NEO-KLASİK İKTİSATTA RASYONEL BEKLENTİLERİN FİYAT OLUŞUMUNA ETKİSİ

Çalışmamızın konusu, 1960’lı yıllarda J. Muth tarafından ortaya atılan ve yetmişli yıllarda Neo-Klasik görüş temsilcileri tarafından kullanılan “Rasyonel Beklentiler” ve rasyonel beklentilerin fiyat oluşumuna etkisidir. Chicago Üniversitesinden Robert E.Lucas öncülüğünü yaptığı Neo-Klasik görüş, iki önemli varsayıma dayanmaktadır. Bunlardan biri rasyonel beklentiler varsayımıdır. Buna göre, ekonomide karar birimleri her türlü bilgiye sahip olarak fiyatlarla ilgili karar verirler; buna hükümetin alacağı bilinen ve beklenen politikalar, bunların etkileri dahildir. Bu durumda rasyonel beklentiler fiyat oluşumunda yer alan bir etken olmaktadır. Neo-Klasiklerin ikinci varsayımı ise, ekonomide ücretler dahil, tüm fiyatların tam bir esnekliğe sahip olmasıdır. Beklentilerin adaptif bir biçimde oluşturulduğu düşüncesi, sistematik hatalara yer verdiğinden, mikro ekonomik analizin en önemli varsayımlarından birisi olan optimizasyon prensibine aykırıdır. Dolayısıyla beklentilerin rasyonellik varsayımı ile çatışmayacak bir yoldan modelleştirilmesi gereklidir. Böyle bir modelleştirme ilk kez J. Muth (1961) tarafından geliştirilen “Rasyonel Beklentiler Hipotezi” ile ortaya konmuştur. Hipoteze göre ekonomik aktörler ekonomik değişkenler hakkında elde edebilecekleri tüm bilgiyi optimal bir biçimde kullanmaktadırlar. Bu açıdan Rasyonel Beklentiler, rasyonel davranış ilkesinin bilgi edinme, bu bilgiyi işleme ve beklentilerin oluşturulma sürecine uygulanmasıdır. Ancak çalışmamıza konu olan rasyonel beklentiler hipotezi, Muth tarafından ortaya atılan ve 1970’lerde Lucas tarafından geliştirilen Neo-Klasik varsayımdır. Lucas özellikle Friedman’ın doğal işsizlik oranı hipotezi ile Muth’un rasyonel beklentisini birleştirmiştir.

THE EFFECT OF RATIONAL EXPECTATIONS TO PRICE MAKING IN NEO-CLASSICAL ECONOMICS

The subject of this study is rational expectations, which was put forward by J. Muth in the 1960s and which was used by the representations of Neoclassical point of view in the 1970s, and the effect of rational expectations to price making. The neoclassical point of view, which has been pioneered by Robert E. Lucas from Chicago University, is based on two important hypothesis, one of which is the hypothesis of rational adaptations. According to this, decision units in economy reach decision about prices by having all information, including government politics and its effects. Therefore, rational expectation is an effect in the making of price. The second hypothesis of neoclassical point of view is all prices, including wages in economy, are complete flexible. The idea which thinks that expectations make as adaptive contraries to optimization principle, which is one of important hypothesis of micro economic analyses, because it gives a place to systematic errors. Therefore, expectations should be modeled with a way which does not conflict with rational hypothesis, the model of which firstly was put forward by J. Muth (1961) with "Rational Expectations Hypothesis". According to hypothesis, economic actors optimally use taken all knowledge about economic variables. From this perspective rational expectations are taken knowledge of rational behaviour principle, processing this knowledge and applying it to the process of making of expectations. However, the rational expectations hypothesis of our study is the Neo-Classic hypothesis proposed by Muth and developed by Lucas in the 1970s. Lucas especially combined Friedman’s natural unemployment rate hypothesis along with Muth’s rational expectation.

___

  • Aftalıon, F.,Poncet, P. (1981). Monetarizm, Çev. L. Özkale, İstanbul.
  • Akyüz, Y. (1984). Fiyat Mekanizması ve Makroekonomik Dengesizlikler, Ankara.
  • Alada, A.D. (2000). İktisat Felsefesi ve Belirsizlik, İstanbul.
  • Bildirici, M. (1999). Rasyonel Beklenti, Ekonomik Yaklaşım, Sayı 32, Ankara.
  • Birol, F.Ö. (1996). Başlıca Makro Ekonomik Sistemler ve Rasyonel Beklenti Modelleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • Cagan, P. (1980). Reflections on RationalExpectations, Journal of Money, CreditandBanking, 12.
  • Frısch, H. (1989). Enflasyon Teorileri, Çev. E. Oktay, Ankara.
  • Görün, F. (1984). İktisatta Rasyonellik Aksiyomunun Yeri Üzerine, ODTÜ Gelişme Dergisi, Sayı 3, Ankara.
  • Guerrıen, B. (1989). Neo-Klasik İktisat, Çev. E. Tokdemir, İstanbul.
  • Lucas, R.E. (1972). ExpectationsandNeutrality of Money, Journal of EconomicTheory, Volume:4, ElswevierScience, USA.
  • Muth, J.F. (1961). RationalExpectionsandTheTheory of PriceMovements, Econometrica, 29 No.3.
  • Parasız, İ. (1993). Makro Ekonomi Teori ve Politika, Bursa.
  • Toprak, M. (1997). Yeni İktisat, İstanbul.
  • Turan, Z. vd. (2015). İktisat Öğretileri ve Marshall, TurkishStudies, vol. 10/10, Ankara.