İLKOKUL VE ORTAOKULLARDA GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK VE MOTİVASYONLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Bu araştırma; ilkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile motivasyonları arasındaki ilişkiyi tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada yöntem olarak tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2013-2014 eğitim-öğretim yılı Bolu ili, merkez ilçede bulunan ilkokul ve ortaokullarda görev yapan 1039 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma, evrenin tamamını kapsamış olup örneklem alma yoluna gidilmemiştir. Dağıtılan ölçeklerin 446 tanesi geri dönmüş olup, 441 tanesi değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Allen ve Meyer (1993) tarafından geliştirilen ve Wasti (2000) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Örgütsel Bağlılık Ölçeği ile Yıldırım (2006) tarafından geliştirilen Motivasyon Ölçeği kullanılmıştır. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve motivasyon düzeylerini belirlemede frekans, ortalama, yüzde ve standart sapmalarına bakılmış olup; alt problemlere bağlı olarak verilerin çözümlenmesi aşamasında Mann Whitney U, Kruskal Wallis H ve Spearman's Rho Korelasyon Analizi yapılmıştır. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerine ilişkin görüşleri incelendiğinde en yüksek ortalamanın "bir parça katılıyorum" düzeyinde duygusal bağlılık boyutunda olduğu, en düşük ortalamanın ise "tarafsızım" düzeyinde devam bağlılığı boyutunda olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin, motivasyon düzeylerine ilişkin görüşleri incelendiğinde ise toplam ölçekte ve tüm alt boyutlarda "orta" düzeyinde bir ortalamaya sahip oldukları görülmüştür. Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerini etkileyebileceği düşünülen demografik faktörler incelenmiş ve yapılan Mann Whitney-U Testi'ne göre öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin; cinsiyet ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği; ancak görev değişkenine göre örgütsel bağlılığın devam bağlılığı boyutunda anlamlı bir farklılık gösterdiği görülmüştür. Kruskal Wallis-H Testi'ne göre öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin; kıdem ve öğrenim durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği görülmüştür. Öğretmenlerin motivasyon düzeylerini etkileyebileceği düşünülen demografik faktörler incelenmiş ve yapılan Mann Whitney-U Testi'ne göre öğretmenlerin motivasyon düzeylerinin; cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği görülürken, medeni durum ve görev değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği görülmüştür. Kruskal Wallis-H Testi'ne göre öğretmenlerin motivasyon düzeylerinin; kıdem değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği görülürken, öğrenim durumu değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermediği görülmüştür. Öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılan Spearman's Rho Korelasyon Analizi'ne göre; öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları ile motivasyonları arasında, pozitif yönde, orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür

THE RELATIONSHIP BETWEEN ORGANIZATIONAL COMMITMENT AND MOTIVATION AMONG PRIMARY AND ELEMENTARY SCHOOL TEACHERS

This study was conducted to determine the relationship between organizational commitment and motivation among primary and elementary school teachers.In this study, survey method was used as instrument.The scope of the study is composed of 1039 teachers working at primary and elementary schools in Bolu Province center in 2013-2014 academic year.Ramdom sample approach were not employed and the survey was conducted on all the teachers working in province center.446 of distributed questionnaires were returned and 441 questionnaires were evaluated.As data collecting instruments "Organizational Commitment Questionnaire" developed by Allen and Meyer (1993) and translated into Turkish by Wasti (2000) and "Motivation Questionnaire" developed by Yıldırım (2006) were conducted to the teachers.To determine the levels of organizational commitment and motivation frequency, average, percentage and standard deviation were assessed. In the process of data analysis related to sub-problems Mann Whitney U, Kruskal Wallis H and Spearman's Rho Correlation Analysis were conducted.When teachers' opinions on organizational commitment were analysed, it was observed that the dimension of affective commitment had highest rating with 'partly agree' and the dimension of continuance commitment had lowest rating with 'neutral'. As teachers' opinions on motivation levels were analysed, it was observed that the rating of the questionnaire and all subdimensions was 'average'.Demographic factors which could effect the levels of teacher's organizational commitment were analyzed. Data gathered with Mann Whitney-U Test indicates that teachers' organizational commitment levels do not differ significantly according to gender and marital status variables. However the dimension of continuance commitment differs meaningfully according to teachers' branches. Data gathered with Kruskal Wallis-H Testpointed out that levels of teacher's organizational commitment do not differ significantly according to seniority and education variables.Demographic factors which could effect the levels of teacher's motivation were analyzed. Data gathered with Mann Whitney-U Test indicates that teachers' motivation levels differ meaningfully according to gender variable on the other hand marital status and teachers' branches do not effect motivation levels significantly. Data gathered with Kruskal Wallis-H Testpointed out that levels of teacher's motivation differ meaningfully according to seniority variable however education variable does not effect motivation levels significantly. According to Spearman's Rho Correlation Analysis performed to determine the relationship between organizational commitment and motivation among teachers, there is a positively related, meaningful and average relation between organizational commitment and motivation

PDF

___

Allen, N. J. and Meyer, J. P. (1993). Organizational commitment: Evidence of career stage effects. Journal of Business Research, 26(1), 49-61.
Argon, T. ve Ertürk, R. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin içsel motivasyonları ve örgütsel kimliğe yönelik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(2), 159-179.
Argon, T., İsmetoğlu, M. ve İşeri, B. (2014). İlkokullarda sanatsal denetim ve öğretmen motivasyonu üzerine öğretmen görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 286-296.
Atik, S. ve Üstüner, M. (2014). İlköğretim okullarının örgüt tipi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 133-154.
Bakan, İ. (2011). Örgütsel Bağlılık. Ankara: Gazi Kitabevi.
Balay, R. (2000). Resmi ve Özel Liselerde Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı (Ankara İli Örneği). Yayımlanmış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Bozkurt, Ö. ve Yurt, İ. (2013). Akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(22), 121-139.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Can, H., Akgün, A. ve Kavuncubaşı, Ş. (1998). Kamu ve özel kesimde personel yönetimi (3. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çelik, M. (2013). İstanbul İli Arnavutköy İlçesindeki Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Yöneticilerin İletişim Becerilerinin Öğretmen Motivasyonları ve Akademik Tükenmişlikleri Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Çöl, G. (2004). Güçlendirme ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Dogani, F. (2010). Yönetim Bilinci ve Motivasyon (1.Baskı). İstanbul: Karma Kitaplar Basın Yayın.
Doğan, E. Ş. (2013). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Doğan, S. ve Özdemir, A.(2016). Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Öğretmenlerinin Değişime Karşı Dirençleri ile Örgütsel Bağlılıkları arasındaki İlişki: Bakırköy İlçesi Örneği, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 11/3, Winter,2016,p.929952,www.turkishstudies.net,DOINumber:http://dx.doi.org./10.7287/Tur kishStudies,9272, ISSN:1308-2140, ANKARA-TURKEY
Dur, B. (2014). Lise Öğretmenlerinin Motivasyon Düzeyi ve Motivasyon Düzeyi ile Okul Kültürü Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
Eğriboyun, D. (2013). Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Güven, Örgütsel Destek ve Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki (Bolu İli Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
Ertürk, R. (2014). Öğretmenlerin İş Motivasyonları ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki (Bolu İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
Genç, N. ve Demirdöğen, O. (1994). Yönetim el kitabı. Erzurum: Birey Yayıncılık.
Gökay, M. ve Özdemir, Ş. S. (2010). Görsel sanatlar (resim-iş) öğretmenlerinin motivasyonlarını etkileyen faktörler: Konya örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(26), 237-251.
Gümüş, S. ve Sezgin, B. (2012). Motivasyonun örgütsel bağlılığa ve performansa etkisi (1. Baskı). İstanbul: Hiperlink Yayınları.
Gürkan, G. G. (2006). Örgütsel Bağlılık: Örgütsel İklimin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi ve Trakya Üniversitesi’nde Örgüt İklimi ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Hagemann, G. (1997). Motivasyon El Kitabı ( Çev. G.Aksan). İstanbul Rota Yayın Tanıtım.
İnce, M. ve Gül, H. (2005). Örgütsel bağlılık. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
Karaköse, T. ve Kocabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında öğretmenlerin beklentilerinin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(1), 3-14.
Karaman, F. (2010). İşletmede motivasyon ve verimlilik (1. Baskı). İstanbul: Etap Yayınevi.
Karasar, (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (22. Baskı). Ankara: Nobel Yayıevi.
Keser, A. (2006). Çalışma yaşamında motivasyon (1. Baskı). Bursa: Alfa Aktüel Yayınları.
Köprülü, T. S. (2011). İlköğretim Okullarındaki Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ile Motivasyonları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Luthans, Baack and Taylor., (1987). Organizational commitment: Analysis and antecentends. Human Relations, 4(40), 219-235.
Mahmutoğlu, A. (2008). İş doyumu ve kurumsal bağlılık. Ankara: Korza Yayıncılık.
Meyer, J. P., Stanley, D. J., Herscovitch, L. and Topolnytsky, L. (2002). Affective, continuance, and normative commitment to the organization: A meta-analysis of antecedents, correlates and consequences. Journal of Vocational Behaviour, 61, 20-52.
Nartgün, Ş. S. ve Menep, İ. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ilişkin algı düzeylerinin incelenmesi: Şırnak/İdil örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 288-316.
Özgan, H., Külekçi, E. ve Özkan, M. (2012). Öğretim elemanlarının örgüsel sinizm ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Online Journal of Education Sciences, 4(1), 196-205.
Öztekin, A. (2010). Yönetim bilimi (4. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Recepoğlu, E. (2012). Öğretmenlerin iş motivasyonlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 575-588.
Rusenbaum, B.L. (1993). Yönetici İçin Küçük Motivasyon Modelleri (Çev. S. Özgerçin).
Samadov, S.(2006). İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık: Özel Sektörde Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Sucu, Y. (2000). Yönetim, kavramlar, kuramlar ve süreçler. Bolu: AİBÜ Basımevi.
Şahin, A. (2004). Yönetim kuramları ve motivasyon ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 523-547.
Topaloğlu, I. G. (2010). İşgörenlerin Adalet ve Etik Algıları Açısından Örgütsel Güven ile Örgütsel Bağlılık İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Türkel, A. U. (1998). İnsan kaynaklarının etkin yönetimi. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Uygur, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve işe bağlılık (1. Baskı). Ankara: Barış Platin Kitabevi.
Wallace, J.E., (1995). Corporatist control and organizational cmmitment among pofessionals: The case of lawyers working in law firms. Social Forces, 3(73), 811-840.
Wasti, A. (2000). Meyer ve Allen üç boyutlu örgütsel bağlılık ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlilik analizi. 8.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kongre Kitabı (ss. 401-410). Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Kayseri.
Wasti, A. (2012). Örgütsel Bağlılık Kavramı, Odakları, Öncül ve Sonuçları. Keser, A., Yılmaz, G. ve Yürür, S. (Eds.), Çalışma Yaşamında Davranış (21-45). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Williams, I.O., Burnett, M.F. and Bartol, K.M., (2009). The interactive effect of collectivism and organizational rewards on affective organizational commitment. Cross Cultural Management: An Internetional Journal, 1(16), 28-43.
Yıldırım, D. Ş. (2006). Resmi İlköğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Motivasyon ve İş Tatminini Etkileyen Faktörler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Yıldız, K. (2013). Örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki. Turkish Studies, 8(6), 853-879.
Yılmaz, F. (2009). Eğitim Örgütlerinde Örgüt Kültürünün Öğretmenlerin İş Motivasyonu Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Yousef, D.A. (2000). Organizational commitment: a mediator of the relationships of leadership behavior with job satisfaction and performance in a non-western country. Journal of Managerial Psychology, 1(15), 6-8.