NEF’Î’NİN “DEĞİL” REDİFLİ GAZELİNİN ŞERHİ VE YAPISALCILIK AÇISINDAN İNCELENMESİ

Edebiyat ve edebi eserler insanoğlunun yaşam serüveninde varlığını daima hissettirmiştir. İnsanların birbirlerini anlama çabası sonucunda ortaya çıkan dil, edebî eserlerin en temel malzemesidir. Bu sebeple her dönemde dili anlama/anlamlandırma çalışmaları ile karşılaşılmaktadır. XVII. yüzyılda karşılaştırmalı dilbilgisine bir tepki olarak ortaya çıkan Yapısalcı Dilbilimin kurucusu F. De Saussure'dur. Saussure'ün dile getirdiği yenilik dili bir ?dizge? olarak kabul etmesidir. Saussure dili sözcükler kolonisi olarak değerlendirir. Bu yönüyle Klasik Türk Edebiyatındaki şiirler yapı-sistem ve kelime-mana ilişkileri açısından incelenmeye uygun metinlerdir. Klasik Türk edebiyatı metinleri barındırdığı anlam ve müstesna şekil bilgisiyle günümüz insanı tarafından anlaşılması gereken değerli metinlerdir. Bu metinleri klasik şerhin yanında yapısalcı yaklaşımla da ele almak metinlerin günümüz insanı tarafından daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacaktır. Bu yaklaşım metinleri yalnızca tarihin malı olmaktan kurtarmaktadır. Altı asırlık bir döneme damgasını vurmuş olan Osmanlı İmparatorluğu sona erdikten sonra, arkasında dönemin ihtişamına yakışır derecede büyük edebî eserler bırakmıştır. Bu dönemde yetişen sanatçıların derin anlamlar barındıran şiirleri anlaşılmayı ve araştırılmayı hak etmektedir. Çalışmamızda edebiyatımızda kaside ustası olarak bilinen Nef'î'nin ?değil?redifli gazelinin şerhi ve gazelin yapısalcılık açısından incelenmesi yer almaktadır. İlk olarak gazel art zamanlı bir inceleme yöntemi olan klasik şerh geleneğine, daha sonra eş zamanlı bir inceleme yöntemi olan ve günümüzde edebiyat ile birlikte birçok alanda uygulanabilirliğinin kanıtlandığı yapısalcılık kuramına göre ele alınmaktadır. Bunun sonucunda gazelin anlam ve yapı değeri ortaya koyularak estetik açıdan değeri belirlenmiştir

THE COMMENTARY ON THE GHAZAL OF NEF’I WITH THE REPEATED SOUND OF “DEĞİL” AND ITS STRUCTURAL ANALYSIS

Literature and literary works have made humans feel their presence all throughout their existence. Language, which emerged as a tool to communicate, is the main source of literary works. Therefore, studies which aimed to understand and interpret the language have been a very common practice during various periods. Structuralism, which emerged as a reaction to comparative linguistics of 17th century, is associated with its founder Ferdinand De Saussure. The novelty that he introduced to the field of Linguistics is, to view a language as a ‘system’. Saussure evaluates the language as a colony of words. In this sense, Classical Turkish Literature poetry is worth investigating in terms of structure and system, and word and meaning. Classical Turkish Literature poetry is valuable source to be investigated in terms of its embedded meaning and unique structure. It will help the contemporary readers to interpret those texts from structuralist approach, besides the classical commentary. This approach saves these takes from being possessed only by history. After a period of six centuries ruling, the Ottoman Empire marked the magnificence of the period by leaving behind large number of precious literary works of the period. Literary works of poets and writers of that period are worth examining and interpreting. Nef’î is of the representatives of that period. This article investigates ghazels by Nef’î, who is one of the most important ode writers of the period, from the perspective of structuralism. Firstly, a diachronic study of odes to the classic commentary tradition method is carried out. Then, the method of simultaneous examination according to the structuralist literary theory has been applied, which is proven to be applicable in many areas in contemporary literary criticism. As a result, ghazels have been evaluated according to their meaning and structure, and their aesthetic value has been determined

___

  • Bayrav, S. (1998). Yapısal Dilbilim, İstanbul: Multilingual Yayınları.
  • Canpolat, Hülya. (2206). Sadînin Gülistân Önsözüne Yapılan Türkçe Şerhlerin Karşılaştırılmalı İncelemesi. Yayınlanmış Doktora tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 1-562
  • Devellioğlu, F. (2008). Osmanlıca – Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara. Aydın Kitabevi Yayınları.
  • Dilçin, Cem. (1991). Fuzulînin Bir Gazelinin Şerhi ve Yapısal Yönden İncelenmesi. Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları Dergisi. 43-98.
  • Erkal, A. (2009). Divan Şiiri Poetikası, Ankara: Birleşik Yayınları.
  • İpekten, H. (2010). Nef’î Hayatı Sanatı Eserleri, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • İpekten, H. (2011) . Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • İsen, M. Horata, O. Macit, M. Kılıç, F. ve Aksoyak, İ. (2006). Eski Türk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Kolcu, A. İ. (2008). Edebiyat Kuramları, Ankara: Salkımsöğüt Yayınevi.
  • Kurnaz, C. ve Çeltik, H. (2010). Divan Şiiri Şekil Bilgisi, Ankara: H Yayınlar.
  • Moran, B. (2010). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Morkoç, Ertek, Yasemin. (2010). Nedim'in ''Ey Gönül'' Redifli Gazeline Yapısalcı Yöntemin Uygulanışı. Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları Dergisi. 1211-1230.
  • Pala, İ. (2004). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları.
  • Tökel, Dursun, Ali. (2007). Divan Şiirine Modern Metin Çözümleme Yöntemlerinden Bakmak. Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 535-555.
  • Uçan, Eke, Nagehan. (2011). Nâ'ilî'nin ''Âfitâb'' Redifli Gazelinin Şerhi ve Yapısalcılık Açısından İncelenmesi. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 179-200.
  • Ulucan, Mehmet. (2006). Nedim'in Bir Gazelinin Şerhi ve Yapısal açıdan İncelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 89-107.