KKTC’DE İLK ÖZEL TELEVİZYON: ÖZEL TELEVİZYONUN YAZILI BASINA İLİŞKİN İNCELEME

Toplum içerisinde yer alan çeşitli yapı ve kurumlar birbirleriyle karşılıklı bir ilişki ve etkileşim içerisindedirler. Medya yapıları da bunların en önemlilerinden bir tanesidir. Medya sistemleri, ülkelerin sosyal ve politik yapılarının birer göstergesi olmasının yanı sıra medya yapıları da sosyal, politik ve kültürel yapılar tarafından belirlenir. Toplumların teknolojik, ekonomik, politik, sosyal ve kültürel dönüşümünü anlayabilmek için sözü edilen çeşitli sosyal yapıların etkileşimi incelenmelidir. Hem politik hem de ekonomik birer varlık olarak medya, kamusal düşüncenin oluşum sürecini ve devlet politikalarını etkileyebildiği gibi statükoyu da meşrulaştırma fonksiyonu görmektedir (Napoli, 1997, s. 207). 1983 yılında KKTC’nin kurulmasıyla birlikte Sancak radyoları kapatıldı ve onlardan biri olan Bayrak Radyosu, Bayrak Radyo Televizyon Kurumu adını alarak yayınını sürdürdü. Bu gelişmeyle birlikte yayının kontrolü sivil güçlerden devlet kontrolüne geçti. Böylece bilginin üretimi ve dağıtımı devlet eliyle yürütülmeye başlandı. Bu durum, yani devletin tekelindeki yayıncılık 1996 yılında ilk özel radyo kanalı First FM ve ardından da aynı yılda ilk özel televizyon kanalı Tempo TV’nin (daha sonra yayına Kanal T olarak devam etti) yayın hayatına başlamasına kadar devam etti. Bu tarihlerden itibaren ülkedeki özel radyo ve televizyonlar hızlı bir şekilde ardı ardına yayın hayatına başladı. Özel yayın kuruluşlarının ortaya çıkmasıyla birlikte sosyal ve politik hayatta çok seslilik de gündeme gelmiştir. Bu çalışmada, o güne dek BRT tekelinde televizyon yayınları izlenmiş olan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde, yeni yeni oluşmaya başlayan ‘özel televizyon’ algısının nasıl şekillendirildiğini görmek amaçlanmıştır. Bu amaçla, Tempo Televizyonuna ilişkin ile ilgili gazetelerde yer alan haberlerin ve yorumların nasıl bir bakış açısı ve üslupla yapıldığı incelenmiştir. Bu kapsamda devletçi-sosyal demokrat olarak konumlandırılabilecek gazete ile neo-liberal muhafazakâr kanattaki gazete örneklem olarak ele alınmıştır.

FIRST SPECIAL TELEVISION IN TRNC: EXAMINATION ON SPECIAL TELEVISION WRITTEN PRESS

The various structures and institutions in society are in mutual interaction and interaction with each other. Media structures are also one of the most important of them. Media systems are not only signs of countries' social and political structures, but also media structures are determined by social, political and cultural structures. In order to understand the technological, economic, political, social and cultural transformations of societies, the interaction of the various social structures mentioned must be examined. As both political and economical beings, the media have the function of legitimizing the status quo as well as affecting the process of formation and state politics of public thought. With the establishment of TRNC in 1983, Sancak Radyo was closed and Bayrak Radio, one of them, continued broadcasting with the name of Bayrak Radio and Television Corporation. With this development, the control of the publication went from civilian forces to state control. Thus, the production and distribution of information began to be carried out by the state. This continued until the publishing of the state monopoly began in 1996 with the first private radio channel First FM followed by the first private TV channel Tempo TV (later on as Channel T). From these dates, private radio and TV stations in the country began broadcasting quickly afterwards. Along with the emergence of private broadcasters, polyphony has also come to the fore in social and political life. In this study, it was aimed to see how the 'private television' perception that is starting to take shape is shaped in the Turkish Republic of Northern Cyprus, where television broadcasts of monopoly BRT have been watched so far. For this purpose, it has been examined how the news and comments in the newspapers related to Tempo Television are made with a viewpoint and style. In this context, the newspaper, which can be positioned as statist-social democrat, and the neo-liberal conservative newspaper were taken as samples.

___

  • Akalın, A. (2011). Radyo ve Televizyon Teknolojisindeki Gelişmelerin Hukuki Düzenlemelere Etkisi. Uzmanlık Tezi. Ankara: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu.
  • Aziz, A. (1999). Türkiye’de Televizyon Yayıncılığının 30 Yılı, Ankara: TRT Yayınları.
  • Aziz, A. (2006). Radyo ve Televizyon Yayıncılığı, Ankara: Turhan Kitabevi.
  • Çankaya, Ö., Batur, Y., M. (2012). Kitle İletişim Özgürlüğü, İstanbul: Beta.
  • Çatalbaş, D. (2009). “Yeni Bir Radyo Televizyon Düzenine Doğru (1980- 2000)”, Korkmaz Alemdar (der.), Türkiye’de Kitle İletişimi Dün Bugün Yarın, Ankara: Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, s. 361-392.
  • Gönenç, Ö. (2006). “Medyanın Sorunları”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (24), s. 35-43.
  • Işıktaş, S. (2017). KKTC Yazılı Basınında Çocuk Haklarının Temsili Üzerine Bir Analiz Çalışması.
  • Işıktaş, S. (2018). Türkiye’de Reklam Tarihi Gelişimi ve Televizyon Reklam Araştırmaları. İstanbul: Hiper Yayınları.
  • Journal of Awereness 2(7), 28-35.
  • Tan, T. (1991). “Özel Televizyon Sorunu”, Cumhuriyet, 9 Aralık.
  • Yengin, H. (1994). Ekranın Büyüsü, İstanbul: Der Yayınları.