MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ÖĞRETMENLERİNİN DEĞİŞİME KARŞI DİRENÇLERİ İLE ÖRGÜTSEL BAĞLILIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ: BAKIRKÖY İLÇESİ ÖRNEĞİ

Bu araştırmada Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile değişime karşı gösterdikleri direnç düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini, 2014-2015 Öğretim Yılı İstanbul ili Bakırköy ilçesinde bulunan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi statüsündeki devlet okullarında görev yapan müdür, müdür yardımcıları ve öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklem grubu ise, bu kapsamdaki okullar içerisinde bulunan 4 okulda görev yapan ve rastgele seçilmiş olan 183 yönetici ve öğretmenden oluşmaktadır. Tarama ve ilişkisel tarama modeline uygun olarak anket tekniği ile yapılan araştırmada veriler Kişisel Bilgi Formu'yla birlikte iki ölçek (Öğretmenlerin Okullarda Değişime/Yeniliğe Karşı Direnme Nedenleri Ölçeği, Örgütsel Bağlılık Ölçeği) kullanılarak toplanmıştır. Bu çalışmada uygulanan ölçeklerdeki bilgiler SPSS 22 programında çözümlenerek güvenilirlik analizi yapılmıştır ve verilerin ne ölçüde rastlantısal olduğu incelenmiştir. Sosyo-demografik değişkenlere ait yüzde ve frekans dağılımları tablolaştırılarak ölçek sorularının standart sapma ve ortalama bilgilerini içeren betimleyici istatistikleri yorumlanmıştır. Örgütsel bağlılık ölçeği ve değişime direnç nedenleri ölçeğinin alt boyutları ile sosyodemografik değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Anova Analizi ve Bağımsız Örneklem t Testi yapılmış, anlamlı farklılığın nedeninin tespiti için Post Hoc Çoklu Karşılaştırma Testleri uygulanmıştır. Ölçek soruları arasındaki ilişkiyi incelemek için Ki-Kare analizi ve Korelasyon Analizi yapılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda; değişim süreci konusunda bilgi eksikliğinden (BE) kaynaklanan direnişler alt boyutu ile öğrenim düzeyi ve bulunulan okuldaki çalışma süresi değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Öğretmenlerin yeni görev, rol ve sorumluluklar alma isteksizliğinden (RS) kaynaklanan direniş nedenleri alt boyutu ile bulunulan okuldaki çalışma süresi ve hizmetiçi eğitime katılma düzeyi değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Okul yöneticilerinin değişimi yönetememesinden (DY) kaynaklanan direniş nedenleri alt boyutu ile görev ve öğrenim durumu değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Öğretmenlerin değişimden zarar görme korkusundan (ZG) kaynaklanan direniş nedenleri alt boyutu ile hizmetiçi eğitime katılma düzeyi değişkeni arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Okulun kapasite eksikliğinden (KE) kaynaklanan direniş nedenleri alt boyutu ile medeni durum, öğrenim durumu ve internet erişim düzeyi değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Araştırmaya katılanların devam bağlılığı puan ortalamaları ile cinsiyet değişkeni arasında; duygusal bağlılığı ile öğrenim düzeyi ve kitap okuma sıklığı değişkenleri arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Duygusal bağlılık ile devam bağlılığı ve normatif bağlılık arasında; devam bağlılığı ile de duygusal bağlılık ve normatif bağlılık arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Dolayısıyla öğretmenlerin tüm örgütsel bağlılık alt boyutlarının birbiriyle pozitif yönde bir ilişkisi olduğu belirlenmiştir. Örgütsel bağlılığın duygusal bağlılık ve devam bağlılığı alt boyutları ile bilgi eksikliğinden, öğretmenlerin yeni görev, rol ve sorumluluklar alma isteksizliğinden, öğretmenlerin değişimden zarar görme korkusundan, okulun kapasite eksikliğinden, okul yöneticilerinin değişimi yönetememesinden kaynaklanan (BE, RS, ZG, KE, DY) olmak üzere tüm direniş nedenleri alt boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Örgütsel bağlılığın normatif bağlılık alt boyutu ile okul yöneticilerinin değişimi yönetememesinden (DY) kaynaklanan direniş nedenleri alt boyutu dışındaki diğer BE, RS, ZG, KE direniş nedenleri alt boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır

THE RELATIONSHIP BETWEEN THE RESISTANCE OF VOCATIONAL AND TECHNICAL ANATOLIAN HIGH SCHOOL TEACHERS TO CHANGE AND THEIR ORGANIZATIONAL COMMITMENT: THE SAMPLE OF THE BAKIRKÖY DISTRICT

The aim of this study is to investigate the relationship between the resistance of Vocational and Technical Anatolian High School teachers to change and their organizational commitment levels. The population of this study is consisted of the school principals, assistant principals and teachers who serve at formal Vocational and Technical Anatolian High Schools in 2014-2015 academic year in Bakırköy, İstanbul. 183 teachers who are chosen by random and teach at 4 formal Vocational and Technical Anatolian High Schools in Bakırköy constitutes the sample of the study.

PDF

___

Akpınar, B. &Aydın, K. (2007). Eğitimde Değişim ve Öğretmenlerin Değişim Algıları. Eğitim ve Bilim Dergisi,32(144), 71-80.
Aslaner, E. (2010). Örgütsel değişim ve Yenilikçilik: Bir Özel Okul Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. Alındığı Tarih: 27.09.2014, Adres: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Bayır, T. (2009). Değişim Sürecinde Örgütsel Bağlılığı Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi ve Bir Uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya. Alındığı Tarih: 27.09.2014, Adres: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Bursalıoğlu, Z. (2013). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış (18. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Can, H. (1999). Organizasyon ve Yönetim (gözden geçirilmiş ve genişletilmiş 5. baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çakır, B. S. (2009). İlköğretim Okullarındaki Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Değişme ve Örgütsel Değişime Direnme Olgularını Anlamaları Üzerine Bir Araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya. Alındığı Tarih: 27.09.2014, Adres: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Çekmecelioğlu, H. G. (2006). Örgüt İklimi, Duygusal Bağlılık ve Yaratıcılık Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi: Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 295-310.
Çetin, C.(2008). Yöneticilerin Liderlik Stilleri, Değişim Yönetimi ve Ekip Çalışması Arasındaki İlişkilerin Çok Yönlü Olarak Değerlendirilmesi.İstanbul: İTO Yayınları.
Çokyaşa Köse, B. (2012). Türkiyedeki İnşaat Firmalarında Yaşanan Değişim ve Değişime Direncin Yönetimi: Örnek Uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ İstanbul. Alındığı Tarih: 27.09.2014, Adres:
Demirkıran, T. (2004). Özel Öğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Tatminleri İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki İncelemesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Dinçer, Ö. &Yılmaz, C. (2003). Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma:1 Değişim Yönetimi İçin Yönetimde Değişim. Ankara: T.C. Başbakanlık.
Düren, Z. (2002). 2000’li Yıllarda Yönetim: Sürekli Değişim ve Belirsizlik Ortamında Yönetsel Yaklaşımlar (2. baskı). İstanbul: Alfa Yayınları.
Doğan, S. &Kılıç, S. (2007). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirmenin Yeri ve Önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29, 37-61.
Drucker, F. (1995). Değişim Çağının Yönetimi (Z. Dicleli, Çev.). İstanbul: Türk Henkel Dergisi Yayınları. (1995).
Erdem, M. (2008). Öğretmenlere Göre Kamu ve Özel Liselerde İş Yaşamı Kalitesi ve Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi,Ankara. Alındığı Tarih: 30.09.2014, Adres: https://tez.yok.gov.tr /UlusalTezMerkezi/
Eskiköy Aydoğan, S. (2010). Resmi Liselerde Çalışan Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul. Alındığı Tarih: 28.09.2014, Adres: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Genç, N. (2005). Yönetim ve Organizasyon: Çağdaş Sistemler ve Yaklaşımlar (Gözden Geçirilmiş 2. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Güçlü, H. (2006). Turizm Sektöründe Durumsal Faktörlerin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi (Yayınlanmış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Helvacı, M. A. (2010). Eğitim Örgütlerinde Değişim Yönetimi. İlke, Yöntem ve Süreçler. Nobel Yayınları.
Karagöz, L. (2007). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Örgütsel Adanma İle Örgütsel Yurttaşlık Davranışları Arasındaki İlişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Yeditepe https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ İstanbul. Alındığı Tarih: 01.01.2015, Adres:
Kılınç, A. Ç. &Özdemir, S. (2013). Değişen Toplum ve Okul. İçinde S. Özdemir (Ed.), Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. (ss:75-92). (2. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Koçel, T. (2011). İşletme Yöneticiliği: Yönetim ve Organizasyon, Organizasyonlarda Davranış, Klasik, Modern, Çağdaş ve Güncel Yaklaşımlar (13. baskı). İstanbul: Beta Basın Yayım Dağıtım.
Kurt, B. (2013). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Değişime Karşı Dirençleri İle Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (İstanbul İli Pendik İlçesi Örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul. Alındığı Tarih: 18.09.2014, Adres: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Öksüz, Y. &İci, A. (2012). İlköğretim Okulları Yöneticilerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri İle Ertelemecilik Davranışları Arasındaki İlişki. International Journal of Social Science, 5(4), 161-182.
Ölçüm Çetin, M. (2004). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Bağlılık (1. baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
Özdemir, S. (2000). Eğitimde Örgütsel Yenileşme (5. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Özen Kutanis, R. (2009). Örgütlerde Davranış Bilimleri (Ders Notları) (4. Baskı). Sakarya: Sakarya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sakarya Yayıncılık.
Özkara, B. (1999). Evrimci ve Devrimci Örgütsel Değişim.Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Recepoğlu, E.,Kılınç, A. Ç., Şahin, F., Er, E. (2013). Öğretim Elemanlarının Kişilik Özellikleri İle Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or TurkicVolume 8/6 Spring 2013, p. 603-617, http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4877, ANKARA-TURKEY
Sevgin, A. (2014). Liselerde Çalışan Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık İle Örgütsel Sessizlik Arasındaki İlişkinin Saptanması (Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi-Aydın Üniversitesi, İstanbul.
Top, S. (2008). İşletmelerde Yenilik ve Yaratıcılık Yönetimi. İstanbul: Beta Basın Yayım Dağıtım.
Töremen, F. (2002). Eğitim Örgütlerinde Değişimin Engel ve Nedenleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 185-202.
Uygur, A. (2009). Örgütsel Bağlılık ve İşe Bağlılık. Ankara: Barış Platin Kitabevi.
Yıldız, K. (2013). Örgütsel Bağlılık İle Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki. Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/6 Spring 2013, p. 853-879,ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4544, ANKARA-TURKEY
Yörük, S. &Sağban, Ş. (2012). Okul Müdürlerinin Kültürel Liderlik Rollerinin Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyine Etkisi, Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or TurkicVolume 7/3, Summer 2012, p. 2795-2813,ISSN: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3479, ANKARA-TURKEY 1308-2140,
Yücel, F. Ç. (2011). Örgütsel Değişim Ve Örgütte Değişime Karşı Gelişen Direnci Kırma Politikaları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa. Alındığı Tarih: 27.09.2014, Adres: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/