196161

LİSE ÖĞRENCİLERİNİN RİSK ALMA DAVRANIŞLARININ YAŞAM DOYUMU VE PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ DEĞİŞKENLERİ İLE İLİŞKİSİ

Bu araştırmada lise öğrencilerinin risk alma davranışlarının yaşam doyumları ve psikolojik iyi oluşları ile olan ilişkisinin ortaya konması amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Muğla İlinde lise öğrenimine devam eden 9. 10. 11. ve 12. sınıflardan katılan 134 kız 256 erkek olmak üzere 390 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklemin seçiminde seçkisiz olmayan kolay örnekleme yöntemi benimsenmiştir. Örneklem grubunun yaş aralığı 14 ile 19 arasında değişmektedir. Veri toplama aracı olarak Risk alma ölçeği, Yaşam doyumu ölçeği ve Psikolojik iyi oluş ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu ve yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda psikolojik iyi oluş ile risk alma arasında düşük düzeyde negatif bir ilişki, psikolojik iyi oluş ile yaşam doyumu arasında yüksek düzeyde pozitif bir ilişki bulunurken, risk alma davranışları ile yaşam doyumu arasında anlamlı bir ilişki olmadığı görülmüştür. Bunun yanında yapısal eşitlik modellemesi analizine başlamadan anılan değişkenler için ölçüm modellerinin uyum indeksi değerlerine bakılmış ve bütün modellerin iyi uyum indekslerine sahip olduğu görülmüştür. Daha sonra yapısal eşitlik modellemesi analizine geçilmiş, analiz sonucunda risk alma davranışlarının yaşam doyumunu ve psikolojik iyi oluşu negatif olarak etkilediği yani lise öğrencilerindeki risk alma davranışı arttıkça yaşam doyumu ve psikolojik iyi oluşun azaldığı görülmüştür. Bu modele ilişkin uyum indeksleri incelendiğinde, modelin iyi uyum değerleri gösterdiği görülmüştür. Bulgular literatür ışığında tartışılmıştır

HIGH SCHOOL STUDENTS’ RISK TAKING BEHAVIORS AND ITS RELATION WITH LIFE SATISFACTION AND PSYCHOLOGICAL WELL-BEING

The purpose of this study is to examine the relationship between risk taking behaviors, life satisfaction and pychological well-being in high school students. This study was conducted with 390 high school students (134 female, 256 male) studying in the 9th, 10th, 11th and 12th degree. The study uses the purposive convenience sampling approach. The sample is consisted of the students between the age of 14 and 19. As data collecting instruments, Risk Taking Scale, Life Satisfaction Scale and Psychological Well-Being Scale were applied to the participants. In data analysis, correlation and structural equation modelling were applied. According to the correlation analysis, there is a negative and low level correlation between psycological well-being and risk taking behavior. There is also a positive and high level correlation between life satisfaction and psychological well-being. There is not a significant relation between risk taking behavior and life satisfaction. Before structural equation model analysis, all values were found to be satisfactory for fit indices. Structural equation model results indicated the higher risk taking behavior is related to the less life satisfaction and the less psychological well-being among high school students. All results discussed in the light of the literature

PDF

___

Alexander, C. S., Kim, Y. J., Ensminger, M., Johnson, K. E., Smith, B. J., ve Dolan, L. J. (1990). A measure of risk taking for young adolescents: Reliability and validity assessments. Journal of Youth and Adolescence, 19(6), 559-569.
Atak, H. (2011). Yetişkinliğe geçiş yıllarında sigara içme davranışının psiko-sosyal belirleyicileri ve sigara içmenin yaşam doyumu yaşam doyumu ve öznel iyi oluş ilişkisi. Klinik Psikiyatri, 14, 29-43.
Committee on the Science of Adolescence, Board on Children Youth and Families, Institute of Medicine, & National Research Council. (2010). The Science of Adolescent Risk-Taking: Workshop Report.
Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
Diener, E., ve Seligman, M. E. (2004). Beyond money toward an economy of well-being. Psychological science in the public interest, 5(1), 1-31.
Diener, E., Wirtz, D., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, D.-w., Oishi, S. ve Biswas-Diener, R. (2010). New well-being measures: Short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Social Indicators Research, 97(2), 143-156.
Eroğlu, Y. ve Peker, A. (2015). Ergenlerde akran ilişkileri ile siber zorbalık statüleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/11 Summer 2015, p. 593-606. ISSN: 1308-2140 doi: 10.7827/TurkishStudies.8574, www.turkishstudies.net ANKARATURKEY
Galvan, A., Hare, T., Voss, H., Glover, G., ve Casey, B. J. (2007). Risk-taking and the adolescent brain: who is at risk? Developmental Science, 10(2), F8–F14.
Gardner, M. ve Steinberg, L. (2005). Peer influence on risk taking, risk preference, and risky decision making in adolescence and adulthood: an experimental study. Developmental Psychology, 41(4), 625.
Gençoğlu, C., Kumcağız, H. ve Ersanlı, K (2014). Ergenlerin şiddet eğilimine etki eden ailevi faktörler. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/2 Winter 2014, p. 639-652, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net ANKARA-TURKEY
Gullone, E., Moore, S., Moss, S. ve Boyd, C. (2000). The adolescent risk-taking questionnaire: Development and psychometric evaluation. Journal of Adolescent Research, 15(2), 231-250.
Keyes, C. L., Shmotkin, D., ve Ryff, C. D. (2002). Optimizing well-being: the empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 1007-1022
Kıran, B. (2002). Akran baskısı düzeyleri farklı olan öğrencilerin risk alma, sigara içme davranışı ve okul başarılarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kulaksızoğlu, A. (2005). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitapevi
Köker, S. (1991). Comparison of life satisfaction levels on normal and problematic adolescent (Unpublished Doctoral Thesis), Ankara University, Social Science Institute, Ankara.
Ryff, C. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well- being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069–1081.
Peker, A. (2015). The perceptions of the psychological counselors about their roles and responsibilities related to school security. Journal of Education and Training Studies, 3 (6), 20-28.
Schwartz, S. J., Waterman, A. S., Vazsonyi, A. T., Zamboanga, B. L., Whitbourne, S. K., Weisskirch, R. S., … Ham, L. S. (2011). The association of well-being with health risk behaviors in college-attending young adults. Applied Developmental Science, 15(1), 20–36.
Steinberg, L. (2004). Risk taking in adolescence: What changes, and why? Annals of the New York Academy of Sciences, 1021(1), 51-58.
Steinberg, L. (2007). Risk taking in adolescence new perspectives from brain and behavioral science. Current Directions in Psychological Science, 16(2), 55–59.
Sunstein, C. R. (2008). Adolescent risk-taking and social meaning: A commentary. Developmental Review, 28(1), 145–152.
Telef, B. B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçe'ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalişmasi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3).
Telef, B.B., Uzman, E. ve Ergün, E. (2013). Öğretmen adaylarinda psikolojik iyi oluş ve değerler arasindaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/12 Fall 2013, p. 1297- 1307, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, ANKARA-TURKEY
Topkaya, N. ve Kavas, A. B. (2015). Algılanan sosyal destek, yaşam doyumu, psikolojik yardim almaya ilişkin tutum ve niyet arasindaki ilişkiler: bir model çalişmasi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/2 Winter 2015, p. 979-996, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7768, ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY
Türkiye İstatistik Kurumu, "Türkiye Genç Nüfus İstatistikleri 2014". http:/tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 28.12.2015).
Uçan, A. ve Esen-Kıran, B. (2015). Ergenlerin öznel iyi oluşlarinin toplumsal konum ile ilgili risk alma değişkenine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 288-299.
Valois, R. F., Zullig, K. J., Huebner, E. S., Kammermann, S. K., ve Drane, J. W. (2002). Association between life satisfaction and sexual risk-taking behaviors among adolescents. Journal of Child & Family Studies, 11(4), 427–440.
Van Leijenhorst, L. ve Crone, E. A. (2009). Paradoxes in adolescent risk-taking. In: Zelazo, P. D, Chandler, M. & Crone, E. A. (Eds). Developmental Social Cognitive Neuroscience. Oxford University Press.
Zullig, K. J., Valois, R. F., Huebner, E. S., Oeltmann, J. E., ve Drane, J. W. (2001). Relationship between perceived life satisfaction and adolescents’ substance abuse. The Journal of Adolescent Health : Official Publication of the Society for Adolescent Medicine, 29(4), 279– 88.