KUTADGU BİLİG’DE FARKINDALIK
Farkındalık, öğrenme sürecinde yer alan önemli kavramlardandır. Öğrenmekte olan birey öğrenme sürecinde çok fazla bilgiden kendisine göre anlam ve değer taşıyanları belirler, alır, düzenler, kendi eksikliklerini ve yeterliliklerini tanır, kendi düşünsel süreçlerinin farkında olur. Araştırmaya konu olan Kutadgu Bilig adlı eser dinî, ahlaki, hukuki, sosyal, siyasi gibi birçok değer barındırması bakımından oldukça önemlidir. Çalışmada Kutadgu Bilig’deki “farkındalık” kavramının araştırılması ve hangi açılardan ele alındığının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada Kutadgu Bilig’deki betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini Kutadgu Bilig oluşturmaktadır. Eserin öğüt kitabı niteliği taşıması ve devlet bilgisi, dostluk, doğruluk, liyakat, aile hayatı, akıl ve bilgi gibi değerlerin eserde çok fazla yer alması; bu konularda farkındalık oluşturulması örneklem olarak Kutadgu Bilig’in seçilmesinde rol oynamıştır. Araştırmada veri toplama tekniği olarak yazılı materyallerin incelenmesi sebebiyle doküman incelemesi metodu kullanılmıştır. Elde edilen veriler, betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Çalışmada farkındalık ile ilgili verilere ilişkin bir çerçeve oluşturmuştur. Elde edilen bulguların tanımlanması ve yorumlanmasından sonra araştırmanın sonuçları ortaya konulmuştur. Çalışmada, farkındalık kavramının; dikkat etmek, fark etmek, sezmek, bilinçli olmak gibi anlamlara geldiği ifade edilmektedir. Açıklamalardan yola çıkılarak, farkındalık kavramının geniş bir yapıya sahip olduğunu söylemek mümkündür. Dikkat edilen, sezilen, fark edilen birçok konunun farkındalık başlığı adı altında ele alınabileceği ortaya çıkmıştır. Kutadgu Bilig’de farkındalık konusuyla ilişkilendirilebilecek birçok beyit tespit edilmiştir. Çalışmada, beyitlerin numaraları, beyitler ve açıklamaları ifade edilmeye çalışılmıştır. Yapılan bu çalışmanın hem eğitimcilere hem de araştırmacılara kaynak oluşturabileceği düşünülmektedir.
AWARENESS IN KUTADGU BILIG
Awareness is an important concept in the learning process. In the learning process, the learner identifies, receives, orders, recognizes their own shortcomings and competences, and becomes aware of their own intellectual processes. Kutadgu Bilig, which is the subject of the research, is very important in terms of religious, ethical, legal, social and political values. The study is aimed to investigate the "awareness" in Kutadgu Bilig and to determine from which angles the available is handled. A descriptive research approach was used to determine in Kutadgu Bilig. The sample of the study is Kutadgu Bilig. The facts that it acts like a tutorial book, it has and state information, the values as; friendship, truthfulness, merit, family life, reason and knowledge are far too much in the work, have played a role in the selection of Kutadgu Bilig as a sample. As a data collection technique in the research, document examination method was used because of the examination of written materials. The obtained data were analyzed by descriptive analysis method. It has established a framework for giving information about awareness in the work. After the identification and interpretation of the findings obtained, the results of the research were revealed. In study, the concept of awareness; it is expressed that it means to pay attention, to notice, to sense, to be conscious. It is possible to say that the concept of awareness has a wide structure by going out from the explanations. It has emerged that many of the noted, perceived, perceived topics can be addressed under the heading of awareness. In Kutadgu Bilig many couplets have been identified that can be related to awareness. In the study, the numbers of couplets, couplets and explanations were tried to be expressed. It is thought that this study can be a source for both educators and researchers.
___
- Aydemir, Ö. K. (2013). Kutadgu Bilig'in Dilinde Bilgi Kavrami ve Işlevi. Electronic Turkish Studies,
International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,
Volume 8/1, p.803-810.
- Bektaş Öztaşkın Ö. (2013). Sosyal bilgiler derslerinde belgesel film kullanımının akademik başarıya
ve bilinçli farkındalık düzeylerine etkisi. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, Uluslararası E-
Dergi, 3(2), 147-162,
- Çam O. ve Engin E. (2006). Psikiyatri kliniğinde çalışan hemşirelerde farkındalık eğitiminin bireysel
performans standartlarına etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 7, 82-91.
- Çatak, P. D. ve Ögel, K. (2010). Farkındalık temelli terapiler ve terapötik süreçler. Klinik
Psikiyatri,13, 85-91.
- Demir, Ö. ve Doğanay, A. (2009). Bilişsel farkındalık becerilerinin geliştirilmesinde bilişsel koçluk
yaklaşımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 15(60), 601-623.
- Doğan, D. M. (2008). Türkçe büyük sözlük (dördüncü basım). Pınar Yayınları.
- Doğan, T. ve Çetin B. (2009). Tromso sosyal zekâ ölçeği Türkçe formunun faktör yapısı, geçerlik ve
güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri/Educational Sciences: Theory
& Practice, 9 (2), 691-720.
- Erdem, H. H. (2014). Kitle iletişimi, etik ve eğitim. Gefad / Gujgef 34(1), 63-77.
- Güven, E. ve Aydoğdu M. (2012). Çevre sorunlarına yönelik farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi ve
öğretmen adaylarının farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Öğretmen Eğitimi ve
Eğitimcileri Dergisi, 1(2), 185-202.
- Hajib, Y. K. (2010). The Turkic script and the Kutadgu Bilig. Turcology in Mainz, 82, 89.
- Karatay, H. (2009). Okuma stratejileri bilişsel farkındalık ölçeği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(19), 58-80.
- Kaya, F., & Akpinar, E. (2017). Kutadgu Bilig'de Türk Yemek Adabi ve Kültürü. Electronic Turkish
Studies. Vol. 12 Issue 21, p335-348. 14p.
- TDK. (2005). Türkçe sözlük (10. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- TDK. (2014). http://www.tdk.gov.tr/ (20.07.2014).
- Tekşan, K. (2015). Türkçe Dersi Değerler Eğitiminde Kutadgu Biligâ in Kullanımı. Ahi Evran
Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3).
- Yusuf Has Hacip (1985). Kutadgu bilig (3. baskı). (Çev. R. R. Arat). Ankara: Türk Tarih Kurumu
Yayınları.