-iver(i) ŞİMDİKİ ZAMAN, GÖNEN-FINDIKLI KÖYÜ AĞZI ÖRNEĞİ

Ağız araştırmalarında genellikle, ağız bölgesinin bütünü üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Aslında bir ağız bölgenin bütünü üzerine çalışmalar yapmak yerine sadece yerli halkın veya sadece göçmen halkın ağızları üzerine yapılan ağız araştırmalarında daha sağlıklı sonuçlar elde edilebilmektedir. Bir ağız bölgesinde özel bir yapı tespit edildiğinde ise, özellikle dar bölge araştırması yapılarak çok daha ayrıntılı sonuçlara ulaşılabilmektedir. Biz de bu kapsamda Rumeli ve Balkan ağızlarında kullanılan ve daha önce bazı araştırmacılar tarafından tespit edilen - IvAr(I) şimdiki zaman ekini -şimdiki zaman eki ağız araştırmalarında ayırt edici bir özelliğe sahiptir- bir göçmen köyü olan Gönen'in Fındıklı köyü ağzında tespit ettik. Ek yenilenmesine de güzel bir örnek teşkil eden - IvAr(I), Fındıklı köyü ağzında şimdiki zaman eki olarak kullanılmaktadır. Fındıklı köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında Bulgaristan'ın Şumnu kasabası, Tütse ve Akdere köylerinden gelen göçmenlerin 1881-1882 yılında kurmuş olduğu Gönen'e 25 kilometre uzaklıktaki bir yerleşim birimidir. Fındıklı köyü ağzını önemli kılan özellik ise; köyün ilçeye uzak olması, evliliklerin genellikle köy gençlerinin kendi aralarında olması ve köyün göç almaması sebebiyle, standart dildeki -(I)yor şimdiki zaman ekinden hiç etkilenmeden -IvAr(I) şimdiki zaman ekini günümüze kadar korumuş olmasıdır. Bu çalışmada, Bulgaristan göçmeni Fındıklı köyünde yaşayan dört kaynak kişiden 2017 yılında alınan ses kayıtlarından hareketle, bu köy ağzındaki -IvAr(I) şimdiki zaman ekinin bugünkü durumu üzerinde durulacaktır.

-iver(i) PRESENT TENSE, GÖNEN-FINDIKLI VILLAGE DIALECT

In dialects studies, the studies are performed on the entire dialect area. In fact, instead of investigating the whole region, more detailed and healthier results will be obtained if the dialect studies focus on the dialects of local people or only immigrant people. When a specific structure is identified in a dialect area, much more healthy results can be obtained by conducting a narrow zone investigation. In this context, we identified the present tense suffix -IvAr(I) in the village of Fındıklı of Gönen which was already identified by some researchers previously. -IvAr(I), which is a good example for the renewal of the suffixation, is used as the present time suffix in the dialect of Fındıklı village. Fındıklı village, established in 1881-1882 by immigrants from the villages of Şumnu, Tütse and Akdere in Bulgaria after the Ottoman- Russian War of 1877-1878, is an immigrant village 25 kilometers away from Gönen. What make Fındıklı village’s dialect special are that the Fındıklı village is away from Gönen; that there are usually inter- marriages within the villages itself; that there has been no migration to the village; and that the present tense suffix -IvAr(I) has managed to preserve itself keeps till the day without any influence from the standard language. In the present study, the present tense suffix -IvAr(I) will be focused on based on the audio recordings taken in 2017from four sources that are Bulgarian immigrant living in the village of Fındıklı.

PDF

___

Adamovıο, M. (1985). Konjugationsgeschichte der Türkischen sprache . Leiden: E. J. Brill Yayınevi.
Akar, A. (2013). Muğla ve Yöresi Ağızları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Akkuş, T. (2010). Gönen ve Köyleri Tarihçesi. İstanbul: Mtv Yayıncılık.
Balcı, N. (2000). Gönen ve Köyleri Ağızlarının Ses ve Şekil Özellikleri (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sakarya.
Baştürk Ş., Uluocak, M., Ogur, E., Eroğlu, S., Şahin, H., (2013). Bursa göçmen ağızları fiil işletiminde şimdiki zaman. Diyalektolog-Ağız Araştırmaları Dergisi . Yaz 6, s. 7-13.
Çolak, F. (2013). Bulgaristan Türklerinin Türkiye'ye göç hareketi (1950-1951). Tarih Okulu . S. XIV, s. 113-145.
Dallı, H. (1991). Kuzeydoğu Bulgaristan Türk Ağızları Üzerine Araştırmalar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Demir, N. (1994). Birleşik fiiller ve vurgu: -iver- şeklinin görevlerini tespitte vurgunun rolü. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı (Belleten) . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, s. 83-94.
Demir, N. (1996). Güney Batı Anadolu ağızlarında kullanılan şimdiki zaman eki -ik gelir. Uluslararası Türk Dili Kongresi 1992 . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Demir, N. (2013). Ankara Örneğinde Ağızların Belgelenmesi (İnceleme-Metinler-Sözlük) . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Demirel, M. (2009). XIX. yüzyılda Bursa'da göçmen iskânı. Bursa'nın Zenginliği Göçmenler . Bursa: Osmangazi Belediyesi Yayınları.
Durmuş, O. (2004). Edirne Ağzı. İlmî Araştırmalar . S. 18, s. 135-150.
Ergin, M. (1993). Türk Dil Bilgisi . İstanbul: Bayrak Yayınları.
Gabain, A. V. (1988). Eski Türkçenin Grameri . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Gülensoy, T. ve Alkaya, E. (2011). Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası . Ankara: Akçağ Yayınları.
Gülsevin, G. (2007). Eski Anadolu Türkçesinde Ekler . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Gülsevin, G. (2017). XVII. Yüzyıl Batı Rumeli Türkçesi Ağızları . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Günşen, A. (2008). Doğu Trakya ağızlarının şekil bilgisini belirleyen temel özellikler. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 3/3, s. 402-470.
İpek, N. (1994). Rumeli'den Anadolu'ya Türk Göçleri (1877-1890) . Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Johanson, L. (2009). Türk dillerinde odaksıl şimdiki zaman işaretleyicisi ve Kıbrıs Türkçesinde eksikliği. Bilig . S. 49, s. 93-100.
Kalay, E. (1998). Edirne İli Ağızları (İnceleme-Metin) . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Kalay, E. (2003). Edirne ili ağızlarında şimdiki zaman. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı (Belleten 1999 / I-II) . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, s. 39-145.
Karpat, K. H. (2003). Osmanlı nüfusu (1830-1914) (Çev. Bahar Tırnakçı). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Korkmaz, Z. (2017). Marzubân-nâme Tercümesi (Destûr-ı Şâhî) . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi) . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Mutlu, H. K. (2008). Balıkesir İli Ağızları (İnceleme-Metin-Sözlük) (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
Olcay, S. (1995). Doğu Trakya Yerli Ağzı (İnceleme-Derleme-Dizin) . Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Şahin, H. (2003). Eski Anadolu Türkçesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Taş, H. (2009). Hüdavendigar vilayetinde doksanüç muhacirleri. Bursa'nın Zenginliği Göçmenler . Bursa: Osmangazi Belediyesi Yayınları.
Timurtaş, F. K. (1994). Eski Türkiye Türkçesi . İstanbul: Enderun Kitabevi.
Tulu, S. (2008). Anadolu ve Rumeli ağzında (-i verir) yapısı . Karadeniz Araştırmaları. Güz S. 19, s. 129-136.
Türk, V. (1996). Türkçede şimdiki zaman kavramı, çekimleri ve ekleri. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı (Belleten). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, s. 291-338.