208117

İSLAM DÜNYASINDAN YAPILAN TERCÜMELERİN TOPLUMSAL ETKİLERİ VE SONUÇLARI (1960-1990 ARASI DÖNEM)

Cumhuriyet tarihinin en önemli dönüm noktalarından birisi tek partili yönetim sisteminin sona ermesi ve çok partili hayatın başlamasıdır. 1946 yılından sonra çok partili hayatın başlamasıyla birlikte toplumsal alanda yeni değişimler, dönüşümler ve evrilmeler meydana gelmiştir. Bu makalede 1960’lardan sonra Türkiye’deki değişim ve dönüşümlere kısaca değinilmiş, özellikle İslami kesimin din anlayışında farklılaşmaya neden olan tercüme faaliyetlerinin etkileri konu edilmiştir. Tercümelerin Türkiye’deki İslami kesimde meydana getirdiği yankılar ve bunların sonuçları üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. 1960-1990 arası dönemde yapılan tercümelerin siyasal ve toplumsal etkileri değer yüklenmeden, objektif bakış açısıyla ele alınmıştır. 1960 ile 1990 arasındaki tercüme faaliyetlerinin okur-yazar İslami kesimi siyasi ve dini bakımdan mobilize ettiği, zihniyet açısından muhafazakar-milliyetçi kesimden kendisini ayrıştırdığına ilişkin değerlendirmelere ulaşılmıştır. Tercüme hareketleri neticesinde Türkiye’deki İslamcı kesimin bir kısmı (özellikle siyasal-aktivist kanadın) Mısır ve Hindistan kökenli Selefi bir çizgiye doğru kaymıştır. Bu selefi söylemin sonucunda İslam’ın geleneksel düşünce tarihinde itikadi kavramlar olan ilah, rab, ibadet, devlet gibi kavramlar yeniden tanımlanmıştır. Dolayısıyla 1960’lara kadar muhafazakar-milliyetçimukaddesatçı bir anlayışı kapsayan büyük bir ana gövde; 1960’lardan sonra ortaya çıkan bu selefi söylemin etkisiyle İslamcılar, milliyetçiler, muhafazakarlar, milli görüşçüler, ülkücüler, cemaatler, tarikatlar gibi farklı kollara ayrılarak küçük parçacıklara dönüşmüşlerdir. Tercüme hareketlerinin İslami kesimdeki etkisi 1980 darbesinden sonra da devam etmiştir. Toplumdaki bu Selefi anlayış 1990’lı yıllardaki dünyadaki ılımlı İslam politikasıyla aşılmakla birlikte, toplum içinde halen mikro düzeyde bile olsa varlığını devam ettirmektedir.

SOCIAL IMPACTS AND RESULTS OF TRANSLATION MOVEMENTS MADE FROM ISLAMIC WORLD (BETWEEN 1960-1990)

One of the most important turning points in the history of the Republic of Turkey was the end of the single-party system and the beginning of multi-party life. With the transition to multi-party life after 1946, changes and transformations took place in the social sphere. This article discusses briefly the changes and transformations in Turkey after 1960. In particular, the influence of translation movements led to differentiation in the religious understanding of the Islamic groups. Translations of reflections formed by the Islamic groups in Turkey has made assessments on results. Other social segments of the period were excluded. The political and social impacts of the translated works in the period between 1960-1990 were examined from an objective point of view. Literacy of the translations has mobilized the Islamic section politically and religiously. İt has been reached that the translations distinguish themselves from the conservative-nationalist wing in terms of mentality. Translation Islamist movements as a result of cutting a portion of Turkey (particularly in the political-activist wing), a predecessor of origin Egypt and India shifted to a line. As a result of this predecessor discourse, concepts such as deity, lord, worship, and state which have been in the traditional history of Islamic thought have been redefined. Thus, until the 1960s a large main body encompassing a conservative-nationalist-holistic approach; Under the influence of this predecessor discourse that emerged after the 1960s, Islamists, nationalists, conservatives, national viewers, idealists, congregations, sects were divided into small particles. The effect of translation movements on the Islamic segment continued after the 1980 coup. Although it was overcome with moderate Islamic policy in the world in the 1990s, this predecessor understanding, even at micro level, still exists in society.

PDF

___

Akdemir, S. (1988 ). Cumhuriyet Döneminde Yayınlanan Türkçe Telif Ve Tercüme Tefsirler Üzerine Bir Değerlendirme”, İslami Araştırmalar Dergisi, cilt 2, Sayı: 8, ss: 17-34
Akın, M. H. (2017). “Türkiye Modernleşmesi Karşısında Dini Gruplar”, İnsan & Toplum, 7(1), 2017, ss. 1-24.
Aktay, Y. (2011). “İslamcılık Yerli Bir Hareket midir?” https://www.yenisafak.com/yazarlar/yasinaktay/islamcilik-yerli-bir-hareket-midir-29851
Birışık, A. (2013). “Mevdudi İslamcılığının Türkiye’ye Giriş Biçimi ve Türkiye İslamcılığına Etkisi”, (Ed: İsmail Kara, Asım Öz). Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve Hareketi Sempozyum Tebliğleri, (1. bs.). İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi.
Bulut, Y. (2005). “ İslâmcılık, Tercüme Faaliyetleri ve Yerlilik”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, İslamcılık içinde, Cilt 6, , Edit: Tanıl Bora, Murat Gültekingil, 2. Baskı, İst: İletişim yay.
Çelik, C. (2011). “Türkiye’de Dini Grupların Sosyolojisi” Erciyes Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi.Cild 7, ss. 5-29
Elmas, Y. (2008) “Hizbu’t-Tahrir ve Ercümend Özkan’ın Siyasi ve Dini Görüşleri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ
Findley, C. V. (2017). Modern Türkiye Tarihi, İslam Milliyetçilik ve Modernlik, (çev. Güneş AYAS), 6. Baskı, İst.: Timaş Yay.
Kara, İ. (2009). Cumhhuriyet Türkiye’sinde Bir Mesele Olarak İslam, 3. Baskı, İstanbul: Dergah Yay.
Karpat, K. (2010). Türk Demokrasi Tarihi, İst.: İstanbul: Timaş Yay.
Kutup, Seyyid (1980). Yoldaki İşaretler, (Çeviren: Salih Uçan) İstanbul: Hicret Yay.
Mevdudi, Ebu’l Ala (1999). Kur’an-ı Kerimde Dört Terim, (Çeviren: Cahit Koytak), İst.: İdeal Kitaplar
Şentürk, H. (2015). İslamcılık, Türkiye’de İslami oluşumlar ve Siyaset, 3. Baskı, İst.: Çıra Yay.
Yeşil, K. (2012). “Şûrâ-Tevhid-Hicret Gazeteleri ve İslami Düşüncede Radikal Tavır”, https://www.haksozhaber.net/okul/sura-tevhid-hicret-dergileri-ve-islami-dusuncede-radikaltavir-6579yy.html-tavir, (E.T. 21.08.2018)
Yıldırım, E. (2015). Neoliberal İslamcılık (1980-2015) İslamcıların Dünya Sistemine Entegrasyonu, (2. Baskı), İs.: Pınar Yayınları
Zürcher, E. J. (2000). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, (Çev.: Yasemin Saner Gönen), (7. baskı) İst.: İletişim Yay.
www.idp.org.tr/dergiler