine Göre Okul Müdürlerinin Çatışma Yönetimi Yaklaşımlarının İncelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 20(2), 555.
Aslan, Ş. (2008). Duygusal Zekâ, Bireylerarası Çatışmayı Çözümleme Yöntemleriyle İlişkili Midir? Schutte'nın Duygusal Zekâ Ölçeğinin Geçerlilik Ve Güvenilırlik Çalışması. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 13(3).
Aydın, B., Yıldız, K., Akgün, N., ve Cerit, Y. (2016). Okul Yöneticilerine Yansıyan Öğretmen Veli Çatışmaları. 11. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, 78.
Aydın, E. (2017). Ergenlerde Çatışma Çözme Ve Anne Baba Tutumlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi EBE.
Aydın, E. (2017). Ergenlerde Çatışma Çözme Ve Anne Baba Tutumlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi EBE.
Balat, G., U. ve Dağal, A., B. (2011). Okul Öncesinde Değerler Eğitimi Etkinlikleri. İstanbul: Kök Yayınevi.
Bell, B. A., Kromrey, J. D. ve Ferron, J. M. (2009). Missing data and complex samples: The impact of listwise deletion vs. subpopulation analysis on statistical bias and hypothesis test results when data are MCAR and MAR. In Proceedings of the Joint Statistical Meetings, Survey Research Methods Section. (26).
Bursalıoğlu, Z. (2002). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (14. Baskı). Ankara: PEGEM Akademi.
Ceylan, İ. (2013). Ergenlerin Benlik Saygısı Ve Duygusal Öz-Yeterlik Düzeylerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Charoensukmongkol, P. (2014). Benefits of Mindfulness Meditation on Emotional Intelligence, General Self-Efficacy and Perceived Stress: Evidence from Thailand. Journal of Spirituality in Mental Health, 16, 171–192. Doi: 10.1080/19349637.2014.925364
Choi, S., Kluemper, D. H. ve Sauley, K. S. (2013). Assessing Emotional Self-Efficacy: Evaluating Validity and Dimensionality with Cross-Cultural Samples. Applied Psychology: An International Review, 62(1), 97-123.
Demirdüzen, H. (2013). Ergenlerin Algılanan Sosyal Destek Düzeyleri İle Duygusal Özyeterlik Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
Demirtaş, H., ve Dönmez, B. (2008). Ortaöğretimde Görev Yapan Öğretmenlerin Problem Çözme Becerilerine İliskin Algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16).
Deutsch, M. (1973). The resolution of confl ict. New Haven and London: Yale University Pres.
Duryea, M.L. (1992) Conflict and Culture: A Literature Review and Bibliography, Victoria, British Columbia, Canada: University of Victoria Institute for Dispute Resolution.
Erdoğdu, M. Y. (2008). Duygusal zekâ’nın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi(7/23), 62-76.
Gall, J. P., Gall, M. D. ve Borg, W. R. (1999). Applying Educational Research: A Practical Guide. London: Longman Publishing Group.
George, D. ve Mallery, M. (2010). Spss For Windows Step By Step: A Simple Guide And Reference, 17.0 Update. (10a Ed.). Boston: Pearson.
Giese-Davis J, Koopman C, Butler L. (2002). Change in Emotion- Regulation Strategy for Women with Metastatic Breast Cancer Following Supportive-Expressive Group Therapy. Journal of Consult Clinical Psychology, 70, 916 – 25.
Girgin, G. (2009). Üniversite öğrencilerinde duygusal zekânın bazı değişkenler açısından incelenmesi. KKTC Milli Eğitim Dergisi, 3, 1-12.
Gömleksı̇ z, M. N., ve Serhatlıoğlu, B. (2013). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik İnançlarına İlişkin Görüşleri. Electronic Turkish Studies, 8(7).
Gündoğdu, R., Yavuzer, Y., ve Karataş, Z. (2011). Eğitim fakültesi öğrencilerinin çatişma çözme becerilerinin ve kaygi düzeylerinin incelenmesi. E-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 341-361.
Hessler, H.M. ve Fainsilber-Katz, L.F. (2010). Brief Report: Associations Between Emotional Competence and Adolescent Risky Behaviour. Journal of Adolescence, 33(1), 241-246.
İkiz, F. E., ve Görmez, S. K. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde duygusal zekâ ve yaşam doyumunun incelenmesi. İlköğretim Online, 9(3).
Jandt, F. E. ve Pedersen, P. B. (1996). Constructive confl ict management: Asia-Pacific cases. Sage Publications.
Johnson, D. W. ve Johnson, F. P. (2003). Joining together. New York: Pearson Education Inc.
Johnson, D. W. ve Johnson, R. T. (1995). Teaching Students To Be Peacemakers: Results Of Five Years Of Research. Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology. 1(4), 417.
Johnson, R. T., ve Johnson, D. W. (2008). Active learning: Cooperation in the classroom. The annual report of educational psychology in Japan, 47, 29-30.
Jordan, P. J. ve Troth, A. C. (2004). Managing Emotions During Team Problem Solving: Emotional Intelligence and Conflict Resolution. Human Performance, 17(2), 195-218.
Karaca, R., ve İkiz, E. (2010). Psikolojik danışma ve rehberlikte çağdaş bir anlayış. İkinci Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karadağ, E. ve Tosun, Ü. (2014). Çatışma Eylem Stilleri Ölçeği (ÇESÖ): Türkçe’ye Uyarlanması Dil Geçerliği Ve Ön Psikometrik İncelemesi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi. 34(1). 45-69.
Karcıoğlu, F., ve Kahya, C. (2011). Lider-Üye Etkileşimi Ve Çatışma Yönetim Stili İlişkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15(2). 337-352.
Kesgin, E. (2006). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin öz-yeterlilik düzeyleri ile problem çözme yaklaşımlarını kullanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Denizli ili örneği).Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kirk, B. A., Schutte, N. S. Ve Hine, D. W. (2008). Development and Preliminary Validation of an Emotional Self-Efficacy Scale. Personalty and İndividual Differences. 45(5), 432-436.
Koopman C, Butler LD ve Classen C. (2002). Traumatic Stress Symptoms among Women with Recently Diagnosed Primary Breast Cancer. Journal of Trauma Stress, 15, 277– 87.
Luszczynska, A., Gutiérrez-Donã, B., ve Schwarzer, R. (2005). General Self-Efficacy İn Various Domains Of Human Functioning: Evidence From Five Countries. International Journal of Psychology, 40(2), 80-89.
McKay, M.T., Dempster, M. ve Byrne, D.G. (2014). An Examination of The Relationship Between Self-Efficacy and Stress in Adolescents: The Role of Gender and Self-Esteem. Journal of Youth Studies, 17(9), 1131-1151. Doi: 10.1080/13676261.2014.901494.
Meyers, L. S., Gamst, G., Guarimo, A. J. (2006). Applied Multivariate Research. Design and interpretation. Londra: Sage Pub.
Mourer, R. E. (1991). Managing Conflict: Tactics For School Adminitrotors. London: Jossey-Bass Publisher.
Noakes, M. A., ve Rinaldi, C. M. (2006). Age and gender differences in peer conflict. Journal of Youth and Adolescence, 35(6), 881.
Oğuz, Y. (2007). Okul Müdürlerinin Demografik Değişkenler Ve Kişilik Özellikleri İle Çatışma Yönetimi Stili Tercihleri Arasındaki Farklılıklar Ve İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı.
Özdemir, A. Y., ve Özdemir, A. (2007). Duygusal Zeka Ve Çatışma Yönetimi Stratejileri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Üniversitede Çalışan Akademik Ve İdari Personel Üzerine Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 393-410.
Özkan Deniz, B. (2015). Ergenlerde Duygusal Öz-Yeterlik Ve Sürekli Kaygı İlişkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Petrides, K. V., Sangareasu, Y., Furnham, A. ve Fredrickson, N. (2006). Trait Emotional Intelligence and Children’s Peer Relations at School. Social Development, 15(3), 537–547.
Pool, L. D. ve Qualter, P. (2012). The Dimensional Structure of Emotional Self-Efficacy Scale (ESES). Australian Journal of Psychology, 64, 147-154. Doi: 10.1111/j.1742- 9536.2011.00039.x
Rahim, M. A. (2002). Toward a theory of managing organizational confl ict. The International Journal of Confl ict Management, 13 (3), 206-235.
Recepoğlu, E. (2012). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin duygusal zeka düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Millî Eğitim, 194, 149-165.
Rehber, E. (2007). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin empatik eğilim düzeylerine göre çatışma çözme davranışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Sahranç, Ü. (2007). Stres kontrolü, genel öz-yeterlik, durumluluk kaygı ve yaşam doyumu ile ilişkili bir akış modeli. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Sakarya, Ö. (2013). Ergenlerin Ruhsal Belirtileri ile Duygusal Özyeterlik Düzeylerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Sarpkaya, R. (2002). Eğitim Örgütlerinde Çatışma Yönetimi Ve Bir Örnek Olay. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi. 8(3). 414-429.
Schrumpf, F., Crawford, D. K., ve Bodine, R. J. (2007). Okulda Çatışma Çözme Ve Akran Arabuluculuk. (Çev: F. Gül. Akbalık, B. Dilek Karaduman). Ankara: İmge Kitabevi.
Southam-Gerow, M. A. (2014). Çocuklarda ve Ergenlerde Duygusal Düzenleme: Uygulayıcının Rehberi. (Çev. Edit. Muzaffer Şahin). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Soylu, Y. (2017). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Duygusal Zekalarının İncelenmesi . Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi(1), s. 1-9.
Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., ve Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics (Vol. 5). Boston, MA: Pearson.
Telef, B. B. (2011). Öz-Yeterlikleri Farklı Ergenlerin Psikolojik Semptomlarının İncelenmesi. Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Totan, T., İkiz, E. ve Karaca, R. (2010). Duygusal Öz-yeterlik Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanarak Tek ve Dört Faktörlü Yapısının Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 28, 71-95
Türkay, O., Ünal, A. ve Taşar, O. (2011). Motivasyonel Ve Yapısal Etkenler Altında Duygusal Emeğin İşe Bağlılığa Etkisi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (14), 201- 222.
Türnüklü, A., Kaçmaz, T., İkiz, E. ve Balcı, F. (2009). Liselerde Öğrenci Şiddetinin Önlenmesi Anlaşmazlık Çözümü, Müzakere ve Akran-Arabuluculuk Eğitim Programı. Ankara: Maya Akademi.
Türnüklü, A., Şahin, İ. ve Öztürk, N. (2002). İlköğretim Okullarında, Öğrenci, Öğretmen, Okul Yöneticisi Ve Velilerin Çatışma Çözüm Stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 32(32). 574-594.
Türnüklü, A., ve Şahin, İ. (2003). İlköğretim okullarında çatışma stratejilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Çağdaş Eğitim, 297, 11-21.
Ülper, H., ve Bağcı, H. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Dönük Öz Yeterlik Algıları. Electronic Turkish Studies, 7(2).
Wall, J. A. ve Callister, R. R. (1995). Conflict and its management. Journal of Management, 21(3), 515-558.
Wallace, S.T. ve Alden, L.E. (1997). Social Phabia and Positive Social Events the Price of Success. Journal of Abnormal Psychology, 3(106), 416-424.
Weiten, W., Yost Hammer, E., & Dunn, D. S. (2016). Psikoloji ve çağdaş yaşam (Çev. Ed. Ebru İkiz). Ankara: Nobel.
Willemse, M. (2008). Exporing the Relationship between Self-Efficacy and Aggression in a Group of Adolescents in the Peri-Urban Town of Worcester. Unpublished Master of Art Thesis. University of Stellenbosch.
Yahyagil, M.Y. ve İkier, S. (2009). Job Satisfaction, Emotion Regulation, Stress Relations and Aging. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 43-51.
Yaşlıoğlu, M., Toplu, D., ve Pekdemir, I. (2013). Duygusal Zeka Ve Çatışma Yönetimin Yöntemleri Arasındaki İlişki Ve Bu İlişkide Lider Üye Etkileşiminin Rolü. Yönetim Bilimleri Dergisi. 11(22), 191-220.
Yıldız, K. (2014). İlkokul Müdürlerinin Algılanan Çatışma Yönetim Stilleri Ve Öğretmenlerde Oluşturduğu Stres Düzeyi - Gaziantep Şahinbey İlçesi Örneği. Uluslararası Multidisipliner Akademik Araştırmalar Dergisi. 1(1), 120-130.
Yılmaz, E., Yiğit, R., ve Kaşarcı, İ. (2012). İlköğretim öğrencilerinin özyeterlilik düzeylerinin akademik başari ve bazi değişkinler açisindan incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 371-388.
Yu, Chun-Sheng., Sardessai, Ron M. ve Lu, June. (2006). Relationship of Emotional Intelligence with Conflict Management Styles: An Empirical Study in China. International Journal of Management and Enterprise Development, 3(1/2), 19-29.