KIBRIS SORUNUNUN TARİHİ GELİŞİMİ (1950-1983)

Adanın ismini kına çiçeğinden aldığı söylenmekle beraber ada ismini adada bolca bulunan bakır madeninden aldığı ifade edilmektedir. Ada tarihte sayıları on beşi bulan devletler tarafından himaye altına alınmıştır. Ada Türkler tarafından 1571’de fethedilmiştir. İskân politikaları çerçevesinde Anadolu’da adaya Türkler yerleştirilmişlerdir. Ada hem kültürel yönden hem coğrafi açıdan Anadolu’nun en yakın parçasıdır. Osmanlı Devleti’nin 1877-1878 yılarında yaptığı Osmanlı Rus savaşından istifade eden İngiltere, adayı Osmanlıdan mülkiyeti Osmanlı’da kalmak şartıyla kiralamıştır. Fakat İngiltere 1.Dünya Savaşı sırasında tek taraflı olarak adayı ilhak ettiğini ilan etmiştir. Lozan Antlaşmasıyla adanın İngiltere kontrollünde olduğu kabul edilmiştir. Bu esnada adada bulunan Türklere çifte hak verilmiştir. Adadaki Türkler İngiliz vatandaşı olabileceği gibi Türkiye’ye de göç edebilirdi. Adanın İngiliz kontrolüne geçmesi Yunanistan’ı sevindirmiştir. Zira adanın sonunda megali idea doğrultusunda Yunanistan’a bağlanacağı umudu artmıştır. Lozan’la beraber Türkiye, Yunanistan ve İngiltere garantör devlet olmuşlardır. Adada huzursuzluklar artınca 1959-1960 yıllarındaki görüşmeler sonucu adada Cumhuriyet dönemi başlamış fakat adadaki cumhuriyet çok kısa ömürlü olmuştur. Adada hakimiyet kurmaya çalışan Rumlar Türkleri yok sayarak adada tek başına devlet ideali oluşturmuş bu uğurda adadaki Türkleri yok etme planları yapmışlardır. Adadaki katliamda yüzlerce Türk’ü şehit etmişlerdir. Türkiye bu olumsuz gelişmelerin akabinde garantör devlet hakkını kullanarak 1974 de adaya müdahale etmiş ve bugünkü Kuzey Kıbrıs Türk Devleti’nin temelleri atılarak adada 1983 yılında bağımsız Türk devleti kurulmuş fakat bu devleti tek tanıyan Anavatandaki kardeş devlet Türkiye Cumhuriyeti Devleti olmuştur. Bu çalışmada, Kıbrıs sorunu hakkında detaylı inceleme yapılmıştır. Bulgular ışığında; Kıbrıs sorunu ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırma verileri, döneme ilişkin arşiv kaynakları, süreli yayınlar, tetkik eserlerden oluşturulmuştur.

THE HISTORICAL PERSPECTIVE OF CYPRUS ISSUE (1950- 1983)

The island is said to have taken its name from the henna bush, and is taken from the copper mine, which is abundantly found in the island. The island has been under the protection of fifteen states in the history. The island was conquered by the Turks in 1571. Within the framework of resettlement policies, Turks were settled in Anatolia. The island is the closest part of Anatolia both from the cultural and geographical point of view. The United Kingdom, which benefited from the Ottoman Russian war that the Ottoman State made in the years 1877-1878, rented the island on the condition that the property of the Ottoman Ottoman was to stay in the Ottoman Empire. But England declared unilaterally annexing the island during the First World War. It has been accepted that the Lausanne Treaty had the British control of the island. At this time, the Turks in the island were given double rights. In this context, Turks on the island would be able to migrate to Turkey and can also be a British citizen. The passing of the island to the British pleased Greece. The hope that the island will eventually join Greece in the end of the megal idea has increased. After Lausanne, Turkey, Greece and Britain have been the guarantor states. As the unrest in the island increased, the Republican period started in 1959-1960, but the republic in the island became very short-lived. The Greek Cypriots, who tried to dominate the island, ignored the Turks and made plans for destroying the Turks on the island. They killed hundreds of Turks and Turks martyrized. Following these negative developments, Turkey intervened on the island in 1974 using its right of guarantor states. The foundation of the present day Turkish Cypriot State was laid down and an independent Turkish state was established in 1983 in the island. However, this state is only recognized by the Republic of Turkey.

___