KÖROĞLU’NUN DURNA TELİNE GİTTİĞİ KOL: KİLİS RİVAYETİ

Toplumların, millet olma şuurunun yansımaları olarak görülebilecek destanlar, tarihi bir misyonu ifa eden mahsullerdir. Destanlar, yalnızca sanatçının ağzında sanat yapma kabiliyetini görmemizi sağlayan edebi yaratmalar değildir. Bu anlatmalar; toplumun değerlerini, sosyal yapının tüm dinamiklerini, çıkmazlarını, sorunların çözüm yollarını aksettiren ve milletin bilincinin derinliklerinde yatan düzenin baş aktörü kahramanın, bitip tükenmek bilmeyen mücadelesidir. Kahramanın, milleti ve diğer toplumlar adına verdiği savaş, onun toplum hafızasında kendisine, ulaşılması güç bir konum elde etmesini sağlar. Köroğlu Destanı ise Oğuz Kağan Destanı ve Dede Korkut Boyları ile birlikte Türk Dünyasında en yaygın olan anlatılardan biridir. Geniş bir coğrafyada, günümüzde dahi kahramanlıkları dillerde dolaşan, sinema ve tiyatroya uyarlanan yegâne destan kahramanı Köroğlu ve onun etrafında teşekkül etmiş olaylardır. Köroğlu, destan kahramanı olarak haksızlıklara direnen, halkının ve haklının yanında olan kimliği ile yaratmalarda vücut bulur. Onun yaşamını yansıtan yahut ona atfedilen olaylar ise destan kahramanı Köroğlu'nun zihin ve gönül dünyasından silinmesine mani olmaktadır. Günümüzde dahi Köroğlu kollarının yaşadığına dair emarelerden yalnızca birisi olabilecek çalışmamız, "Köroğlu'nun Durna Teline Gittiği Kol" Kilis rivayeti üzerine olacaktır. Bahsi geçen anlatmanın değişik coğrafya ve mekânlarda dillendirilmesi değerini artırır ve yitip gitmesine mani olur. Farklı bağlam, anlatının yapısına zenginlik ve dinamiklik katar. Unutulmamalıdır ki her bir varyant yeniden doğuştur

KÖROĞLU'S ADVANTURE OF CRANE FEATHER: A STORY FROM KILIS

Sees as the reflections of societies to become independent nations, epic literature performs a historical mission. They are not mundane products that allow us to see the artistic ability of an artist. These creations are the endless struggle of hero prototype, which reflects the values, social structure patterns, impasse and solutions for the problems of the society and acts as the key factor of the deep societal order of a nation's consciousness. Hero's struggle in the name of his nation and oppressed people ensures him an unattainable position in national memory. In the Turkish world, the only epic hero adapted to theater and cinema is Köroğlu and his adventures, whose recognition and variants multiplied in time and whose valor is talked about in a vast geography along with Oghuz Khan and Dede Qorqut Epics. As a legendary hero, Köroğlu exists with an identity that resists injustices, defends the oppressed and rebels against injustices. The events that reflect his life or the events attributed to him prevent his eradication from the mind and heart of the world. This work, as one of the many signs that proves Köroğlu tales still survive even today, focuses on Köroğlu's Adveture of Crane Feather, which I had the good fortune to compile in Kilis province. If recorded and expressed in every occasion in different geographies and places, the tale in question will stand the trial of time. The different context adds richness and dynamism to the narrative structure. It should not be forgotten that each variant keeps the secrets of rebirth with itself

___

  • Alptekin, A. B. (2007). Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı. Akçağ Yayınları, Ankara. Aytaş, G. (2003). Türkülerde Turna. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş-ı Veli Araştırma Dergisi, 28, s.1- 26.
  • Boratav, P. N. (1983a). Köroğlu Hakkında. Folklor ve Edebiyat-2, Adam Yayınları, İstanbul, s.229- 236.
  • Boratav, P. N. (1983b). Köroğlu Kimdir?. Folklor ve Edebiyat-2, Adam Yayınları, İstanbul, s.236- 241.
  • Boratav, P. N. (1984). Köroğlu Destanı. Adam Yayıncılık, İstanbul.
  • Ekici, M. (2004). Türk Dünyasında Köroğlu (İlk Kol). Akçağ Yayınları, Ankara.
  • Elçin, Ş. (1997). Türk Halk Edebiyatında “Turna” Motifi. Halk Edebiyatı Araştırmaları-I. Akçağ Yayınları, Ankara, s.63-75.
  • Garriyev, B. A. (2007). Türk Dünyasında Köroğlu Anlatmaları (çev. Türkmen, F.; Duranlı, M.; Rahmankul, F.). Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • İvgin, H. (?). İnanışlarda, Söylencelerde Turna Kuşu ve Göç Yolları. www.turkiyeninturnalari.org/tr/wp-content/uploads/2016/09/turna.goc_.ve_.kultur.pdf adresinden 03.11.2017’de alınmıştır.
  • Kaplan, M.; Akalın, M.; Bali, M. (1973). Köroğlu Destanı (anlatan: Behçet Mahir). Sevinç Matbaası, Ankara.
  • Özkan, İ. (1997). Köroğlu Destanı’nda Kahraman ve Atının Doğuşu İle İlgili Motiflerin Tahlili. Türk Dili, 549, s.223-233.
  • Öztelli, C. (1982). Köroğlu Dadaloğlu Yaşamı-Sanatı-Şiirleri. Varlık Yayınları, İstanbul. Sever, M. (?). Köroğlu Destanı Antep Rivayeti. www.academia.edu/19730153/KöroğluAntep_Rivayeti_Üzerine adresinden 01.11.2017’de alınmıştır.
  • Sümer, F.; Albayrak, N. (2002). Köroğlu. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 26, 268-270. Rehber Ansiklopedisi (1984). Turna, 17, İhlas Matbaacılık, İstanbul, s.33.
  • Reıchl, K. (2011). Türk Boylarının Destanları (çev. Ekici, M.). (İkinci Baskı). Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • Tatcı, M. (1991). Yûnus Emre Dîvânı. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • Taşlıova, M. M. (2016). Köroğlu Oltu Kolu İnceleme-Metinler. Akçağ Yayınları, Ankara.
  • Yıldırım, D. (1998). Köroğlu Destanı’nın Orta Asya Rivayetleri. Türk Bitiği. Akçağ Yayınları, Ankara, s.169-179.
  • Adı-Soyadı; Eğitim Durumu; Yaşı; Memleketi; Mesleği Âşık (Abdal) Hasan, Okuryazar, 89 (vefat:1990), Kilis-Musabeyli (Yukarı Bademli Köyü), Çiftçilik.
  • Ahmet ERCAN, İlkokul, 79 (vefat:2007), Kilis-Musabeyli (Yukarı Bademli Köyü), Muhtarlık, Çiftçilik, Elcilik.
  • Mehmet ERCAN, İlkokul, 65, Kilis-Musabeyli (Yukarı Bademli Köyü), Muhtarlık, Aşçılık, Halk Hekimliği.