KAPP DARBESİ: SEBEPLERİ, AKTÖRLERİ VE SONUÇLARI

Almanya Birinci Dünya Savaşı'ndan mağlup ayrılmış, hemen arkasından monarşi yıkılmış ve cumhuriyet ilan edilmiştir. Fakat 1933 tarihinde Adolf Hitler'in iktidara gelmesine kadar devam eden ve Weimar Cumhuriyeti diye adlandırılan bu dönem, başlangıcından itibaren birçok ciddi sorunla karşılaşmıştır. Bu makalede incelenecek olan Kapp Darbesi de Weimar Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında rejimin geleceğini tehdit eden en önemli olaylardan birisi olmuştur. Kapp Darbesi, Weimar Cumhuriyeti'nin siyasal kültürüne büyük bir zarar vermiştir. Düzenli orduya bağlı askeri birliklerin darbecilere karşı bekle gör taktiği izlemeleri cumhuriyetçilerde ve özellikle sosyal demokratlarda orduya karşı bir güvensizliğin doğmasına sebep olmuştur. Bununla beraber hükümetin darbecilere karşı genel grev çağrısı yapması ve halktan silahlanarak kendisiyle birlikte hareket etmesini istemesi, orduda hükümete karşıt bir tutuma sebep olmuştur. Böylece savaş sonrası oluşturulan "cumhuriyetasker dayanışması" akamete uğramış ve siviller ile askerler arasındaki güven ilişkisi zedelenmiştir. Bu durum, hem ordunun çıkarları için çaba sarf eden birçok sosyal demokratı hem de cumhuriyetten yana olan birçok ordu mensubunu hayal kırıklığına uğratmıştır. Bununla birlikte hükümetin darbecilere karşı ayrıntılı bir soruşturma başlatmaması ve darbecilerin yurt dışına kaçmalarına göz yumması halkın tepkilerine neden olmuştur. Aşırı milliyetçi ve militaristler tarafından düzenlenen bu darbe girişimi başarısız olmasına rağmen sonuçları açısından önemli gelişmelere yol açmıştır. Makalede Türk ve Alman kaynakları ışığında Kapp Darbesi'nin cereyan ettiği dönemin ruhunu da yansıtacak bir şekilde Kapp Darbesi'nin sebepleri, aktörleri ve sonuçları ortaya konulacak ve tartışılacaktır

KAPP DARBESİ: SEBEPLERİ, AKTÖRLERİ VE SONUÇLARI

Germany was defeated in World War I. Immediately after, the monarchy was destroyed and the republic was proclaimed. However, this period, which continued until Adolf Hitler came to power in 1933 and was called the Weimar Republic, encountered many serious problems from the beginning. The Kapp Putsch discussed in this paper became one of the most important events threatening the future of the regime in the early years of the Weimar Republic. The no-action the army presented during coup caused mistrust between social democrats, republicans and themselves. On the other hand, the government’s asking people to get firearms and fight against the army caused a symmetrical effect on army towards government. Thus, the trust that was formed after WW1 got distorted and a cold distrust between people and the army emerged. This situation disappointed many democrats who supported the army before as well as army officers who supported republicans before. Although this attempted coup organized by the ultranationalists and militarists failed, it led to significant developments in terms of the consequences. In this paper, the causes, actors and consequences of the Kapp Putsch will be presented and discussed in the light of Turkish and German sources in way to reflect the spirit of the period in which the Kapp Putsch took place

PDF

___

Armaoğlu, F. (1996). 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi (Cilt 1-2: 1914- 1995). İstanbul: Alkım Kitabevi.
Barth, B. (2003). Dolchstosslegenden und politische Desintegration. Düsseldorf: Droste Verlag.
Bauer, K. (2008). Nationalsozialismus. Köln: Böhlau Verlag.
Benz, W. & Büttner U. G. (2010). Gebhardt: Handbuch der deutschen Geschichte. Der Aufbruch in die Moderne – das 20. Jahrhundert. Weimar - die überforderte Republik 1918-1933. Stuttgart: Klett Cotta Verlag.
Bergien, R. (2012). Die bellizistische Republik. Wehrkonsens und Wehrhaftmachung in Deutschland 1918-1933. München: Oldenbourg Verlag.
Carsten, F. L. (1965). Reichwehr und Politik 1918- 1933 (İkinci Baskı). Köln: Kiepenheuer & Witsch Verlag.
Chickering, R. (2002). Das Deutsche Reich und der Erste Weltkrieg. München: C.H. Beck Verlag.
Dähnhardt, D. (1978). Revolution in Kiel. Neumünster: Wachholtz Verlag.
Erger, J. (1967). Der Kapp- Lüttwitz- Putsch. Ein Beitrag zu deutschen Innenpolitik 1919-1920. Düsseldorf: Droste Verlag
Harald, S. (1983). Hitler. Hamburg: Rowohlt Verlag.
Schmidt, E. H. (1981). Heimatheer und Revolution 1918, Stuttgart: Deutsche Verlags-Anstalt.
Haffner, S. (1969). Die verratene Revolution 1918/1919, Frankfurt am Main: Scherz Verlag.
Henrichs, W. (2001). Gottfried Traub (1869–1956), liberaler Theologe und extremer Nationalprotestant. Kamen: Spenner Verlag.
Jasper, G. (1982). Justiz und Politik in der Weimarer Republik.
Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte, 30 (2): 167-205.
Kershaw, İ. (2007). Hitler, 1889-1936: Hübris (Çev. Zarife Biliz). İstanbul: İthaki Yayınları.
Kissinger, H. (2000). Diplomasi, (Çev. İbrahim H. Kurt). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Kluge, U. (2006). Die Weimarer Republik. München: Schöningh Verlag.
Kolb, E. ve Schumann, D. (2013). Die Weimar Republik (Genişletilmiş Sekizinci Baskı). München: Oldenbourg Verlag.
Lehnert, D. (2009). Die Weimarer Republik. Stuttgart: Reclam Verlag.
Lucas, E. (1974). Märzrevolution 1920. Vom Generalstreik gegen den Militärputsch zum bewaffneten Arbeiteraufstand (1.Bd.). Frankfurt am Main: Roter Stern Verlag.
Mommsen, W. J. (2004). Der Erste Weltkrieg. Anfang vom Ende des Bürgerlichen Zeitalters. Frankfurt am Main: Fischer Verlag.
Möller, H. (1985). Parlamentarismus in Preußen 1919-1932. Düsseldorf: Droste Verlag.
Neugebauer, W. (2000). Handbuch der Preussischen Geschichte. Vom Kaiserreich zum 20.
Jahrhundert und Große Themen der Geschichte (3. Bd.). Berlin: de Gruyter Verlag.
Orlow, D. (1978). Preußen und der Kapp-Putsch. Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte, 26 (2): 191- 236.
Ribhegge, W (1988). Frieden für Europa. Die Politik der deutschen Reichstagsmehrheit 1917-18. Berlin: Hobbing Verlag.
Riecker, J. (2009). Hitlers 9. November. Wie der erste Weltkrieg zum Holocaust führte. Berlin: WJS Verlag.
Sander, O. (2008). Siyasi Tarih 1918-1994. Ankara: İmge Kitabevi.
Schulze, H. (1982). Weimar. Deutschland 1917-1933. Die Deutschen und ihre Nation. Neuere Geschichte in sechs Bänden (4. Bd.). Berlin: Siedler Verlag.
Shirer, W. L. (1970). Nazi İmparatorluğu Doğuşu Yükselişi ve Çöküşü (Çev. Rasih Güran). İstanbul: Ağaoğlu Yayınevi.
Tödt, H. (2012). Die Krupps des Ostens. Schichau und seine Erben- Eine Industriedynastie an der Ostsee. Berlin: Pro Business Verlag.
Westphalen, R. (2001). Deutsches Regierungssystem. München: Oldenbourg Verlag.
Winkler, H. A. (1993). Weimar 1918–1933. Die Geschichte der ersten deutschen Demokratie. München: C.H. Beck Verlag
Wirsching, A. (1999). Vom Weltkrieg zum Bürgerkrieg?: politischer Extremismus in Deutschland und Frankreich 1918-1933/39. Berlin und Paris im Vergleich. München: Oldenbourg Verlag.
Yılmaz, N. (2013). Weimar Dönemi ve Öncesinde Meydana Gelen Siyasi Çekişmeler ve Ekonomik Krizlerin Alman Sosyal Demokrat Partisi Bağlamında Bir Değerlendirmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (1): 79-95.
Zimmermann, R. (1978). Der Leninbund. Linke Kommunisten in der Weimarer Republik. Düsseldorf: Droste Verlag.
Bundesarchiv, Plak 002- Weimarer Republik, Plak 002-009-018.
Bundesarchiv, Plak 002 -Weimarer Republik, Plak 002-009-020.
Bundesarchiv, Plak 002 -Weimarer Republik, Plak 002-009-002.
Bundesarchiv, Plak 002 -Weimarer Republik, Plak 002-009-008.
Bundesarchiv, Plak 002 -Weimarer Republik, Plak 002-007-068
Bundesarchiv, Plak 002 -Weimarer Republik, Plak 002-009-016.
Bundesarchiv, Plak 002 -Weimarer Republik, Plak 002-009-006.
Bundesarchiv, Plak 002- Weimarer Republik, Plak 002-009-009.
Bundesarchiv, Plak 002 -Weimarer Republik, Plak 002-009-010-T1.
Bundesarchiv, Allgemeiner Deutscher Nachrichtendienst – Zentralbild, Bild 183-H28541.
Bundesarchiv, Allgemeiner Deutscher Nachrichtendienst – Zentralbild, Bild 119-1983-0012.
Bundesarchiv, Allgemeiner Deutscher Nachrichtendienst – Zentralbild, Bild 183-H25109.
Bundesarchiv, Allgemeiner Deutscher Nachrichtendienst – Zentralbild, Bild 183-R16976.
Bundesarchiv, Allgemeiner Deutscher Nachrichtendienst – Zentralbild, Bild 183-R09619.
Bundesarchiv, Allgemeiner Deutscher Nachrichtendienst – Zentralbild, Bild 183-R11927.
“Ein Militärputsch?” (Bir Askeri Darbe?), Freiburger Zeitung, 13 Mart 1920, internet erişim: http://az.ub.unifreiburg.de/show/fz.cgi?cmd=showpic&ausgabe=01&day=13r1&year=1920&month=03& project=3&anzahl=4 (19.02.2017)
“”Kapp gestorben” (Kapp öldü), Deutsche Allgemeine Zeitung, 13 Haziran 1922, internet erişim: http://zbw.eu/beta/p20/person/9153/0008/about (19. 02.2017)
‘‘Die Lage in Berlin’’ (Berlin’deki Durum), Freiburger Zeitung, 15 Mart 1920, internet erişim: http://az.ub.unifreiburg.de/show/fz.cgi?cmd=showpic&ausgabe=01&day=15a1&year=1920&month=03& project=3&anzahl=4 (19.02.2017)
Das Ende der Regierung Kapp?’’ (Kapp Hükümetinin Sona Ermesi?), Freiburger Zeitung, 17 Mart 1920, internet erişim: http://az.ub.unifreiburg.de/show/fz.cgi?cmd=showpic&ausgabe=01&day=17r1&year=1920&month=03& project=3&anzahl=4 (19.02.2017)
‘‘Beilegung der Generalstreiks’’ (Genel Grevin Sona Erdirilmesi), Vossische Zeitung, 24 Mart 1920, internet erişim: http://zefys.staatsbibliothek-berlin.de/dfgviewer/?set[image]=1&set[zoom]=default&set[debug]=0&set[double]=0&set[mets]=http% 3A%2F%2Fzefys.staatsbibliothekberlin.de%2Foai%2F%3Ftx_zefysoai_pi1%255Bidentifier%255D%3D1c4b10f2-52f0- 4126-a439-15f3bb28f508 (19.02.2017)
‘‘Die Gefahr der Gegenrevolution’’(Karşı-Devrim Korkusu), Vossische Zeitung, 13 Mart 1920, internet erişim: http://zefys.staatsbibliothek-berlin.de/dfgviewer/?set[mets]=http%3A%2F%2Fzefys.staatsbibliothekberlin.de%2Foai%2F%3Ftx_zefysoai_pi1%255Bidentifier%255D%3D2d9c6b26-bc56- 499e-988f-4e435a05096b (19.02.2017)
“Der Militärputsch ist da”, http://www.gelsenzentrum.de/kapp_putsch_streik_wels.jpg, (15.01.2017)
“Der Märzaufstand”, http://www.dhm.de/lemo/html/weimar/innenpolitik/maerzaufstand/index.html, (19.01.2017)
http://www.focus.de/wissen/mensch/geschichte/tid-17584/kapp-putsch-ludendorff-gehoerte-zuden-verschwoerern_aid_490313.html (21.03.2017)
http://www.dhm.de/lemo/html/biografien/KappWolfgang (19. 01. 2017)