NEDİM’İN BİR GAZELİNİN OTOBİYOGRAFİK YÖNTEMLE İNCELENMESİ

Edebiyat alanında eser, hiç şüphesiz edebiyatın temelini oluşturmaktadır. Edebi eseri incelemek kadar; edebi eseri meydana getiren sanatçının hayatının incelenmesi de önemlidir. Bu sebeple eserle şairin hayatı arasında önemli bağlantılar bulunmaktadır. Eseri meydana getiren sanatçının hayat tarzı, oluşturduğu eserde etkilidir. Çünkü sanatçının hayatının bazı özellikleri esere yansımış olabilir. Bu yüzden incelenmesinde önem arzetmektedir. Bu yöntem şiir incelemelerinde ön planda tutulmalıdır. Bu yöntemle, şiirlerin oluşmasında şairin hayat izleri takip edilmekte, eserlerin yazıldığı dönem de göz önünde bulundurularak, şiirin nasıl oluştuğu hususunda düşünceler öne sürülmektedir. Şairin hayatı kadar; yaşadığı devrin tarihi özellikleri de önemlidir. Şairin hayatındaki önemli olaylar, aşklar ve çevresi eserini etkilemiş olabilir. Ayrıca şairin eğitim düzeyi ve yetiştiği çevrenin bilinmesi de şair üzerindeki etki açısından önemlidir. Bu açıdan otobiyografik yöntem dikkat çekici bir özelliğe sahiptir. Bu yöntem divan şiirlerine, şiirlerin tarihi ve sosyolojik özelliği de göz önünde bulundurularak uygulanabilir. İncelenmiş olan bu gazel XVIII. yüzyılın en önemli şairi, Nedim'in en bilinen gazellerinden biridir. Gazel, yüzyılın önemli bir dönemeci olan ve tarihte Lale Devri olarak bilinen dönemde yazılmıştır. Bu dönemin bir çok karakteristik özelliğini her mısrasında taşıyan gazel, şiiri kaleme alan şairin, yani Nedim'in yaşam tarzı ve hayata bakışı hakkında da bize önemli ipuçları vermektedir

THE AUTOBIOGRAPHICAL ANALYZE OF A NEDIM’S GAZEL

A work, creates the base of literature with no doubt. It is important to analyze the literary work. And also another important point is to analyze the life of its poet. A literary work, contains many valuable connections between itself and its author. The life style of a literary work’s creator is much more important. Because it is possible to see the reflection of author’s life on its work. With this cause the autobiographical method is really important. This method should be kept at the forefront for poetry analyzing. With this method, the effect of poet’s life and the age of the literary work which has written in, to the work can be uncovered. The historical events of poet’s age which it had lived in, is important as much as poet’s life. All these situations should be known because the work may be effected by the events of its author’s life either its loves or its environment. It is important to know poet’s educational level and the environment which it had grown in. With this cause autobiographical method has a remarkable property. This method can be used for Divan Poetry by considering the history of the work and its sociological properties. This analyzed Gazel is one of the most important works of the most important poet of the eighteenth century, Nedim. And this Gazel is written in a turning point age of the Ottoman Empire which known as ‘’Tulip Period’’ (Lale Devri). The Gazel which reflects us too many characteristics of that period is gives us great hints about its author Nedim’s life style and his outlook on life. In this work, Tulip Period (Lale Devri) which is Divan Poetry’s one of the most attractive ages, and one of the poems of a poet Nedim, who lived during that period will be analyzed by autobiographical method. And the information about its age and author will be given

___

  • AKÜN, Ömer Faruk (1994) „Divan Edebiyatı‟ Türkiye Diyanet Vakfı Ġslam Ansiklopedisi c.IX, 369-427, Ġstanbul.
  • AYVERDİ Samiha (2012) Ġstanbul Geceleri, Kubbealtı NeĢriyat, Ġstanbul.
  • BANARLI, Nihat Sami (2001) Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, MEB Yay. Ġstanbul.
  • HİSAR, Abdülhak ġinasi (2006) Boğaziçi Mehtapları, Yapı Kredi Yayınları, Ġstanbul.
  • İHSANOĞLU, Ekmeleddin (1999) Osmanlı Medeniyeti Tarihi, I. Cilt, Zaman Gazetesi, Ġstanbul.
  • İPEKTEN, Haluk (1986) Türk Dili, Divan ġiiri Özel Sayısı, Gazel ġerhi Örnekleri II, S. 415, 416, 417, s. 280-281, Türk Dil Kurumu Yay. Ankara.
  • KAPLAN, Mehmet (2009) Türk Edebiyatı Üzerinde AraĢtırmalar, Dergah Yayınları, Ġstanbul.
  • KARATAŞ, Leyla (2006) Nedim Divanı‟nda Lâle Devri Sosyal Hayatının İncelenmesi, Leyla KarataĢ, Dokuz Eylül Üniv.Türk Dili ve Edb. Öğr. Proğ. Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
  • KORTANTAMER, Tunca (1993) Eski Türk Edebiyatında Makaleler, Akçağ Yayınları, Ankara.
  • KÜÇÜK, Sabahattin (1994) Baki Divanı, Türk Dil Kurumu Yay. Ankara.
  • KUTKAN, ġevket (1980) Nedim Divanından Seçmeler, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Klasikleri, 1000 Temel Eser Dizisi, Ankara.
  • MACİT, Muhsin (1997), Nedîm Divânı, Akçağ Yay. Ankara.