KENTE GÖÇ SEBEPLERİNİN TÜRK ROMANINA YANSIMASI
Türkiye'de kentleşme ve kentlileşme eğilimi, 1950-1980 döneminde ivme kazanarak günümüzü de kapsayan bir süreç içinde gerçekleşir. Türkiye'nin toplumsal değişim sürecinde önemli bir aşamayı işaret eden kente göç olgusu, Türk romanın konu edindiği toplumsal olgular arasında yer alır. Yazarların dikkatiyle romanlarda, kırsaldan kente yönelen kitlesel göçler sonucu kentlerde oluşan çok katmanlı yapının bireysel ve toplumsal ölçekteki yansımalarına vurgu yapılır. 1950-1980 yılları arasında Türk romanının hızlı kentleşme hareketlerine tanıklık etmesi, bu dönemin ayrıca ele alınmasına imkân sağlar. Bu dönemde toplumsal yapıda meydana gelen hızlı değişim, bir yönüyle toplumun anlatımı işlevini üstlenen romanlarda farklı yönleriyle yer alır. 1950-1980 arası Türk romanında kentleşme ve kentlileşme olgularını konu edinen romanlar, bir yönüyle kır ve kent yaşantısının karşılaştırılmasına imkân verir. Dönem romanlarında kentleşme sonrası ortaya çıkan sorunlar ağırlıklı olarak ele alınır. Kent yoksulluğu, konut ve barınma sorunu, gecekondulaşma, çevre kirliliği, ulaşım sorunu, kentsel altyapı ve hizmetlerin eksikliği ile denetimsiz kentsel büyüme ve değişim romanlarda yer alan kentleşme sorunları olarak gözlemlenir. Göç sonrası sorunların yanı sıra yazarlar kentlerin göç almalarının sebeplerini, yayılma alanlarıyla büyüyen kentlerde ortaya çıkan değişimleri, kentli yaşantıya uyum sağlamaya çalışan kırsal kökenli kişilerin çabalarını ve kentlileşme süreciyle gelişen yeni toplumsal kimlik ve ilişkileri ele alırlar. Kente göçü konu edinen yazarlar eserlerinde dikkat çekici ölçüde kente göç sebepleri üzerinde dururlar. Kırsalın iticiliği, kentlerin cazibesi ve kırsal ile kent arasında iletişimi sağlayan etkenler dönem romanlarında yer bulur. Bundan hareketle makalede 1950-1980 yılları arasında yayımlanmış romanlarda kente göç sebeplerinin ne ölçüde yansıdığı ele alınacaktır
REFLECTION OF THE RURAL-URBAN MIGRATION REASONS TO TURKISH NOVEL
Urbanization tendency in Turkey, is developed in a inclusive period in this day and age by gaining momentum 1950-1980 period. The rural depopulation phenomenon which emphasizes an important process in Turkey’s social upheaval, is ranged between the social phenomenons which Turkish novel deals. With the authors’ notice, social and individual reflections of the stratified structures occured by rural-urban migrations are emphasized in novels. Turkis novels witnessing to the speedy urbanization between 1950-1980, provide opportunity for examining this period. In this period the speedy upheaval which occured in social structure, is dealed with distincts aspects by novels which support society narration. Novels which are dealed with urbanization process between 1950-1980 are convenient for comparing the rural and urban life. In period novels the proplems are dealed widely which are occured after the urbanization process. Urban poverty, housing and harbouring problem, hanty houses, environmental pollution, trasnportation problem, deficiency of urban infrastructure and service, uncontrolled urban growt and uphheaval are observed as the urbanization problems. Besides the problems which are occured after the urbanization, authors deal with rural depopulation reasons, upheavals occured in cities by their diffusing areas, rural people efforts for orientation to urban life and new social identities and relations which occured by urbanization process. Authors who are subjected rural-urban migration are focused remerkable extens on the rural-urban migrations reasons. Rural bleakness, urban likeability and the facts which enable the communication betwen rural and urban are widely examined by this period novels. By this way, in this article we will examine how the rural-urban migration is reflected to the novels between 1950-1980 period
___
- Ay, B. (1995). Dor Ali, İstanbul: Broy Yayınları.
- Bal, H. (2008). Kent Sosyolojisi, Isparta: Fakülte Kitabevi.
- Baykurt, F. (1976). Irazca’nın Dirliği, 6. bs., İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Baykurt, F. (1974). Köygöçüren, 2. bs., İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Çankaya, E. (2013). “Türk Köyü Köy Edebiyatına Nasıl Yansıdı? Köy Enstitülü Yazarlarda Tematik Eğilimler”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/7 Summer 2013, p. 49-64, www.turkishstudies.net, ANKARA-TURKEY.
- Çokum, S. (1978). Zor, 2. bs., İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
- Dinamo, H. İ. (2007). Koyun Baba, İstanbul: Tekin Yayınevi.
- Erkan, R. (2002). Kentleşme ve Sosyal Değişme, Ankara: Bilimadamı Yayınları.
- Ertürk, H. - Sam, N.2009). Kent Ekonomisi, Bursa: Ekin Yayınevi.
- İzgü, M.(2007). Halo Dayı ve İki Öküz, 9. bs., İstanbul: Bilgi Yayınevi.
- Karaömerlioğlu, A.(2006). Orada Bir Köy Var Uzakta –Erken Cumhuriyet Döneminde Köycü Söylem, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Keleş, R. (2010). Kentleşme Politikası, 11. bs., Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- Keleş, R. (1998). Kentbilim Terimleri Sözlüğü, 2. bs., Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- Kıray, M. (2006). Toplumsal Yapı Toplumsal Değişme, 2. bs., İstanbul: Bağlam Yayınları.
- Orhan Kemal. (2002). Gurbet Kuşları, 6. bs., İstanbul: Tekin Yayınevi.
- Orhan Kemal. (2007). Yalancı Dünya, 10. bs., İstanbul: Everest Yayınları.
- Özer, İ. (2004). Kentleşme, Kentlileşme ve Kentsel Değişme, Bursa: Ekin Kitabevi.
- Sencer, Y. (1979). Türkiye’de Kentleşme, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Tekeli, İ. (2009). Modernizm, Modernite ve Türkiye’nin Kent Planlama Tarihi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Tiken, S. (2011). Türk Romanında Kentleşme ve Kentlileşme (1950-1980), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum.
- Tunçer, P. (2016). “Sürdürülebilir Kentleşme Politikaları ve Türkiye”, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı), Volume 11/2 Winter 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9366, p. 1267-1300.
- Yaşar Kemal. (2009). Deniz Küstü, 5. bs., İstanbul: YKY.
- Yüce, S. (2010). “Yenişehir’de Bir Öğle Vakti”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/2 Spring 2010, www.turkishstudies.net, p. 1405-1433, ANKARA-TURKEY.