Koronavirüs (Covid-19) Algısının Online Alışverişe Etkisi

İnsanlık; tarih boyunca birçok salgın hastalıkla karşılaşmıştır. Çin den çıktığı tahmin edilen veba salgını on dördüncü yüzyılda tahminen 200 milyon kişinin ölümüne sebep olmuştur. Yirminci yüzyılın başında ortaya çıkan İspanyol gribinden de 40 ila 100 milyon kişinin öldüğü tahmin edilmektedir. Yirminci yüzyılın sonunda ise Afrika da ortaya çıkan Hiv (Aids) tüm dünyaya yayılmış ve yine milyonlarca insanı hayattan koparmıştır. Yirmi birinci yüzyılda ise sars, influenza (H1N1), Escherichia coli salgını, Mers, Ebola, Zika ve son olarak ta tüm dünyayı etkisine alan koronavirüs (Covid-19) pandemisiyle karşı karşıya kalmış ve yine birçok insan bundan etkilenmiştir. Modern çağ insan için alışveriş yaşamında önemli yer tutan olgulardan biridir. Klasik anlamda mağaza mağaza dolaşıp alışveriş yapan tüketiciler internetin getirdiği faydalardan biri olan online alışverişi de tercih eder duruma gelmişlerdir. Online alışverişi bireylerin internete bağlı cihaz yardımıyla başka bir aracıya ihtiyaç duymadan çeşitli ürünleri ve hizmetleri anlık olarak satın aldıkları bir sistem olarak tanımlamak mümkündür. Araştırmanın temel amacı aralık ayında Çin Halk Cumhuriyetinde ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs pandemisinin oluşturduğu hastalık algısının, tüketicilerin online alışveriş niyeti ve davranışına yansımasını ölçmeye yöneliktir. Bu kapsamda Muş Alparslan Üniveritesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulunun 29/04/2020 tarih ve 20 nolu kararınca araştırma yapılması için etik kurul kararı alınmıştır. Koronavirüs algısını ölçmeye yönelik hastalık algısı ölçeği ile online alışveriş niyetini ölçmeye yönelik satın alma niyeti ölçeğinden oluşturulan anket hazırlanarak katılımcılara gönderilmiştir. Koronavirüs (covit-19) algısının online alışverişe olan etkisini ölçmeye yönelik regresyon analizi yapılmış ve hastalık algısının üç alt boyutunun online alışveriş niyetini ve bir alt boyutunun da online davranışı yordadığı tespit edilmiştir.

The Effect of Coronavirus (Covid-19) Perception on Online Shopping

Humanity has experienced lots of pandemic throughout history. The plague pandemic which is thought be originated from China caused roughly 200 million people deaths in 14th century. It is assumed that from 40 to 100 million people died of Spanish flu which out broke at the beginning of 20th century. HIV (AIDS) which outbroke towards the end of 20th century in Africa and took the lives of millions of people. In 21st century, the world experienced SARS, influenza (H1N1), Escherichia coli pandemic, MERS, EBOLA, ZIKA and finally coronavirus (COVID-19) pandemic and again many people were influenced by these diseases. Modern age is an important phenomenon for human in the sense of shopping life. Consumer who were walking and shopping around in classic way came to prefer online shopping which is one of the advantages of internet. It is possible to define online shopping as a system where individuals can purchase various products and services transiently without any means but their devices connected to internet. The main aim of the study is to measure the reflection of disease perception caused by coronavirus pandemic which out broke in People’s Republic of China in December and spread through the world on online shopping intention and behaviour of consumers. In this context, an ethical decision was made to be made by the Scientific Research and Publication Board of Muş Alparslan University, dated 29/04/2020 and numbered 20. illness perception questionnaire which was prepared for coronavirus perception and purchase intention scale which was prepared to measure online shopping intention were sent to participants. Regression analysis was done in order to measure the effect of coronavirus (COVID-19) perception on online shopping and it was determined that three sub-dimensions of disease perception predict online shopping intention and one sub-dimension predicts online behaviour.

PDF

___

Ağaç, S., Dengin Sevinir, S. ve Yılmaz, T. (2018). Online Giyim Alışverişinde Tüketicilerin Karşılaştıkları Sorunların Cinsiyet Değişkenine Göre İncelenmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 57-71. https://doi.org/10.14520/adyusbd.572103.
Algür, S. ve Cengiz, F. (2011). Türk Tüketicilere Göre Online (Çevrimiçi) Alışverişin Riskleri Ve Yararları, Journal Of Yasar University 2011, 12(24), 3666-3680.
Altuğ, N. ve Özhan Ş. (2012). Trakya Bölgesi’ndeki Üniversitelerde Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Online Alışverişten Algıladıkları Risk Ve Fayda Üzerine Bir Araştırma, Öneri Dergisi, 10(38), 1-10. https://doi.org/10.14783/maruoneri.685686.
Altunışık, R., Özdemir, Ş. ve Torlak, Ö. (2002). Modern Pazarlama, Değişim Yayınları
Aksoy, R. (2006). Bir Pazarlama Değeri Olarak Güven Ve Tüketicilerin Elektronik Pazarlara Yönelik Güven Tutumları, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 79–90. https://doi.org/10.17755/esosder.97751.
Atay, L. (2020). COVID-19 Salgını ve Turizme Etkileri, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(1), 168-72. https://doi.org/10.24010/soid.723581.
Ateş, V. (2017). The Scale Of E-Customer Perceptıons: A Study Of Validity And Reliability, Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, 2(2), 15-31.
Ankaralı, H. Ankaralı, S. ve Erarslan, N. (2020). “Covıd-19, Sars-Cov2, Infectıon: Current Epidemiological Analysis And Modeling of Disease”. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi 1(25), 1-22. https://doi.org/10.21673/anadoluklin.707038.
Başterzi, A., Cesur. E., Güvenç R., Taşdelen R., ve Yılmaz, T., (2020). Covıd-19 ve Damgalama, Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Çalışma Birimi raporu. https://www.psikiyatri.org.tr/uploadFiles/243202019327 DamgalanmaCOVID.pd. https://doi.org/10.5152/kd.2019.51.
Bilgen, İ., ve Zoghi F.S. (2017). A Research on The Impact of Ewom Source Credibility and Personal Innovativeness On Online Shopping Intention in Turkish Customers, Journal Of Management, Marketing and Logistics, 4(2), 143-151. https://doi.org/10.17261/pressacademia.2017.458.
Çakır, H. ve Topçu, H. (2005). Bir İletişim Dili Olarak İnternet , Erciyer Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 71-96. https://doi.org/10.9775/kausbed.2018.012.
Coppel, J. (2000). E-Commerce: Impacts and Policy Challenges. OECD Economics Department Working Papers No. 252, https://www.oecdilibrary.org/docserver/801315684632.pdf?expires=1586086074veid=idve accname=guestvechecksum=218478B7A7B255947FF0E27538F98623. https://doi.org/10.1787/801315684632.
Eraksoy, H. (2003). 21.Yüzyılın İlk ve Ağır Bulaşıcı Hastalığı: SARS, Bilim ve Ütopya, 18-25.
Karaca, Ş. ve Gümüş, N. (2020). Tüketicilerin Online Yorum Ve Değerlendirme Puanlarına Yönelik Tutumlarının Online Satın Alma Davranışlarına Etkisi, Sakarya İktisat Dergisi, 9(1), 52-69. https://doi.org/10.24889/ifede.459306.
Li,, Q., Guan, X., Wu. P., Wang, X., Zhou, L., Tong, Y., vd., (2020) Early Transmission Dynamics in Wuhan, China, Of Novel Coronavirus- İnfected Pneumonia. The New England Journal of Medicine, 382(13), 1119-1207.
Medicalpark. (2020), Koronavirus, https://www.medicalpark.com.tr/coronavirus/hg-2287#1,
Milong, L. (2010). The Study of Characteristics of Consumer in Online Shopping ve Related Marketing Strategies of Merchants, Computer Science and Information Technology (ICCSIT), 3rd IEEE International Conference, 4, 709-713. https://doi.org/10.1109/iccsit.2010.5565063.
Özözen Şahin, E. ve Köroğlu, M. (2020). SARS-CoV-2; Virüsün Çevresel Özellikleri, Journal of Biotechnology and Strategic Health Research,(4), 55-64.
Parlak, E. (2015). Middle East Respiratory Syndrome: MERS, Journal of Microbiology and Infectious Diseases, 5(2), 93-98.
Tabachnick, B.G., Linda S. F. ve Jodie B.U. (2007). Using Multivariate statistics, (Vol. 5). Boston, MA: Pearson.
Taşçıoğlu, M. (2013). Online Alışverişlerde Kargo Hizmetlerinin Tüketici Algılarına Etkisi, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi-International Journal of Society Researches, 15(23), 2011-2030. https://doi.org/10.26466/opus.681809.
Tavşancıl, E.(2010). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Nobel Akademi.
T.C Sağlık Bakanlığı. (2020), Yeni Koronavirüs Hastalığı Nedir?https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/covid-19-yeni-koronavirus- hastaliginedir (Erişim Tarihi: 01.04.2020). https://doi.org/10.30569/adiyamansaglik.716011.
T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020), Dünya Sağlık Örgütünün 30.01.2020 Tarihli Yeni Koronavirüs(2019 -Ncov) Durum Raporu, https://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/HaberDetayi/2220 (Erişim Tarihi: 06.04.2020)
T.C Sağlık Bakanlığı. (2020), Dünya Sağlık Örgütünün 30.01.2020 Tarihli Yeni Koronavirüs(2019 -Ncov) Durum Raporu, https://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/HaberDetayi/2220 (Erişim Tarihi: 06.04.2020)
Tomris, Küçün, N., Yaman, C. Güngör, S. ve Eroğlu, S. (2018) Online Alışveriş Süreçlerinde Dijital Yerlilerin Ve Dijital Göçmenlerin Stres Düzeylerinin Biyometrik Analizi, Journal of Life Economics, 5(4), 177-190. https://doi.org/10.15637/jlecon.268.
TUİK. (2020), Temel İstatistikler, http://tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, (Erişim Tarihi: 04.04.2020)
Yılmaz. V., Arı, E. ve Doğan, R.. (2016) Online Alışverişte Müşteri Şikâyet Niyetleri ve Davranışlarının Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi, Journal of Yasar University, 11(42), 102-112. https://doi.org/10.19168/jyu.60269.
WHO. (2020), Koronavirüs Durum Raporları, https://www.who.int/docs/defaultsource/coronaviruse/situation-reports/20200121-sitrep-1-2019- ncov.pdf?sfvrsn=20a99c10_4
WHO. (2020), Koronavirüs Durum Raporları, https://www.who.int/docs/defaultsource/coronaviruse/situation-reports/20200122-sitrep-2-2019- ncov.pdf?sfvrsn=4d5bcbca_2,
WHO. (2020), Koronavirüs Durum Raporları, https://www.who.int/docs/defaultsource/coronaviruse/situation-reports/20200130-sitrep-10-ncov.pdf?sfvrsn=d0b2e480_2,
WHO. (2020), Koronavirus, https://www.who.int/health-topics/coronavirus#tab=tab_1, (Erişim
WTO. (1998).Elektronik ticaret çalışma programı https://www.wto.org/english/tratop_e/ecom_e/wkprog_e.htm.