19788

NEF'İ'NİN KASİDELERİNDE MÜBALAĞA SANATINDAKİ AYRINTILAR

Nef'i, Divan edebiyatının en güçlü kaside ve hiciv şairidir. Nef'i, kasidelerinde mübalağa sanatının bütün detaylarını işlemiştir. Şiirin üst dilinden yararlanarak mübalağa sanatını en iyi kullanan sanatçı, okuyucunun hayalini incitmemiştir. Şiirlerindeki aşırı abartıyı yumuşatmak için mutlaka bir açık kapı bırakmıştır. Bu çalışmada Nef'î'nin kasidelerinde mübalağa sanatının olduğu beyitler taranmış, padişaha övgü bölümünde; padişahın kadrinin yüceliği, şan ve ihtişam sahibi olması dile getiriliyor. At sevgisi bölümünde, ata duyulan sevgi kuru bir sevda değildir. Onu imgesel boyutta kullanarak ata farklı çağrışımlar yükler. Hiciv de ise övdüğü kişileri nasıl göklere çıkarıyorsa eleştirdiği kişileri de yerin dibine batırıyor. Kozmik âlem şairde doğrudan söyleyemediklerini dolaylı yoldan söyleme fırsatı verir. Söz ve mana konusuna gelince Nef'i'nin kasidelerinde hakikatler katman katmandır. Sözlerinin tam anlaşılması için bu katmanların aralanması gerekir. Kendisi de sözlerini gizli saklı tutulan bir mecmuaya benzetmektedir. Bu da onun eserlerinin ne kadar değerli olduğunu göstermektedir. İncelediğimiz bu kasidelerdeki beyitlerde Nef'i, sözden ziyade mana üzerinde durmaktadır. Şair bazen kendini mana denizinde inci arayan bir dalgıç olarak görüyor. Büyüklük, genişlik, sonsuzluk anlamlarını taşıyan deniz aslında şairin gönlü ve şiir düşünme yeteneği olan zekâsıdır. Şair, mübalağa sanatını kullanırken, hayal dünyasının derinliklerinde gezinmiştir. Okuyucuyu taşkınlığa sürükleyerek, bu kadar da olmaz dedirttikten sonra beytin arka planındaki hakikatleri açıklamış en olmayacak şeyleri olağan gibi göstermiştir. Mübalağa sanatını kullanma becerisi de bundan kaynaklanmaktadır.

DETAILS OF THE HYPPERBOLISM IN THE ODES OF NEF'İ

Nef'i is one of the most powerful ode and satirical poet of Divan literature. He had used all the details of hyperbolisim in his poems. He had used the hyperbolisim by using the power of poetry but at the same time he had not disturb the imagination of the readers while using the hyperbolisim. In order to lighten the mood of hyperbole he always left some doors open. Greatness of sultans are explained in the hyperbolisim related to the parise of the sultans. Love towards the horses is not an ordinary bare love. He uses horse as an image by giving different meanings. In his satires he criticizes in a strong way just the opposite of his praisings. The explanation of cosmic universe gives chance to explain the ideas in an indirect way. In the odes of Nef-i the realities are explained in degrees. In order to understand the meaning of his words, these degrees should be analised in detailes. He had resembled his words as an closed magazine. This feature also shows the walue of his works. In this ode Nef-i tries to Express the importance of the meaning of the words rather than the structures of the sentences. The poet sometimes sees himself as an diver who searches pear in the sea of meaning. Sea symbolises the meaning of hugeness, greatness, foreverness. Sea represents the soul of poet and thinking visdom of poems. The poet had tried to explain his dream world when he had used the hyperbolisim in his poems. While he was exaggerating the events, he had tried to explain the hiden reality and he had also tried to show the most extraordinarry events as ordinary tings.The ability of using hyperbolisim in his poems comes from this feature.

PDF

___

AKKU? Metin, Nef'î Divanı, Akçağ Yayınları, Ankara 1993.

AV?AR Ziya, Nef'i'nin Hayal Kavramına Yaklaşımı, Bilig Kı? 2003, Sayı: 24, s.89-114

SELÇUK Bahir, Nef'i' de Söz ve Savaş İlgisi, EKEV Akademi dergisi, Yıl: 10 Sayı:28,s.233-246 (Yaz 2006).

DEVELL?OĞLU Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi, Ankara 1995.

ÇAVU?OĞLU Mehmet, " Kaside ?airi Nef"i" Ölümünün Üç Yüz Ellinci Yılında Nef'î, Atatürk Kültür Merkezi Yayını S.9, S.2 Ankara 1991.

GÜLER Zülfi, Divan Şiirinde Peygamber Hikayelerine Telmihler, Uğurel Matbaası, Malatya,2006.

?PEKTEN Haluk, Nef'i Hayatı Sanatı Eserleri, Akçağ Yayınları, Ankara 1996.

KURNAZ Cemal, Hayali Bey Divan'ın Tahlili, MEB, Yayınları, ?stanbul 1996.

KÜÇÜK Sabahattin, Nef'i'de At Sevgisi Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ERDEM Cilt5/14 Mayıs1989 Ankara 1991.

OCAK Fatma Tulga, "Nef"î ve Eski Türk Edebiyatımızdaki Yeri" Ölümünün Üç Yüz Ellinci Yılında Nef'î, Atatürk Kültür Merkezi Yayımı S.9, S.2 Ankara 1991.

ONAY Ahmet Talat, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, MEB Yayımları, ?stanbul 2004.

PALA ?skender, Ansiklopedik Divan şiir Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara 1995.

Resimli Okul Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2008.

?ENTÜRK Ahmet Atilla ve KARTAL Ahmet, Eski Türk Edebiyat Tarihi, Dergah Yayınları, ?stanbul 2009.

TOLASA Harun, Ahmet Paşa'nın Şiir Dünyası, Akçağ Yayınları, Ankara 2001.

ULUDAĞ Süleyman, Tasavvufi Terimler Sözlüğü, Muyan Yayınları, ?stanbul 1996.

ÜNVER ?smail, " Övgü ve Yergi ?airi Nef"i" Ölümünün Üç Yüz Ellinci Yılında Nef'î, Atatürk Kültür Merkezi Yayını S.9 Türk Fikir ve Sanat Adamları Dizisi S.2 Ankara 1991.

YEKBA? Hakan, Divan Şairinin Penceresinden Acem Şairleri, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/2 Winter 2009.