Müzikle Uğraşan Salihli Romanları Üzerine Bir İnceleme

Bu araştırmada Salihli Romanlarının tarihleri, göçleri ile ilgili bilgiler verilip, içlerindeki müzikle uğraşanlar hakkında bilgilerin yerinde tespit edilmesi amaçlanmıştır. Elde edilen bilgiler nitel araştırma türü olan yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinin, Salihli'nin Şehitler ve Atatürk mahallesinde ikamet eden müzikle uğraşan Romanlara uygulanmasıyla elde edilmiştir. Salihli’deki müzikle uğraşan Romanlar Türkçe, Romanca ve Bulgarca dillerini bilmekte ve bu dillerde söylenen şarkıları söylemektedirler. Kullandıkları çalgılar, üflemeli çalgılardan: alto saksafon, ney, klarnet, zurna; vurmalı çalgılardan: davul, tef, asma davul ve darbuka; telli çalgılardan: ud, cümbüş, bağlama ve kanun; tuşlu çalgılardan: org, piyano ve akordiyon; yaylı çalgılardan da kemandır. Müziklerini icra ettikleri sosyal ortamlar en çok düğün/nişan gibi etkinliklerdir. Düğün, nişan gibi etkinliklerin dışında festival, konser, gazino, restoran, pavyon, sünnet, bar, otel, kına ve televizyon gibi yerlerde müzik icra etmektedirler. Müzikle uğraşan Salihli Romanları çalgıcılık dışında besteler de yapmışlardır. Bu besteler dım dım Ali ve abe kaynana ismindedir. Ayrıca, katılımcılar arasında kaset albümü yapan da bulunmaktadır. Roman çalgıcıların icra ettikleri müzik türleri Türk halk müziği, Türk sanat müziği, popüler müzik, caz müziği ve diğer müzik türlerinden oluşmaktadır. Salihli’deki müzikle uğraşan Romanların yaşları 28 ila 70 aralığındadır. Aralarında okuma, yazma bilmeyen olduğu gibi, en çok okuyanları lise öğrenimini tamamlamıştır. Müzik aleti çalmayı, müzik kurslarına giderek ya da büyüklerinden öğrenmişlerdir. İçlerinden bazıları ana dillerinin Türkçe olduğunu, bazıları ise Romanca olduğunu açıklamışlardır

A Study on Salihli Romanies Dealing with Music

In this research, it was aimed to give information about the history and migration of Salihli Romanies and to determine the information about the musicians among them. The information obtained was obtained by applying the semi-structured interview technique, which is a qualitative research type, to the music-dealing Romany residing in the Şehitler and Atatürk neighborhood of Salihli. Romanies in Salihli who are engaged in music know Turkish, Romanian and Bulgarian and languages and sing the songs sung in these languages. The instruments they use are wind instruments: alto saxophone, ney, clarinet, zurna(similar clarion); percussion instruments: drums, tambourine, hanging drums and darbouka; string instruments: oud, cumbus(similar mandolin with a metal body), baglama(Turkish folk lute) and kanun; keyboard instruments: Organ, piano and accordion; It is also violin from strings instruments. The social environments in where they perform their music are mostly events such as wedding/engagement. Apart from events such as weddings and engagements, they perform music in festivals, concerts, casinos, restaurants, pavilions, circumcisions, bars, hotels, henna and television. Salihli Romanies, who are engaged in music, have also composed compositions besides playing music. These compositions are named dım dım Ali and abe kaynana. Also, among the participants, there are also those who make cassette albums. The genres of music performed by the Romany musicians consist of Turkish folk music, Turkish art music, populer music, jazz music and other music genres. The ages of Romany who are engaged in Salihli range from 28 to 70. The most readers, as well as the ones who cannot read and write, have completed their high school education. They learned how to play musical instruments by attending music courses or from their elders. Some of them stated that their native language was Turkish, while others stated that they were Romany

PDF

___

Akgül, Ö. (2006). Türkiye müzik piyasasında Roman müzisyenler: Meslekî örgütlenme ve kimliksel dönüşüm. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
Arayıcı, A. (2008). Avrupa'nın vatansızları. Kalkedon Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri: 24. Baskı. Pegem Akademi Yayıncılık.
Çetin, B.I. (2017). Kimlikleriyle Romanlar: Türkiye'deki Roman vatandaşlara yönelik sosyal içerme ulusal strateji belgesi ve birinci aşama eylem planının değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(1), 85-112. https://doi.org/10.11611/yead.278435
Değirmenci, K (2009). Dünya müziği (world music) söylemlerinde Romanlık ve Roman müzik icrası: Selim Sesler ve Hüsnü Şenlendirici örneği. Toplum ve Bilim, (114), 159-187.
Dişli, S.Ö. (2016). “Çingene” mi, “Roman” mı? Bir inşa süreci. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, (31), 97-117. https://doi.org/10.1501/antro_0000000329
Duygulu, M. (2006). Türkiye'de çingene müziği. Pan yayıncılık.
Fraser, A. (2005). Avrupa halkları çingeneler. İstanbul: Homer kitabevi ve yayıncılık ltd. şti. Çev. İlkin İnanç.
Girgin, G. (2015). 9/8 Roman dansı. İstanbul: Kolektif kitap bilişim ve tasarım ltd. şti. Karahasanoğlu, S. Yavuz, E. D. (2015). Müzikte araştırma yöntemleri. İTÜ TMDK Yayınları:7
Kılınçer, Z. (2012). “Kültürel kimlik” ve “kültürel adaptasyon” kavramları çerçevesinde Malatya’da yaşayan Romanların müzik pratikleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kılınçer, Z. & Dönmez, B. M. (2013). “Kültürel kimlik” ve “kültürel adaptasyon” kavramları çerçevesinde Malatya Romanlarının müzik pratikleri. Folklor/Edebiyat, 19(74), 9-45.
Kolukırık, S. (2008) Türkiye'de Rom, Dom ve Lom gruplarının görünümü. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), 8, 145-154.
Otman, A. (2013). Salihli'de kültür ve sanat. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 531-545.
Özkan, A.R. (2000). Türkiye çingeneleri. T.C Kültür Bakanlığı Yayınları.
Sal, A. (2009). Türkiye’de yaşayan Çingenelerin sanatsal olarak ele alınışı. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şensesli, T. (2019). Profesyonel müzisyenlik ve informal öğrenim: Profesyonel Roman müzisyenler örnek olayı. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü. İzmir.
Şimşek, S. (2020). Türkiye’de Çingene/Romanların yoksulluk ve sosyal dışlanma ile mücadelesinde Roman derneklerinin rolü. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uzpeder, E. (2008). Türkiye'de Roman hakları hareketinin gelişimi. Europen Roma Rights Center Country Reports Series 17, 109-127.
İnternet Kaynakları
Al Jazeera Turk (2015). Selendi'nin Romanları. https://www.youtube.com/watch?v=SKLhS0Jfx2I Erişim Tarihi: 01/10/2019