Kadro dergisi: Dil ve edebiyat anlayışı

1929 buhranı sonrasında dünyada devletçiliğin yükselişe geçtiği 1930‟lu yıllarda, Yakup Kadri Karaosmanoğlu dışında Marksist bir geçmişe sahip olan bir kısım aydının çıkardığı bir dergi olan Kadro, çoğunlukla yeni kurulan rejimi entelektüel açıdan destekleyici bir çizgi izlemiştir. Bu nedenle Kadro hareketi, devletin başta ekonomi olmak üzere hemen her şeye müdahalesini savunan görüşleri dile getirmiş ve otoriter bir devlet sistemini benimsemiştir. Bu makalede Kadro dergisinin edebiyat ve dil hakkındaki görüşleri incelenecektir. Henüz Türk Dil Kurumu kurulmadan yayın hayatına başlayan Kadro Dergisi, Türk Dil Kurumu‟nun açılmasıyla birlikte yeni devletin dil ve edebiyat anlayışının da savunucusu olmuştur. 36 sayı çıkan derginin tüm sayıları incelendiğinde dildeki sadeleşme de fark edilir düzeydedir. Bu çalışma ile Kadro Hareketi olarak edebiyat dünyamızda yer etmiş bir topluluğun bir yönüne ışık tutulmaya çalışılacaktır.

The magazine “Kadro”: The perspective of language and literature

After the depression of 1929, in 1930s, when the idea of statism started to lead the world, the magazine “Kadro”, published by some of the Marxist intellectuals except Yakup Kadri Karaosmanoğlu, mostly supported the intellectuality of new political regime. Therefore, the movement “Kadro” gave voice to the perspective of standing for all kinds of governmental interventions, particularly economical interference and adopted the idea of an authoritarian government. In this article, the magazine “Kadro” will be examined in terms of the perspective of language and literature. The magazine “Kadro” started publishing before „Türk Dil Kurumu‟, and after “TDK” was established, it became the assertor of the new government‟s view of language and literature. It is known that there are 36 issues of the magazine and when all the issues are scrutinized, the simplification in the language can be detected. In this composition, we will try to shed light on the different points of the movement “Kadro”, which has great impacts on our literary world.

PDF

___

ASAF, Burhan (1933)a, “Niçin Sanatsızız?”, Kadro Dergisi, S.13, Ocak 1933, s.32-34
ASAF, Burhan (1933)b, “Sanat ve Teknik”, Kadro Dergisi, S.15, Mart 1933, s.36-39
AYDEMİR, Şevket Süreyya (1932)a, “Kadro”, Kadro Dergisi, S.1, Ocak 1932, s. 3
AYDEMİR, Şevket Süreyya (1932)b, “Kadro”, Kadro Dergisi, S.10, Ekim 1932, s. 3
AYDEMİR, Şevket Süreyya (1933)a, “Kadro”, Kadro Dergisi, S.23, Kasım 1933, s. 3
AYDEMİR, Şevket Süreyya (1933)b, “İktisadî Devletçilik”, Kadro Dergisi, S.17, Mayıs 1933, s. 37
AYDEMİR, Şevket Süreyya (1933)c, “Yaban”, Kadro Dergisi, S.18, Haziran 1933, s. 80
AYDEMİR, Şevket Süreyya (1934), “Kadro”, Kadro Dergisi, S.32, Ağustos 1934, s. 3
AYDEMİR, Şevket Süreyya (2009), Tek Adam, İstanbul: Remzi Kitabevi.
DİLMEN, İbrahim Necmi (1933)a, “Türk Dilinin Ana Çizgileri”, Kadro Dergisi, S.16, Nisan 1933, s.50-51
DİLMEN, İbrahim Necmi (1933)b, “Dede Korkut Hikâyeleri Üzerine Bir İki Söz”, Kadro Dergisi, S.20, Ağustos 1933, s.43
ERTAN, Temuçin Faik (1994), Kadrocular ve Kadro Hareketi, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
Gökalp, Ziya (1994), Türkçülüğün Esasları, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
GÖZAYDIN, Nevzat (1978). “Kadro ve Türk Dili”, Kadro, Tıpkı Basım, C.1. s. 43 - 46. (Yayına Hazırlayan: Cem Alpar). Ankara: İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları.
GÜNEY, Eflatun Cem (1933), “İnkılâp Edebiyatı”, Kadro Dergisi, S.18, Haziran 1933, s.67-69
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1932)a, “Türkçe”, Kadro Dergisi, S.9, Eylül 1932, s. 19-22
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1932)b, “Şairin, Bize Anlatacağı Şey kaldı mı?”, Kadro Dergisi, S.1, Ocak 1932, s. 28-30
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1932)c, “Ham Madde ve Halkla Sanatkâr”, Kadro Dergisi, S.3, Mart 1932, s. 17-18
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1932)d, “Bediî Heyecan”, Kadro Dergisi, S.6, Haziran 1932, s. 19-22
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1932)e, “Edebiyat Buhranına Dair”, Kadro Dergisi, S.8, Ağustos 1932, s. 27-29
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1932)f, “Yalın Söz”, Kadro Dergisi, S.11, Kasım 1932, s. 30-32
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1932)g, “Enderun Şairleri ve Halk Edebiyatı”, Kadro Dergisi, S.10, Ekim 1932, s. 26-27
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1933)a, “Bir Kıssa ve Bir Hisse”, Kadro Dergisi, S.14, Şubat 1933, s. 25-27
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1933)b, “Samimiyete Davet”, Kadro Dergisi, S.16, Nisan 1933, s. 29-30
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1934)a, “İnkılâp Edebiyatı”, Kadro Dergisi, S.25, Ocak 1934, s. 21-23
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1934)b, “Gene İnkılâp Edebiyatına Dair”, Kadro Dergisi, S.26, Şubat 1934, s. 27-29
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri (1934)c, “Sanat Ölçüleri”, Kadro Dergisi, S.29, Mayıs 1934, s. 25-27ÖZTÜRK, Nurettin, Çağdaş Türk Edebiyatında Ütopya (Yüksek Lisans Tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya 1992.
TEKELİ, İlhan, İLKİN, Selim (2007). Cumhuriyet‟in Harcı/ Birinci Kitap: Köktenci Modernitenin Doğuşu, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
TEKİN, Mansur (1934). “Ankara”, Kadro Dergisi, C.3, S.28, Nisan 1934. s. 48-50.
TÜRKEŞ, Mustafa (1999), Kadro Hareketi/Ulusçu Sol Bir Akım, Ankara: İmge Kitabevi.
TÖR, Vedat Nedim (1932), “Harf İnkılâbı”, Kadro Dergisi, S.1, Ocak 1932, s. 43
TÖR, Vedat Nedim (1933), “Ahmet Haşim‟in Ölümü”, Kadro Dergisi, S.19, Temmuz 1933, s. 58
YANARDAĞ, Mercan (1998), Türk Siyasal Yaşamında Kadro Hareketi, İstanbul: Yalçın Yayınları.