İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN KİTAP SEÇİMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ
Bu araştırma ilkokul öğrencilerinin çocuk kitaplarına ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma 13 kız 15 erkek olmak üzere toplamda 28 ilkokul öğrencisi ile yapılmıştır. Literatür incelendiğinde kitap seçimine ilişkin öğretmen, idareci, veli ve aday öğretmenlerin görüşlerini alan çalışmalarının olduğu ancak doğrudan öğrencilerin görüşünü alan çalışmaya rastlanmamıştır. Araştırmamızda, nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Odak grup görüşmesi yöntemiyle veriler toplanmış, öğrencilerin kitaplarını seçerken kimlerden tavsiye aldıkları ve seçme zamanını neye göre belirledikleri, çocukların severek okuduğu çocuk edebiyatı türlerinin hangileri olduğu ve konularına ilişkin düşünceleri, bir yılda okudukları kitap sayısı ve bir kitabı okuma süreleri, çocuk kitaplarının dış yapısı (boyut, sayfa sayısı, kapak yapısı, resim vb.) ile ilgili görüşleri, okudukları çocuk kitaplarının genel olarak nasıl olması gerektiği ile ilgili düşünceleri ve varsa çözüm önerilerine dair görüşleri temalar çerçevesinde hazırlanan sorularla tespit edilmiştir. Verilerin analizinde nitel veri analizlerinden olan içerik analizi kullanılmıştır. Geçerlilik ve güvenirliliğin sağlanması için hazırlanan görüşmeye ait sorular alanda uzman bir öğretim üyesinin fikirleri alınarak derlenmiş, öğrencilerin rahat edecekleri bir mekân oluşturulmuştur. Bulgulardan elde edilen sonuçlara göre öğrencilerin kitaplarını aile, öğretmen tavsiyesi ve akran önerisine göre seçtikleri, bir yılda otuzdan fazla kitap okudukları ve ortalama haftada bir kitap bitirdikleri, kitapların boyutlarını, sayfa sayısını ve taşınabilirliğini olumlu buldukları, kâğıtların kalitesi konusunda biraz olumsuz görüşe sahip oldukları, kitaptaki resimleri beğendiklerini, kitaplarda süper kahramanlar, çizgi film karakterleri, çocuk kahramanlar ve ünlü kişilerin kahraman olarak seçilmesini istediklerini, kitaptaki karakterlerin akıllı, meraklı ve güçlü olanlarının kendilerini etkilediklerini, masal, fabl ve hikâye okumayı çok tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Araştırmanın son bölümünde öğretmenlere, velilere, eğitim kurumlarına ve öğrencilere çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
EXAMINATION OF PRIMARY SCHOOL STUDENTS’ VIEWS ON BOOK SELECTION
This research was carried out to determine the opinions of children towards children’s books. 28 primary school students (13 female, 15 male) participated in the study. When the literature was examined, it was found that there were studies of opinions of teachers, administrators, parents, and candidate teachers regarding the selection of books, but there was no study that directly took the view of students. Qualitative research method was used in the study. Data, gathered by using focus group discussion method, took shape through the questions and, if any, solution suggestions around the themes that follow; who the children take advise from when choosing books and how do they specify choicing time; what sort of literature do the children read fondly and their thoughts and feelings on the subject of the books; number of the books children read per year and the duration of finishing a book; opinions of children towards external form of children’s books (dimension, number of pages, cover form, pictures, etc.); thoughts and feelings about how the children’s books they read should be written generally. Content analysis utilized to analyze the data. Interview questions prepared to ensure the validity and reliability were reformed by taking an expert opinion, efforts were made to create an environment in which the students would feel comfortable and the researcher, as the person conducting the interview, tried to display behaviours to ensure the trust of the participants. According to the results gained from the findings, students stated that they choose the books by their family, teacher advise and peer recommendation; they read more than 30 books in a year and finish a book per week on an average; they approve dimensions, paper form, number of the pages and portability of the books, they like the pictures in the books, but they have some negative opinion about the paper quality of them; they would like the super heroes, cartoon characters, kid heroes and celebrities to be chosen as the heroes; wise, curious and powerfull ones impress them; they prefer to read tale, fable and story generally. Various suggestions were made for the teachers, parents, educational institutions and students in the last part of the research.
___
- Abeyrathna, P. ve Zainab A. (2004). “The Status Of Reading Habit and Interest Among Secondary
School Children in Sri Lanka”, Malaysian Journal of Information Science. 9,2: 107-121.
- Akbayır, S. (2008). Çocuğum Neyi Okumalı? (9 Ay-14 Yaş). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Aral, N. ve Gürsoy, F. (2000). Kitabın Çocuğun Gelişiminde Yeri ve Önemi. I. Ulusal Çocuk
Kitapları Sempozyumu: Sorunlar ve Çözüm Yolları. (20-21 Ocak 2000). Ankara: Ankara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi Yayını. [321-333].
- Aydın, M. (2000). Çocuk Kitaplarında Bulunması Gereken Eğitsel Özellikler. I. Ulusal Çocuk
Kitapları Sempozyumu: Sorunlar ve Çözüm Yolları. (20-21 Ocak 2000). Ankara: Ankara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Tömer Dil Öğretim Merkezi Yayını. [426-432].
- Belet, Ş. (2007). “İlköğretim Öğrencilerinin Çoklu Zeka Alanları ile Okuma İlgi Alışkanlık Düzeyleri
Arasındaki İlişki”, II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Gelişmeler,
Sorunlar ve Çözüm Önerileri (04 – 06 Ekim 2006 ). Ankara: Ankara Üniversitesi Basım Evi
- Bilgen, D.Y., ve Nurlu, M. (2017). Çocuk Edebiyatı Alanındaki Eserlerin Temel Söz Varlığına İlişkin
Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Turkish Studies. International Periodical for the Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/4, p. 585-602. ISSN: 1308-2140,
www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11322,
ANKARA-TURKEY
- Boztepe, F. (2002). Çocukta Okuma Eğilimleri ve Okuma Teknikleri. Yayınlanmış Yüksek Lisans
Tezi. Çanakkale: Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
- Bulut, P., Kuşdemir, Y. (2013). Tübitak Tarafından Yayınlanan Çocuk Kitaplarının İçerik
Özelliklerinin İncelenmesi. Turkish Studies. International Periodical for the Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 8/12 Fall 2013, p. 215-226,
www.turkishstudies.net, ANKARA-TURKEY
- Çakmak, T., Yılmaz, B. (2009). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Okuma Alışkanlığına Hazırlık
Durumları Üzerine Bir Araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu Örneği, Türk
Kütüphaneciliği 23, 3, 489-509
- Çetinkaya, S. (2004). Afyon Merkezindeki İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığı,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- Çetinkaya, Z. (2007). Masaların Türkçe Öğretimindeki Yeri ve Önemi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül
Üniversitesi, İzmir.
- Çokluk, Ö., Yılmaz, K. ve Oğuz, E. (2011). Nitel Bir Görüşme Yöntemi: Odak Grup Görüşmesi.
Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 95-107.
- Dilidüzgün, S. (2007). “Masallar ve Masalsı Türler”, İlköğretimde Çocuk Edebiyatı. Eskişehir:
Anadolu Üniversitesi Yayını
- Doğanay, H. (2001) “Halk Kütüphanelerinin Okuma Alışkanlığındaki Rolü ve Önemi”, Türk
Kütüphaneciliği Dergisi, 15,1: 40-44.
- Düz, N. (2001). Kitap Kapağında Grafik Tasarım Ögelerine ve İlkelerine Kuramsal Bir Yaklaşım.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü.
- Erbay, F., Samur, A.Ö (2010). Anne Ve Babaların Çocuk Kitapları Hakkındaki Genel Görüşleri İle
Çocukların Alıcı Dil Gelişim Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Turkish Studies -
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 5/4 Fall 2010. p. 1063-1073, www.turkishstudies.net, ANKARA-TURKEY.
- Erdal, K. (2009). Eğitim Değerleri Açısından Çocuk Kitapları. Akademik Bakış Uluslararası
Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, (17).
- Güleryüz, H. (2006). Yaratıcı Çocuk Edebiyatı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Güneş, F. (2000). Beyin ve Teknolojisi Okuma Yazma Öğretimi. Ankara: Ocak Yayınları.
- Kauffman, S. (2005). Story Elements: Whıch Impact Chıldren's Readıng Interests? A Thesis Bowling
Green State University, 26
- Karagöz, B. (2017). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yapıtlarının Temel
Özelliklerini Bilme Yeterlikleri. Turkish Studies. International Periodical for the Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/14, p. 211-230. ISSN: 1308-
2140,www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/Turkish
Studies.11642 ANKARA-TURKEY.
- Kayalan, M. (1992). Etkili ve Hızlı Okuma Sanatı. İstanbul: Real Yayıncılık.
- Kitzinger, J. (1995). Qualitative research: Introducing focus groups. British Medical Journal, 311,
299–302.
- Liamputtong, P. (2009). Qualitative data analysis: Conceptual and practical considerations. Health
Promotion Journal of Australia, 20(2), 133-139.
- MEB (2018). Türkçe Dersi Öğretim Programı. Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlığı.
- Nas, R. (2004). Örneklerle Çocuk Edebiyatı. Bursa: Ezgi Kitapevi.
- Richards, L., ve MORSE, J.M. (2007). Users guide for qualitative methods (2nd Ed.). Thousand
Oaks, CA: Sage
- Schensul, J. J. (1999). Focused group interviews. J. J. Schensul, M. D. LeCompte, B. K. Nastasi, S.
P. Borgatti (Eds.) Essential ethnographic methods içinde (s. 51-114). Walnut Creek, CA:
Altamira.
- Sever, S. (2008). Çocuk ve Edebiyat, İzmir: Tudem yayınları
- Suna, Ç. (2006) “İlköğretim Öğrencilerinin Okuma İlgi Alışkanlıklarının Analitik Olarak
İncelenmesi ve Değerlendirilmesi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara:
Seçkin.
- Tanju, E.H. (2010). Çocuklarda Kitap Okuma Alışkanlığına Genel Bir Bakış. Aile ve Toplum Yıl:
11 Cilt: 6 Sayı: 22 Nisan-Mayıs-Haziran 2010 ISSN: 1303-0256
- Temple, C., Martinez, M.,ve Yokota, J. (2004). Childrens Books in Childrens Hands An Introduction
to Their Literature (3rd Ed.). Boston: Pearson Education.
- Tosunoğlu, M. (2002) Türkçe Öğretiminde Okuma Alışkanlıkları ve Çocukların Okuma Eğilimleri,
Türk Dili Dergisi. 609: 547–563.
- Turan, E. Ö. (1998). Okul Öncesi Dönemde Dil Gelişimi ve Çocuk Edebiyatı. Türk Dili. Sayı 556.
[302-306].
- Ural, S. (1989). Çocuk ve Kitap. Çocuk Edebiyatı Yıllığı. İstanbul: Gökyüzü Yayınları. [67-69].
- http://www.matbuu.com/yardimmerkezi/selefon-nedir/
- Yılar, Ö. ve Turan T. (2007). Eğitim Fakülteleri İçin Çocuk Edebiyatı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
- Yıldız, Ç. (2009). İlköğretim Öğrencilerinin Çocuk Kitaplarına İlişkin Görüşleri. Yüksek Lisans
Tezi
- Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin Okuma ve Kütüphane Kullanma Alışkanlıklarında Ebeveynlerin
Duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.
- Zengin, A. ve Zengin N. (2007). Eğitim Fakülteleri İçin Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Truva Yayınları.