MEVLÂNÂ RESMÎ’NİN “LEVHNÂME” İSİMLİ MESNEVİSİ VE ANNE-BABAYA HÜRMET ÜZERİNE NASİHATLERİ

Okuyanları ahlâki ve sosyal açıdan kemâle ulaştırmayı ve böylece örnek insan tipi yetiştirmeyi amaçlayan nasihatnâmelerin edebiyatımızda önemli bir yeri vardır. Bu tür eserlerden biri de 1743-1744 yıllarına ait bir nasihatnâme olan Levhnâme'dir. Mevlânâ Resmî tarafından mesnevi nazım şekliyle ve aruzun"mefâ'îlün mefâ'îlün fa'ûlün" vezni ile yazılan eserin tek nüshası Ankara Milli Kütüphane'de 06 Mil Yz A 5214 arşiv numarasıyla kayıtlı olup 779 beyitten oluşmaktadır. Levhnâme, genel ahlaka dair ve dinî muhtevalı öğütler içermektedir. Levhnâme'de kanaat, ihlâs, doğruluk, hayâ, huy yumuşaklığı ve cesurluk gibi iyi ahlaka ait unsurlar tavsiye edilmiş; inat, hırs, cimrilik, kibir, arsızlık ve korkaklık gibi kötü ahlaka ait unsurlardan uzak durulması öğütlenmiştir. İlim öğrenmenin ve âlimlerin kıymeti vurgulanmış, ahlaki hususların yanı sıra namaz kılmak, Kur'an okumak gibi bazı dinî vazifelerden de söz edilmiştir. Metinde üzerinde önemle durulan konulardan biri de anne baba hakkı ve onlara hürmet meselesi olup anne ve babanın çocuğun yetişmesindeki rolleri gözler önüne serilmiştir. Bu makalenin konusunu Resmî'nin anne ve babaya hürmet konusundaki nasihatleri oluşturmaktadır. Yaptığımız çalışmayla Mevlânâ Resmî'nin kendi döneminde bir çocuğun anne ve babasına karşı sahip olması ya da olmaması gereken davranış şekillerinin neler olduğu ve müellifin verdiği tüm öğütlerin günümüz şartlarında da geçerliliğini koruyup korumadığının belirlenmesine çalışılacaktır.

MEVLÂNÂ RESMÎ'S MESNEVI NAMED LEVHNÂME AND HIS ADVICES ON RESPECT FOR MOTHER AND FATHER

There is an important place of nasihatnâme in our literature, which aims to convey readers in a moral and social way, and thus to raise a model of a human type. One of these types of works is Levhnâme, a nasihatnâme belonging to the years of 1743-1744. The only copy of the work written by Resmî in the form of a mesnevi verse and aruz meter of “mefâ’îlün mefâ’îlün fa’ûlün” is recorded in the Ankara National Library at 06 Mil Yz A 5214 archive number and consists of 779 couplets. Levhnâme contains advices on general moral and religious content. In Levhnâme, good ethical elements such as opinion, sincerity, truth, shame, softness and courageousness and to be kept away from elements of bad morals such as stubbornness, ambition, stinginess, arrogance, shamelessness and cowardice are recommended. In addition to ethical issues, the importance of science and scholars are emphasized, and some religious duties such as praying and reading the Koran are also mentioned. One of the issues emphasized in the text is the parents' right and the matter of respect for them and thus the roles of parents in the growth of the child are revealed. The subject of this article is constituted by the advices of Resmî on respect for themother and father. With our work, we will try to determine that what the forms of behaviours are, which a child should or should not have against his/her parents during Mevlânâ Resmî's own period and that whether all the advices given by the author are also valid in today's circumstances.

___

  • Beyzâdeoğlu, S. A. (1986). Lutfiyye-i Vehbi. İstanbul: Cihan Neşriyat ve Matbaacılık.
  • Canım, R. (1988). Pendnameler ve Türk Edebiyatında Benzer Nitelikli Öğüt Kitapları. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 153-159.
  • Canım, R. (2010). Divan Edebiyatında Türler. Ankara: Grafiker.
  • Çalka, M. S. (2008). Safî Mustafa Efendi’nin “Gülşen-i Pend” Mesnevisinde Din Görevlilerine Nasihatleri. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/1 Winter 2008, p. 242-250, ISSN:1380- 2140.www.turkishstudies.net, Doinumber : 10.7827/TurkishStudies.269 ANKARA- TURKEY
  • Kaplan, M. (2015). Hayriyye-i Nabi. Ankara: AKM.
  • Kartal, A. (2011). XVIII. Yüzyıl Klasik Türk Edebiyatu: Mesneviler. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/1 Winter 2011, p. 211-234, ISSN: 1380-2140.www.turkishstudies.net,Doinumber : 10.7827/TurkishStudies.1817 ANKARA-TURKEY
  • Kutlar, F. S. (2000). Mesnevî Nazım Şekline Genel Bir Bakış ve Türk Edebiyatında Mesnevî Araştırmalarıyla İlgili Bir Kaynakça Denemesi. Türkbilig, 1, 102-157.
  • Mevlânâ Resmî (tarihsiz). Levh-nâme. Milli Kütüphane Türkçe Yazmaları no: 06. MK. Yz. A 5214.
  • Öztürk, A. (2017). Mevlânâ Resmî’ninLevhnâme Adlı Mesnevisi (İnceleme-Metin-Sözlük-Dizin). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Pala, İ. (2006). Nasihatnâme. TDV İslam Ansiklopedisi (C.32 S. 409-410). İstanbul: TDV.
  • Uludağ, E. (2009). Çocuk Edebiyatı ve Klâsik Dönem Örneğinde Nâbî’ninHayriyye’si. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/7 Fall 2009, p. 774-795, ISSN:1380-2140.www.turkishstudies.net. Doinumber: 10.7827/TurkishStudies.925 ANKARA TURKEY
  • Ünver, İ. (1986). Mesnevî. Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı II (Divan Şiiri), 415-417, 430-563.
  • Yıldırım, S. (2015). Kur’ân-ı Hakîm ve Açıklamalı Meâli. İstanbul: Define.
  • Yılmaz, M. (Haz.) (2013). Kültürümüzde Ayet ve Hadisler. İstanbul : Kesit.