MEDİNE TOPLUMUNDA İPEK KULLANIMI: İBN SA‘D’IN TABAKĀT’I IŞIĞINDA

Tarih ve diğer pek çok ilim dalının önemli kaynakları arasında yer alan tabakat kitapları, sahasında tanınmış şahsiyetlerin biyografilerini konu edinmekle birlikte bu eserlerde yer alan bilgiler sosyal hayatı aydınlatmak için de öneme sahiptirler. Bu eserlerin en önemlileri arasında İbn Sa'd'ın Tabak?tü'l-Kübrâ (Kitâbü't-Tabakâtü'l-Kebîr) adıyla tanınan ve siyer-megazi ve tabakat bölümlerinden oluşan eseri de bulunmaktadır. Bu makalede İbn Sa'd'ın Tabak?t'ı ışığında Medine toplumunda ipek ve ipekli kumaş kullanımı irdelenmekte, dönem olarak ashab ve tâbiîn dönemiyle sınırlı kalınmaktadır. İbn Sa'd'ın Tabak?t'ında ashab ve tâbiîn tarafından giyilen elbiselerle ilgili olarak pek çok bilgi bulunmaktadır. Makalede ipek veya ipekli kumaşlar hakkındaki rivayetler değerlendirilmekte, buna göre söz konusu dönemde harîr, hazz ve dîbâc kelimelerinin ipek kumaşlar için daha fazla kullanıldığı anlaşılmaktadır. Bunlardan harîr, sadece saf ipek için kullanılan bir kavram olmuştur. Ancak harîrin aksine hazz kelimesi birden fazla anlamda kullanılmıştır. Bu kelime hem ipek ve yün karışımı, hem de sadece ipek anlamında kullanılmıştır. Araştırmada özellikle ashab ve tâbiînin büyüklerinin hazzı çokça tercih ettiği ve cevazına dair tartışmaların yapılmamasından yola çıkarak ilk dönemde hazz kavramının yün ve ipek karışımı için kullanıldığı tespit edilmiştir. Ancak sonraki dönemlerde özellikle Emevî idaresi altında daha çok da idareciler tarafından kullanılan hazzın ise ipeğin karşılığı olarak kullanıldığı anlaşılmıştır. İpekli kumaşlar sadece elbise olarak değil başa giyilen başlıklarda veya sarıklarda da kullanılmıştır. Ayrıca yastık gibi ev eşyalarında, değerli eşyaların saklandığı sandık içlerinde ve Kâbe örtüsü olarak da ipekli kumaşlar kullanılmıştır. İpeğin kullanım şekline bakıldığında ipek bazen tek başına dokunarak ipek elbise olarak, bazen başka bir tür ile karıştırılarak mesela yün-ipek karışımı şeklinde, bazen herhangi bir kumaşın dikişlerinde ipekli iplik kullanılması suretiyle kullanılmıştır. Bu makalede, ilk dönem Müslümanları arasında ipek ve ipekli kumaş kullanımının nasıl olduğu İbn Sa'd'ın Tabak?t'ı ışığında ele alınmış, hem tarih hem de diğer ilimlerde konuyla ilgili çalışma yapanlara fayda sağlanması amaçlanmıştır

THE USE OF SILK IN THE MEDINA SOCIETY: ACCORDING TO TABAKAT OF IBN SA’D

In this article, is examined silk and the use of silk in the Medina Society according to Ibn Sa’d’s Tabakat. Although the information contained in this work deals with the biographies of well-known personalities in the field Tabakat books which are among the most important sources history and many other branches of science have importance to enlighten social life. Among these works located book of İbn Sa’d is known as Tabakatü’l-Kubra (Kitabü’t-Tabakatü’l-Kebir). This book consists sections of siyar, megazi and tabakat. Issues related to the use of silk in Islamic society was processed on fiqh books regarding its permission. But we will try to demonstrate the reality of the date of this issue. In the article words for silk and silk fabrics used are discussed and in what way they are used. The Prophet and his companions and after companions how they use silk was put forward in light of Tabakat of Ibn Sa’d. To summarize the usage of the silk, sometimes made alone as a dress, sometimes mixed with another type for example in the form of wool-silk blends, sometimes the yarn in any fabric seam. The subject of debate woven silk fabric among the Companions and the latter. They have had much choice wool-silk dresses. At the same time some people were away from silk material inside the fabric although not completely silk

___